Jak dbać o płodność mężczyzny? Te elementy mają duże znaczenie

Płodność nie jest dana mężczyznom raz na zawsze. Styl życia, sposób odżywiania, stres, używki czy brak ruchu – wszystko to może obniżać jakość nasienia, a tym samym szanse na ojcostwo.

Jak przypomina Narodowy Fundusz Zdrowia, o płodność warto dbać w każdym wieku, nie tylko wtedy, gdy para planuje dziecko. Regularna aktywność, zdrowa dieta i badania profilaktyczne pomagają utrzymać prawidłową produkcję i dojrzewanie plemników.

Co wpływa na jakość nasienia

O płodności mężczyzny decydują parametry nasienia: liczba, ruchliwość, żywotność i morfologia plemników, a także objętość ejakulatu. Każdy z tych wskaźników może pogorszyć się pod wpływem stresu, braku snu, nadwagi, palenia papierosów czy spożywania alkoholu.

Badania pokazują, że mężczyźni prowadzący siedzący tryb życia mają obniżoną jakość nasienia nawet o 40 proc. w porównaniu z osobami regularnie ćwiczącymi. Z kolei nadmierne obciążenie fizyczne, stosowanie sterydów anabolicznych czy używek również działają negatywnie na proces spermatogenezy.

Masa ciała a płodność

Zarówno nadwaga, jak i niedowaga mogą być przyczyną problemów z płodnością. Otyłość obniża poziom testosteronu i powoduje zaburzenia hormonalne, które wpływają na produkcję plemników. Niedowaga natomiast często prowadzi do niedoboru witamin i minerałów niezbędnych dla prawidłowej spermatogenezy.

Jak podkreślają specjaliści, każda zmiana sposobu odżywiania – także odchudzanie – powinna odbywać się pod kontrolą lekarza lub dietetyka.

Dieta, która wspiera płodność mężczyzny

Jednym z najważniejszych elementów wpływających na płodność jest dieta. Negatywnie działają fast foody, nadmiar czerwonego mięsa, tłuszcze trans i alkohol. Z kolei dieta oparta na zasadach DASH lub śródziemnomorskiej pozytywnie wpływa na jakość nasienia i równowagę hormonalną.

W codziennym jadłospisie powinny się znaleźć:

• warzywa i owoce – źródło witamin, błonnika i antyoksydantów,
• produkty pełnoziarniste – kasze, pieczywo, makarony,
• chude źródła białka – drób, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych,
• tłuszcze roślinne – oliwa, olej lniany, orzechy i pestki.

Najważniejsze składniki wspierające męską płodność

Cynk (pestki dyni, kasza gryczana, fasola, migdały, ostrygi) – poprawia budowę i funkcję plemników;

selen (orzechy brazylijskie, tuńczyk, halibut, siemię lniane) – wspiera ruchliwość plemników, wpływa na spermatogenezę;

witamina C i E Antyoksydanty (owoce cytrusowe, papryka, kiwi, orzechy, oleje roślinne) – chronią DNA plemników przed uszkodzeniem;

kwasy omega-3 (łosoś, makrela, sardynki, siemię lniane, orzechy włoskie) – poprawiają jakość nasienia i poziom testosteronu.

Regularne spożywanie tych składników pomaga poprawić parametry nasienia nawet w ciągu kilku miesięcy.

Aktywność fizyczna i sen – prosty sposób na lepsze wyniki

Ruch zwiększa poziom testosteronu, poprawia krążenie i wspiera funkcjonowanie układu hormonalnego. Nie chodzi jednak o intensywny trening siłowy – wystarczy 30 minut spaceru, jazdy na rowerze czy pływania dziennie.

Aktywność fizyczna ma też wpływ na jakość snu. To ważne, bo niedobór snu zaburza wydzielanie hormonów płciowych i pogarsza proces dojrzewania plemników.

Unikaj czynników, które obniżają płodność

Niektóre nawyki i czynniki środowiskowe znacząco zwiększają ryzyko niepłodności. Do najczęstszych należą:

• palenie tytoniu,
• nadużywanie alkoholu,
• stosowanie sterydów anabolicznych,
• kontakt z metalami ciężkimi (np. ołów, kadm),
• częste korzystanie z sauny lub gorących kąpieli (przegrzewanie jąder obniża ruchliwość plemników).

Onkopłodność – zachowanie szansy na ojcostwo

Leczenie onkologiczne może czasowo lub trwale osłabić zdolność do posiadania potomstwa. Zarówno chemioterapia, jak i radioterapia wpływają na produkcję plemników i gospodarkę hormonalną. Dlatego mężczyźni przed rozpoczęciem leczenia nowotworu powinni rozważyć zabezpieczenie płodności. Obecnie możliwe jest:

• zamrożenie nasienia,
• zamrożenie fragmentu tkanki jądra – w przypadku, gdy w nasieniu nie ma plemników.

Dzięki takim metodom wielu pacjentów może zostać ojcami po zakończonym leczeniu.

Płodność można chronić

Eksperci podkreślają, że większość czynników wpływających na płodność mężczyzn jest modyfikowalna. Zdrowa dieta, regularny ruch, unikanie używek i dbałość o sen to najprostsze sposoby, by utrzymać sprawność układu rozrodczego. Warto też regularnie wykonywać badania profilaktyczne i konsultować się z lekarzem – nie tylko wtedy, gdy pojawiają się problemy z poczęciem.