Ekspertka: Odporność po tym szczepieniu jest silniejsza niż po przechorowaniu półpaśca

Od 2023 roku w Polsce jest dostępna szczepionka przeciw półpaścowi. Dla kogo jest obecnie zalecana?

Prof. Ewa Augustynowicz, Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP-PZH: Szczepionka przeciw półpaścowi dostępna w Polsce jest zalecana osobom w wieku 50. plus oraz osobom powyżej 18. roku życia z chorobami towarzyszącymi, z zaburzeniami odporności, czyli pacjentom, u których występuje wyższe ryzyko powikłań.

Dla części osób jest obecnie refundowana?

Szczepionka jest refundowana pacjentom (50 proc. refundacji) powyżej 65. roku życia z udokumentowanymi niektórymi chorobami towarzyszącymi. Szczepienie jest niezwykle ważne – od niedawna mamy broń, która chroni z wysoką skutecznością – badania pokazują, że skuteczność sięga prawie 97 proc. w ochronie przed półpaścem i ponad 90 proc. w ochronie przed neuralgią popółpaścową. To niezwykle wysoka skuteczność. Obecnie dane potwierdzają ochronę poszczepienną utrzymującą się przez co najmniej 10 lat.

Co ważne, szczepionka chroni także osoby powyżej 80. roku życia, a z reguły szczepionki w tej grupie wiekowej są mniej skuteczne?

Niezwykłą cechą tej szczepionki jest to, że jej skuteczność jest równie wysoka u młodszych osób, jak wśród najstarszych pacjentów, którzy są obarczeni najwyższym ryzykiem ciężkiego przebiegu półpaśca i powikłań.

Zwykle padają pytania o skuteczność i bezpieczeństwo. Czy dla pacjentów najbardziej wrażliwych: po przeszczepach, narządowych, po przeszczepieniu szpiku, z nowotworami – szczepionka jest bezpieczna?

Dostępna w Polsce szczepionka należy do grupy szczepionek zabitych, inaktywowanych. To szczepionka rekombinowana. Cechuje się dobrym profilem bezpieczeństwa i może być bezpiecznie podawana nawet w tak wrażliwych grupach pacjentów, jak pacjenci z zaburzeniami odporności, po przeszczepach, z chorobami autoimmunologicznymi. Świetnie wcelowała się w potrzeby pacjentów z grup ryzyka ciężkiego przebiegu półpaśca.

Ryzyko zachorowania na półpasiec mają osoby, które chorowały na ospę wietrzną. Czy przed przyjęciem szczepionki przeciw półpaścowi powinniśmy sprawdzić, czy chorowaliśmy? Jeśli nie pamiętamy, czy chorowaliśmy na ospę wietrzną?

Nie ma takiej potrzeby; tak naprawdę wszyscy dorośli przechorowali ospę wietrzną, tak więc mamy w swoim organizmie wirusa, który wywołuje półpaśca. Zaszczepić się powinien każdy po 50. roku życia, ponieważ w tym wieku rośnie ryzyko zachorowania i powikłań.

Półpasiec jest niebezpieczny szczególnie, gdy lokalizacja dotyczy oka, ucha, albo pojawia się półpasiec uogólniony. Objawy mogą być bardzo niebezpieczne. Choroba może powodować trwałe uszkodzenia widzenia, słuchu. Potencjał szczepionki jest na tyle duży, że wydaje mi się, że jedynym ograniczeniem jej stosowania jest obecnie jej koszt.

Niektóre osoby chorują na półpasiec drugi, trzeci raz – wiemy że przechorowanie nie daje gwarancji bezpieczeństwa i trwałej odporności. Czy szczepienie jest skuteczniejsze?

Badaczom udało się opracować szczepionkę rekombinowaną indukującą takie mechanizmy odporności, które powodują długotrwałą odporność, utrzymującą się co najmniej 10 lat. Szczepienie chroni też przed kolejnymi nawrotami półpaśca – odporność po szczepieniu jest zdecydowanie lepsza, szersza, silniejsza w porównaniu do odporności, która jest wytwarzana przez organizm po przechorowaniu półpaśca.

Szczepionka powinna być więc zdecydowanie rekomendowana pacjentom od 18. roku życia z chorobami współistniejącymi oraz wszystkim osobom po 50. roku życia?

Tak, to powinno być szczepienie zalecane, przede wszystkim ze względu na powszechność ryzyka. Prawie cała populacja ma w swoim organizmie utajonego wirusa ospy wietrznej i półpaśca. Trudno przewiedzieć moment, kiedy dojdzie do reaktywacji wirusa. Najczęściej tym czynnikiem, który wywołuje reaktywację wirusa jest zaburzenie odporności lub po prostu słabsze funkcjonowanie układu odpornościowego, co jest związane z wiekiem.