Hemoroidy – wstydliwy problem. Sprawdź, jakie objawy wymagają wizyty u lekarza i jak im zapobiegać

Hemoroidy to dolegliwość, która może dotknąć każdego – zarówno kobiety, jak i mężczyzn, w każdym wieku. Choć dla wielu osób jest tematem wstydliwym, choroba hemoroidalna należy do najczęstszych problemów proktologicznych. Szacuje się, że objawy hemoroidów w ciągu życia odczuwa nawet co druga dorosła osoba. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie pozwalają uniknąć bolesnych powikłań.

Czym są hemoroidy?

Hemoroidy, czyli guzki krwawnicze, są naturalną strukturą odbytu. To poduszeczkowate naczynia żylne, które uszczelniają kanał odbytu i pomagają kontrolować oddawanie gazów oraz stolca. Problem pojawia się wtedy, gdy dochodzi do ich przekrwienia i powiększenia. Wówczas rozwija się choroba hemoroidalna, potocznie zwana żylakami odbytu.

Wyróżnia się hemoroidy wewnętrzne, zlokalizowane wewnątrz odbytu, oraz zewnętrzne, widoczne w jego okolicy. Obie formy mogą wywoływać dolegliwości – od świądu, przez krwawienie, aż po ból i wypadanie guzków na zewnątrz.

Przyczyny choroby hemoroidalnej

Najważniejszym czynnikiem ryzyka jest wzrost ciśnienia żylnego i zastój krwi w żyłach odbytu. Do rozwoju choroby przyczyniają się m.in.:

• siedzący tryb życia,
• dieta uboga w błonnik, sprzyjająca zaparciom,
• otyłość,
• ciąża i poród,
• nadmierny wysiłek fizyczny, np. dźwiganie ciężarów.

Hemoroidy mogą także towarzyszyć innym chorobom przewodu pokarmowego. Dlatego nie warto ich bagatelizować.

Objawy, których nie można lekceważyć

Choroba rozwija się stopniowo, a pierwsze sygnały często bywają ignorowane. Do najczęstszych objawów należą:

• świąd i podrażnienie okolicy odbytu,
• krwawienie podczas wypróżniania,
• uczucie niepełnego wypróżnienia,
• wypadanie guzków poza odbyt,
• ból i dyskomfort.

Najczęściej pacjenci zgłaszają się do lekarza dopiero po zauważeniu krwi w kale. To błąd – im wcześniej rozpocznie się diagnostykę i leczenie, tym szybciej można złagodzić objawy i uniknąć powikłań.

Hemoroidy w ciąży i po porodzie

Ciąża jest jednym z okresów, w których ryzyko rozwoju hemoroidów znacząco rośnie. Powiększająca się macica uciska żyłę główną dolną, co utrudnia odpływ krwi z miednicy. Zmiany hormonalne dodatkowo spowalniają perystaltykę jelit, sprzyjając zaparciom. Z kolei w trakcie porodu gwałtowny wzrost ciśnienia w jamie brzusznej zwiększa ryzyko powstania żylaków odbytu.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

Pierwszym krokiem jest konsultacja z lekarzem rodzinnym. W razie potrzeby pacjent kierowany jest do proktologa – specjalisty zajmującego się chorobami odbytu. Metody leczenia zależą od stopnia zaawansowania choroby i mogą obejmować zarówno zmiany stylu życia, leczenie farmakologiczne, jak i zabiegi małoinwazyjne czy chirurgiczne.

Jak zapobiegać hemoroidom?

W wielu przypadkach wystarczy zmiana codziennych nawyków, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby. Kluczowe zasady to:

• regularne wypróżnianie się i unikanie zaparć,
• dieta bogata w błonnik (warzywa, produkty pełnoziarniste, kiszonki, nasiona, orzechy),
• odpowiednie nawodnienie – minimum 2 litry płynów dziennie,
• umiarkowana aktywność fizyczna, np. spacery, pływanie, joga czy nordic walking,
• unikanie dźwigania ciężarów,
• dbanie o higienę okolic odbytu.

Warto pamiętać, że zwiększanie ilości błonnika w diecie należy wprowadzać stopniowo, aby uniknąć wzdęć i dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.

Dieta ma znaczenie

Niewłaściwe odżywianie to jeden z głównych czynników ryzyka. Produkty sprzyjające zaparciom i nasilające objawy hemoroidów to m.in.: tłuste, smażone potrawy, żywność wysoko przetworzona, słodycze, napoje gazowane, mocna herbata, alkohol i ostre przyprawy.

Z kolei dieta bogata w błonnik oraz produkty fermentowane, jak kefir czy jogurt naturalny, wspiera prawidłową pracę jelit i zmniejsza ryzyko wystąpienia objawów.

Dlaczego nie wolno lekceważyć hemoroidów?

Choć hemoroidy rzadko zagrażają życiu, ich bagatelizowanie może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak przewlekłe krwawienia i niedokrwistość, zakrzepy czy wypadanie guzków wymagające zabiegu operacyjnego.

Dlatego każdy niepokojący objaw – zwłaszcza krwawienie – powinien być skonsultowany z lekarzem. Samodzielne leczenie, bez wcześniejszej diagnozy, może opóźnić rozpoznanie innych chorób, np. nowotworów jelita grubego.