Nowotwory krwi – cisi zabójcy. Sprawdź, jak je rozpoznać i kiedy się badać?
Nowotwory krwi to grupa chorób nowotworowych atakujących układ krwiotwórczy lub limfatyczny. Do najczęstszych należą:
Białaczki – nowotwory szpiku kostnego i krwi, w których dochodzi do niekontrolowanego namnażania się nieprawidłowych białych krwinek.
Chłoniaki – nowotwory wywodzące się z limfocytów (komórek układu odpornościowego), rozwijające się w węzłach chłonnych i innych tkankach limfatycznych.
Szpiczak mnogi– nowotwór komórek plazmatycznych, które produkują przeciwciała. Występuje głównie u osób starszych.
Objawy, których nie wolno lekceważyć
Wczesne objawy nowotworów krwi często są niespecyficzne i przypominają przeziębienie lub zmęczenie. Do najczęstszych symptomów należą:
- przewlekłe zmęczenie,
- niewyjaśniona gorączka,
- nocne poty,
- utrata masy ciała bez wyraźnej przyczyny,
- częste infekcje,
- powiększone węzły chłonne,
- bóle kości (szczególnie w przypadku szpiczaka mnogiego),
- siniaki i krwawienia.
Niepokojące objawy, które utrzymują się przez kilka tygodni, powinny skłonić do konsultacji z lekarzem i wykonania podstawowych badań krwi – morfologii, OB, CRP.
Diagnostyka nowotworów krwi
Podstawą diagnostyki są badania laboratoryjne, w tym:
- morfologia krwi z rozmazem – może wykazać obecność nieprawidłowych komórek lub zaburzenia w liczbie krwinek.
- biopsja szpiku kostnego – pozwala ocenić rodzaj i zaawansowanie choroby.
- badania cytogenetyczne i molekularne – umożliwiają identyfikację konkretnych mutacji, co ma kluczowe znaczenie dla wyboru terapii.
- tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny – służą ocenie rozległości choroby, np. w przypadku chłoniaków.
Nowoczesne metody leczenia
Leczenie nowotworów krwi znacznie się rozwinęło w ostatnich dekadach. W zależności od rodzaju nowotworu, wieku pacjenta i stanu ogólnego, stosuje się:
- chemioterapię – nadal podstawowa forma leczenia wielu typów białaczek i chłoniaków.
- immunoterapię – nowoczesne leki ukierunkowane na określone białka komórek nowotworowych (np. przeciwciała monoklonalne).
- terapie celowane – działają na określone mutacje genetyczne.
- przeszczepienie szpiku kostnego – szczególnie u pacjentów z ostrymi białaczkami.
- radioterapię – rzadziej, stosowaną głównie w niektórych chłoniakach.
Dzięki postępowi medycyny, coraz więcej pacjentów może liczyć na wieloletnie przeżycia, a nawet całkowite wyleczenie. Przykładem są niektóre postacie chłoniaka Hodgkina, gdzie wskaźniki przeżycia przekraczają 90 proc.
Warto się badać
Wczesne wykrycie nowotworu krwi znacznie zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Niepokojące objawy, jak przewlekłe zmęczenie, częste infekcje czy powiększone węzły chłonne, powinny skłonić do wykonania podstawowej morfologii krwi. To proste badanie może uratować życie.
Warto także pamiętać o badaniach kontrolnych, szczególnie jeśli w rodzinie występowały choroby hematologiczne lub jeśli jesteśmy w grupie ryzyka (np. osoby po leczeniu onkologicznym, z chorobami autoimmunologicznymi lub przewlekłą ekspozycją na szkodliwe substancje).