Powstanie Warszawskie. Wzięło w nim udział 1210 lekarzy

Jak czytamy na stronie Ministerstwa Zdrowia, „medykami” określano wszystkich, którzy w czasie walk wykonywali zadania lekarzy, pielęgniarek, sanitariuszek, farmaceutów i weterynarzy. Szacuje się, że w Powstaniu Warszawskim brało udział 1210 lekarzy i ok. 6800 pielęgniarek i sanitariuszek. Służby medyczne pracowały w 225 szpitalach, w około 120 jednostkach polowych i ponad 200 punktach opatrunkowych. Sanitariuszki działały także w patrolach sanitarnych przydzielonych do poszczególnych oddziałów.

1210 lekarzy w powstaniu

Mimo ekstremalnie trudnych warunków powstańczy medycy robili, co mogli, żeby pomóc ofiarom walk.

Prof. dr Jerzy Szulc w opracowaniu „Szpitale powstańcze południowej części Żoliborza” podaje, że w ciągu dwóch miesięcy zespół operacyjny szpitala nr 100 na Żoliborzu wykonał 780 operacji, przy bardzo niskiej śmiertelności pacjentów. Spośród rannych z postrzałami jamy brzusznej przeżyła ponad połowa, a samych powikłań było bardzo niewiele, biorąc pod uwagę warunki, w jakich wykonywano operacje.

W Powstaniu uczestniczyli lekarze różnych specjalności. Najcenniejsze umiejętności posiadali chirurdzy, ale pomocy udzielali wszyscy lekarze, dlatego służbę pełnili również interniści, pediatrzy, okuliści, położnicy i ginekolodzy, laryngolodzy, neurolodzy, psychiatrzy, radiolodzy, ftyzjatrzy, anatomowie i anatomopatolodzy, a także epidemiolodzy i bakteriolodzy. Medycy ratujący warszawiaków i opatrujący rannych musieli także wykonywać swoje codzienne obowiązki, niewynikające z prowadzonych działań zbrojnych. Większość dzieci urodzonych w trakcie Powstania Warszawskiego udawało się utrzymać przy życiu.

Podczas Powstania pracownicy służby zdrowia dokonywali prawdziwie bohaterskich czynów, a niektórzy z nich świadomie poświęcili swoje życie dla ratowania innych. Dzisiaj dziękujemy tym, którzy bez broni walczyli o życie i zdrowie rannych powstańców i ludności cywilnej Warszawy – podkreśla MZ.

Medycy Powstania Warszawskiego

Działające od 1820 r. Towarzystwo Lekarskie Warszawskie na swojej stronie wymienia około tysiąca lekarzy i medyków pełniących obowiązki lekarskie podczas Powstania Warszawskiego.

„Opracowanie dr Haliny Jędrzejewskiej, pseudonim „Sławka”, pt. „Lekarze Powstania Warszawskiego” zawiera spis około tysiąca nazwisk i konspiracyjnych pseudonimów lekarzy uczestniczących w Powstaniu, z których wielu poległo, zostało pomordowanych lub zmarło z ran i wycieńczenia. Autorka opracowała również kilka życiorysów, stanowiących przejmujące dopełnienie przedstawionej listy.

Ten dokument to świadectwo o życiu i śmierci ludzi, dla których Polska, istniejąca jedynie w marzeniach, ta ich upragniona i wyśniona Polska była mimo wszystko bytem realnym, stanowiła oczywisty obowiązek” – czytamy na stronie TLW.

Lista nazwisk zaczynających się na litery od H do J obejmuje:

• Dr „Habdank”, lekarz Batalionu Bełt
• Dr Jerzy Hagmajer „Kiejstut”, ur. w 1913, dyplom uzyskał w 1939 r. pracował w Szpitalu Karola i Marii oraz w Szpitalu Wolskim,
• Dr Wanda Halicka – Górska, ur. w 1901 r., szpital polowy nr 100 (Żoliborz),
• Dr Walenty Hartwig, internista ze Szpitala Dzieciątka Jezus,
• Dr Adam Helbich, ze szpitala w budynku ZUS przy ul. Czerniakowskiej 231,
• Dr Irena Herbst, „Ewa”, ur. w 1912 r., dyplom uzyskała w 1937 r., ginekolog, szef sanitarny AL dzielnicy Wola,
• Mjr dr Ryszard Hertz, „Leszek”, ur. w 1890 r. w Warszawie, dyplom z 1906 r., szpital polowy przy ul. Morszyńskiej,
• Dr Jerzy Higier, ur. w 1917 r., dyplom z 1940 r., szpital w budynku ZUS przy ul. Czerniakowskiej 231,
• Ppor. dr Józef Hochsinger – Moszczeński, komendant największego szpitala polowego w Śródmieściu Południowym zorganizowanego 1 sierpnia 1944 r. przy Mokotowskiej 55 w budynku ss Zmartwychwstanek,
• Dr Bogdan Hofman, jeniec obozu z Zeithain,
• Dr Ignacy Hoffman, ur. w 1897 r. w Janidze w Rosji, internista, szpital polowy, ewakuowany do Milanówka.
• P.o. lek. Józef Hornowski, ur. w 1916 w Utaisi (Gruzja), syn Michała, dyplom uzyskany w 1945 r. na Uniwersytecie Warszawskim, Szpital Dzieciątka Jezus,
• Dr Sergiusz Hornowski, „Adam”, ur. w 1914 r. w Tyflisie (Gruzja), syn Michała, dyplom uzyskany w 1938 r. na Uniwersytecie Warszawskim, szpital polowy w Markach
• P.o. lek Stanisław Hoszowski, ur. w 1916 r. pełnił obowiązki lekarza oddziałów powstańczych w Śródmieściu, jeniec obozu w Zeithain,
• Dr Tadeusz Hroboni, ur. w 1905 r., dyplom z 1937 r., chirurg, Szpital Karola I Marii, następnie Szpital Wolski
• Dr Maria Jabłońska, ur. z 1899 r., dyplom z 1928 r., punkt sanitarny nr 107 przy Słowackiego 45
• Dr Alojzy Jabłoński, ur. w 1907 r., dyplom z 1933 r, punkt sanitarny przy ul. Leszno 17
• Ppor. dr Tadeusz Jankowski „Wiesław”, ur. w 1914 r., dyplom z1939 r. lekarz naczelny pułku AK Baszta,
• Dr Bogdan Janosik, stomatolog, udzielał pomocy stomatologicznej ludności w Śródmieściu Południowym,
• Dr Zdzisław Januszewski, ur. w 1899, okulista, dyplom z 1924 r., szpital polowy przy ul. Wspólnej 27, jeniec obozu w Zeithain, (Szpital)
• Dr Adam Jarmoliński, internista, lekarz naczelny Wojskowych Służb Ochrony Powstania I Obwodu,
• Dr Jarocińska – Skibińska, szpital polowy KB przy ul. Boduena 4, „Pod Znachorem”,
• Dr January Jarociński, szpital w budynku ZUS przy ul. Czerniakowskiej 231,
• Dr Wiwa Jaroszewiczowa, internistka, Szpital Wolski,
• Dr Konstanty Jaroszewski, Szpital Chirurgiczny, ewakuowany do Milanówka,
• Dr Maria Zofia Jastrzębska, ur. w 1898 r., dermatolog – bakteriolog, szpital polowy na Żoliborzu,
• Dr Wanda Jastrzębska, szpitale Śródmieścia
• Dr Wacław Jastrzębski, Szpital Dziecięcy przy ul. Kopernika, od 18 września 1944 Szpital Wolski,
• Dr Ryszard Henryk Jawiński, Śródmieście Południowe, poległ 30 września 1944 przy ul. Polnej 36,
• Dr Wanda Jaworska, okulistka, punkt sanitarny w budynku PWPW,
• Dr Ludwik Jaźwiński, ur. w 1886 r., ginekolog, szpital polowy w lecznicy Sano przy ul. Lwowskiej 13
• Dr Jedyński, szpital polowy przy ul. Koszykowej 51,
• Dr Maria Jadwiga Jeglińska – Piekarska, „Joanna”, stomatolog,
• Dr Maria Jeleniewska, ur. w 1888 r., ginekolog, punkt sanitarny na Ochocie,
• Dr Stanisław Jelsionowski, Szpital Dzieciątka Jezus,
• Dr Stefan Jeute, „Marian”, ciężko ranny w czasie powstania, zmarł w szpitalu w Skierniewicach 5 grudnia 1944 r.,
• Dr „Jerzy”, punkt sanitarny przy Moniuszki 11,
• Dr Tadeusz Jędraszko, internista, szpital polowy przy ul. Saskiej 101,
• Dr Joz, okulista, szpital przy ul. Złotej 22,
• Dr „Józef”, lekarz batalionu „Miłosz”
• Dr Hanna Jucewicz, stomatolog, punkt sanitarny nr 118 przy ul. Próchnika 2,
• Dr Zygmunt Jurewicz, chirurg, szpital polowy w Szpitalu Ewangelickim przy ul. Królewskiej 35,
• Dr Antonina Jurjewicz, szpital polowy przy Jaworzyńskiej 2,
• Dr Mieczysław Justyna, ur. w 1909 r., dyplom z 1933 r., Szpital Św. Łazarza, następnie Szpital Karola i Marii,
• Dr Józef Juszko, ewakuowany ze szpitalem polowym do Milanówka.

Pełna lista na stronie TLW.