GIS: 25-krotny wzrost zachorowań. Niepokojący trend w Polsce i w całej Europie
Choć kojarzony jest głównie z chorobą wieku dziecięcego krztusiec coraz bardziej zagraża osobom dorosłym. Według danych NIZP PZH, w Polsce tylko od stycznia do końca września 2024 roku odnotowano aż 14 584 przypadków zachorowań. Dla porównania, w analogicznym okresie 2023 roku było ich zaledwie 559, co oznacza ponad 25-krotny wzrost. Tylko w okresie od 1 stycznia do 28 lutego tego roku zgłoszono 4 953 przypadki krztuśca. Podobny, niepokojący trend obserwowany jest w całej Europie.
Krztusiec to bardzo zaraźliwa choroba.
– Jedna osoba może zarazić nawet 15-17 innych – to więcej niż przy grypie czy COVID-19. Problem w tym, że u dorosłych choroba często przebiega z nietypowymi objawami – np. tylko jako kaszel – przez co nie jest rozpoznawana
– mówi dr n. med. Paweł Grzesiowski, Główny Inspektor Sanitarny.
Odporność dorosłych wygasła
– Wielu dorosłych nie wie, że ich odporność po szczepieniach z dzieciństwa wygasła. Dorośli, którzy nie uzupełnili szczepień, mogą być bezobjawowymi nosicielami i stanowić realne zagrożenie dla niemowląt – dodaje dr n. med. Paweł Grzesiowski.
Większość Polaków została zaszczepiona przeciw krztuścowi w dzieciństwie, niewiele osób jednak wie, że odporność poszczepienna wygasa już po 4-12 latach. Według najnowszych danych dorośli powinni się szczepić co 5-10 lat. Szczepienie przypominające u dorosłych nie jest obowiązkowe, więc niewiele osób jest świadomych potrzeby ich wykonywania.
– W przypadku krztuśca leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów takich jak duszność, kaszel czy bezdech, ale nie zwalcza samej choroby. Jedyną realną ochroną jest profilaktyka, czyli szczepienie
– podkreśla prof. dr hab. n. med. Ernest Kuchar – ekspert Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych.
Bezpłatne przeciwko krztuścowi dla ciężarnych
Dla kobiet w ciąży profilaktyka powinna mieć szczególne znaczenie. Zaszczepienie się zapewnia noworodkowi odporność na pierwsze miesiące życia, czyli wtedy, gdy nie przyjął on jeszcze wszystkich szczepień i jest najbardziej narażony na powikłania. W Polsce każda ciężarna może bezpłatnie zaszczepić się przeciwko krztuścowi w swojej poradni podstawowej opieki zdrowotnej (POZ).
– Szczepienie kobiet w ciąży przeciw krztuścowi to podwójna korzyść – chronimy matkę i noworodka. W USA takie szczepienie przyjmuje prawie 60 proc. ciężarnych, podczas gdy w Polsce ta liczba wciąż nie przekracza 25 proc.
– wskazuje prof. dr hab. n. med. Ernest Kuchar, ekspert Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczaniu Chorób Infekcyjnych.
Rola pielęgniarek w profilaktyce
Coraz większą rolę w profilaktyce chorób zakaźnych odgrywają pielęgniarki. Od 2022 roku mogą samodzielnie kwalifikować dorosłych do szczepień ochronnych, co znacząco zwiększa dostępność do profilaktyki – także przeciw krztuścowi.
– Pielęgniarki posiadają odpowiednie kompetencje kliniczne. Zatem ich większe zaangażowanie w szczepienia to realna szansa na wzrost wyszczepialności
– podkreśla dr n. o zdr. Karolina Prasek.
Szczepienia w GIS-ie
O roli szczepień dorosłych w zapobieganiu zachorowaniom na m. in. krztusiec mówili podczas briefingu w GIS-ie dr n. med. Paweł Grzesiowski – Główny Inspektor Sanitarny, prof. dr hab. n. med. Ernest Kuchar – ekspert Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych oraz dr n. o zdr. Karolina Prasek, dyrektor Działu Rozwoju Pielęgniarstwa i Położnictwa Medicover.
Tego dnia, kiedy odbył się briefing, pracownicy GIS i ich rodziny mieli okazję uzupełnić swoje szczepienia przeciwko krztuścowi, tężcowi, błonicy i polio.
– Rolą pracodawcy jest również dbanie o profilaktykę chorób zakaźnych, a więc także organizowanie szczepień
– podkreśla dr n. med. Paweł Grzesiowski, Główny Inspektor Sanitarny.
– Zdrowy pracownik to dobrze funkcjonujący zakład pracy.