Nasz organizm rozpoznaje wtedy zagrożenie. Potrafi na nie zareagować

Szczepionka to specjalny preparat medyczny, który pomaga naszemu organizmowi nauczyć się, jak bronić się przed konkretną chorobą. Dzięki szczepieniu układ odpornościowy potrafi rozpoznać zagrożenie i szybko na nie zareagować – zanim choroba zdąży się rozwinąć.

Po co się szczepimy

To trochę jak trening dla organizmu: szczepionka „pokazuje” mu, jak wygląda wróg (czyli bakteria lub wirus), ale bez wywoływania pełnej choroby. Dzięki temu organizm buduje tzw. pamięć immunologiczną, która pozwala skutecznie walczyć z prawdziwą infekcją, jeśli do niej dojdzie.

Celem szczepienia jest nie tylko uniknięcie choroby, ale przede wszystkim ochrona przed jej ciężkim przebiegiem i powikłaniami. Dzięki szczepionkom wiele chorób, które kiedyś były śmiertelne, dziś występuje bardzo rzadko albo przebiega łagodnie.

Szczepienie to sposób, by bezpiecznie i świadomie wzmocnić swoją odporność, zanim zetkniemy się z groźnym wirusem czy bakterią. To także ochrona osób z naszego otoczenia – dzieci, seniorów, osób przewlekle chorych – którzy mogą nie mieć tak silnego układu odpornościowego.

Rodzaje szczepionek

Szczepionki różnią się tym, jak są zrobione i jak działają. Podstawowe typy to:

szczepionki żywe

• zawierają osłabione drobnoustroje, które potrafią się namnażać, ale nie wywołują choroby
• dają bardzo silną i trwałą odporność, często już po jednej dawce
• ich działanie przypomina naturalne przechorowanie, ale bez ryzyka powikłań

szczepionki inaktywowane

• zawierają zabite drobnoustroje lub tylko ich fragmenty (antygeny)
• są całkowicie bezpieczne, ale zwykle potrzebują kilku dawek i dodatkowych składników (adiuwantów), by dobrze pobudzić odporność

szczepionki mRNA i wektorowe

• to szczepionki nowej generacji
• nie zawierają wirusa ani jego fragmentów, ale informację genetyczną, na podstawie której nasze komórki same produkują antygen – czyli coś, co uruchamia odpowiedź odpornościową
• to nowoczesna i bardzo skuteczna metoda ochrony przed groźnymi wirusami.

Choroby zakaźne – groźne skutki

Choroby zakaźne mogą prowadzić do poważnych powikłań, a nawet zagrażać życiu. Szczepienia chronią przed wieloma z nich, zarówno dzieci, jak i dorosłych.

Co może się wydarzyć, jeśli nie jesteśmy zaszczepieni?

świnka u chłopców – zakażenie świnką w okresie dojrzewania może doprowadzić do zapalenia jąder, a w konsekwencji – do niepłodności

różyczka w ciąży – jeśli kobieta zachoruje na różyczkę w pierwszym trymestrze ciąży, może to spowodować ciężkie uszkodzenia płodu, np. głuchotę, wady serca czy niepełnosprawność dziecka

odra – odra może prowadzić do trwałej utraty wzroku, głuchoty, niepełnosprawności intelektualnej, a nawet śmierci

polio (choroba Heinego-Medina) – zakażenie wirusem polio może skończyć się trwałym paraliżem – także mięśni odpowiedzialnych za oddychanie, a w skrajnych przypadkach nawet zgonem

błonica – może powodować trudności w oddychaniu, zatrzymanie akcji serca i uszkodzenie układu nerwowego, to choroba, która może zagrażać życiu

krztusiec (koklusz) – u niemowląt może powodować zapalenie płuc, bezdech, drgawki, a nawet śmierć, u dorosłych prowadzi często do powikłań takich jak omdlenia, zaburzenia snu, nietrzymanie moczu, a nawet złamania żeber z powodu intensywnego kaszlu

wirus HPV – wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) to główna przyczyna raka szyjki macicy, ale może też prowadzić do innych nowotworów u kobiet i mężczyzn – np. nowotworów gardła, odbytu czy prącia.

Szczepienia obowiązkowe

Każdego roku Główny Inspektorat Sanitarny przygotowuje Kalendarz Szczepień – czyli wykaz szczepień obowiązkowych i zalecanych. Lekarze podkreślają – niezaszczepione dziecko jest narażone na poważne choroby i ich groźne powikłania.

- Szczepionki są projektowane tak, aby były najskuteczniejsze w określonym wieku. Właściwy wiek przyjęcia szczepień pozwala na uzyskanie maksymalnej ochrony, gdy dziecko jest najbardziej narażone na konkretne choroby. Kalendarze szczepień opierają się na badaniach naukowych i rekomendacjach ekspertów. Przestrzeganie tych zaleceń zapewnia, że dzieci otrzymują odpowiednią ochronę w odpowiednim czasie

– podkreśla prof. dr hab. n. med. i n. o zdrowiu Iwona Paradowska – Stankiewicz

Szczepienia obowiązkowe (bezpłatne) są finansowane przez państwo i chronią przed takimi chorobami jak:

• gruźlica
• wirusowe zapalenie wątroby typu B
• rotawirusy
• błonica, tężec, krztusiec
• polio (nagminne porażenie dziecięce)
• Hib
• odra, świnka, różyczka
• pneumokoki.
• ospa wietrzna (w określonych przypadkach).