Białaczka. Typy i rodzaje białaczek. Który rodzaj rokuje najgorzej?
Białaczka, zwana także leukemią, a także rakiem krwi, to choroba nowotworowa, która powstaje w wyniku upośledzenia działania układu krwiotwórczego, w wyniku czego stwierdza się komórki nowotworowe we krwi i w szpiku. Białaczki stanowią 2-3 proc. wszystkich nowotworów złośliwych diagnozowanych w Polsce.
Choroba dotyczy zarówno dzieci jak i dorosłych, choć w zależności od wieku dominują różne rodzaje. Wciąż nie jest znana przyczyna powstawania białaczki, a ze względu na mało typowe objawy rozpoznanie może długo trwać.
Białaczka rocznie zabiera kilka tysięcy osób w Polsce
Białaczki to drugi pod względem częstości występowania nowotwór układu chłonnego i krwiotwórczego, po chłoniakach. Wg danych Krajowego Rejestru Nowotworów w 2022 r. stwierdzono w Polsce 4580 nowych przypadków choroby.
Na białaczkę limfatyczną zachorowało 1423 mężczyzn, a na białaczkę szpikową 667, w sumie na cztery rodzaje białaczki – 2 228. Wśród kobiet było to odpowiednio 1050 i 568 przypadków oraz 1 736.
Zmarło z powodu białaczki 1 399 mężczyzn (658 na limfatyczną, 629 na szpikową) i 1 142 kobiety (453 na limfatyczną, 572 na szpikową).
Rodzaje białaczek
Białaczki dzieli się ze względu na przebieg (ostra lub przewlekła) oraz linię pochodzenia (limfatyczne i szpikowe). Dlatego wyróżnia się cztery podstawowe typy białaczek:
- ostra białaczka szpikowa – AML (acute myelogenous leukemia),
- ostra białaczka limfoblastyczna – ALL (acute lymphoblastic leukemia),
- przewlekła białaczka szpikowa – CML (chronic myeloid leukemia),
- przewlekła białaczka limfocytowa – CLL (chronic lymphocytic leukemia).
Istnieją też podtypy białaczki. Wśród ostrych szpikowych występują m.in. mieloblastyczna bez cech dojrzewania, mieloblastyczna, z cechami dojrzewania i mielomonocytowa.
W przypadku każdego rodzaju białaczki istnieją nieco inne objawy i kryteria rozpoznania.
Najczęstszym typem białaczki jest przewlekła białaczka limfocytowa, z kolei białaczki szpikowe cechują się dużo wyższą śmiertelnością.
Białaczki szpikowe oraz przewlekła białaczka limfocytowa są nowotworami wieku dorosłego, natomiast ostra białaczka limfoblastyczna jest najczęstszym nowotworem złośliwym u osób poniżej 20 roku życia.