Co trzeciemu przypadkowi raka jelita grubego można zapobiec. Są nowe wytyczne

Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów nowotwory złośliwe jelita grubego znajdują się w czołówce pod względem zachorowalności i umieralności zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.

W związku z rosnącym obciążeniem epidemiologicznym, zapewnienie dostępu do aktualnych, opartych na dowodach wytycznych terapeutycznych staje się priorytetem dla systemu ochrony zdrowia. Zespół polskich ekspertów, kierowany przez prof. Piotra Potemskiego, zakończył prace nad trzema kluczowymi dokumentami: aktualizacją wytycznych dla raka okrężnicy, adaptacją wytycznych diagnostyczno-terapeutycznych dla raka odbytnicy oraz adaptacją wytycznych diagnostyczno-terapeutycznych dla raka odbytu.

W ramach porozumienia między NCCN a NIO

Dokumenty powstały w ramach porozumienia pomiędzy amerykańskim National Comprehensive Cancer Network (NCCN) a Narodowym Instytutem Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowym Instytutem Badawczym. Prace eksperckie odbywały się przy wsparciu organizacyjnym Krajowego Ośrodka Monitorującego (KOM), który funkcjonuje w ramach NIO-PIB i odpowiada za koordynację procesu opracowywania wytycznych zgodnie z zapisami Ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej.

Wytyczne zostały dostosowane do realiów polskiego systemu ochrony zdrowia – zespół ekspertów wprowadził szereg adaptacji obejmujących m. in.:

• uwzględnienie refundowanych świadczeń i leków,
• odniesienie do aktualnych danych naukowych,
• dopasowanie do krajowych standardów klinicznych i organizacyjnych.

Takie podejście pozwala na utrzymanie najwyższych standardów opieki onkologicznej, przy jednoczesnym uwzględnieniu specyfiki polskiego systemu i możliwości jego realizacji.

Wytyczne diagnostyczno-terapeutyczne są podstawowym narzędziem wspierającym lekarzy w codziennej praktyce klinicznej. Dzięki nim możliwe jest podejmowanie decyzji zgodnych z aktualną wiedzą medyczną, a także zapewnienie równego dostępu pacjentów do wysokiej jakości leczenia w całym kraju.

Zgodnie z przyjętą procedurą, dokumenty opracowane w ramach działań KOM przekazywane są do Krajowej Rady Onkologicznej, która opiniuje je i przedstawia Ministerstwu Zdrowia jako podstawę do wdrażania zaleceń na poziomie krajowym.

Profilaktyka raka jelita grubego

Szacuje się, że nawet co trzeciemu przypadkowi raka jelita grubego można by zapobiec dzięki zmianom stylu życia. Dlatego tak ważne jest budowanie świadomości społecznej i promowanie zdrowych nawyków już od najmłodszych lat.

Istotną rolę w zapobieganiu rakowi jelita grubego odgrywa profilaktyka pierwotna, czyli działania mające na celu zmniejszenie ryzyka zachorowania poprzez modyfikację stylu życia. Do najważniejszych czynników ochronnych należą:

• zdrowa, zbilansowana dieta bogata w błonnik, warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, a uboga m. in. w czerwone mięso i produty wysokoprzetworzone.
• aktywność fizyczna – co najmniej 150 minut umiarkowanego wysiłku tygodniowo,
• utrzymywanie prawidłowej masy ciała,
• unikanie nadmiernego spożycia alkoholu
• zaprzestanie palenia tytoniu.

Rak jelita grubego rozwija się często przez wiele lat, nie dając wczesnych objawów. Tymczasem regularne badania przesiewowe pozwalają wykryć zmiany nowotworowe na bardzo wczesnym etapie lub nawet zapobiec ich rozwojowi poprzez usunięcie polipów. W Polsce każda osoba w wieku od 50 do 74 lat może skorzystać z bezpłatnej kolonoskopii w ramach programu badań przesiewowych. Wczesne wykrycie raka jelita grubego znacząco zwiększa szanse na całkowite wyleczenie.

Wsparcie dla lekarzy, pielęgniarek, pacjentów

Wytyczne NCCN (National Comprehensive Cancer Network) stanowią zbiór zaleceń opracowanych na podstawie rzetelnych dowodów naukowych oraz szerokiego konsensusu ekspertów, mających na celu zapewnienie wszystkim pacjentom dostępu do skutecznych działań profilaktycznych, diagnostycznych, terapeutycznych i wspierających. Ich celem jest maksymalizacja szans na osiągnięcie najlepszych możliwych wyników leczenia. Dokumenty te stanowią wsparcie dla wszystkich osób zaangażowanych w podejmowanie decyzji w zakresie opieki onkologicznej – w tym lekarzy, pielęgniarek, farmaceutów, płatników, pacjentów i ich rodzin, a także wielu innych uczestników systemu ochrony zdrowia.

Tworzenie wytycznych NCCN to dynamiczny i nieustanny proces, oparty na systematycznej analizie najnowszych i najlepiej udokumentowanych danych naukowych oraz na uzgodnionych rekomendacjach wielodyscyplinarnego zespołu ekspertów z zakresu onkologii. Wytyczne należą do najbardziej szczegółowych i najczęściej aktualizowanych zaleceń klinicznych w medycynie, stanowiąc uznany standard opieki onkologicznej na całym świecie. Są wykorzystywane przez lekarzy, instytucje finansujące leczenie i inne podmioty decyzyjne w ochronie zdrowia w celu zapewnienia opieki wysokiej jakości – dostępnej, skutecznej i zorientowanej na potrzeby pacjenta.