Prof. Jacek Legutko: To najwyższy priorytet dla systemu ochrony zdrowia w Polsce

Anna Kopras-Fijołek, NewsMed, Wprost: Jakie najważniejsze tematy będą omawiane podczas najważniejszego w Polsce wydarzenia naukowego i edukacyjnego w dziedzinie kardiologii?

Prof. dr hab. n. med. Jacek Legutko, przewodniczący Komitetu Naukowego Kongresów PTK, przewodniczący Komitetu Organizacyjnego 29. Kongresu PTK: Podczas tegorocznego kongresu omawiane będą wszystkie najważniejsze zagadnienia związane z profilaktyką, diagnostyką i leczeniem chorób układu krążenia jako głównej przyczyny zgonów Polaków. Tak jak zawsze szczególna uwaga skupiona będzie wokół najnowszych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC), opublikowanych podczas Kongresu ESC w Madrycie. W sesjach poświęconych wytycznym wezmą udział najwybitniejsi polscy eksperci, a także goście zagraniczni, w tym także współautorzy i recenzenci z ramienia ESC i PTK.

Kongres odbywać się będzie przez trzy dni na 15 salach wykładowych jednocześnie. W programie jest ponad 100 sesji naukowych i dydaktycznych z udziałem kilkuset wykładowców z Polski i ze świata. Jakie sesje będą najważniejsze?

Najważniejszym wydarzeniem pierwszego dnia kongresu będzie wspólna sesja PTK i ESC na temat diagnostyki i leczenia migotania przedsionków. Weźmie w niej udział prezydent-elekt Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego prof. Cecilia Linde ze Sztokholmu.

Bardzo ważne dla Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego są sesje organizowane wspólne z towarzystwami naukowymi reprezentującymi inne dyscypliny w medycynie, w tym z Polskim Towarzystwem Radiologicznym na temat nowoczesnej diagnostyki przewlekłych zespołów wieńcowych, z Polskim Towarzystwem Neurologicznym na temat diagnostyki neurologicznych i kardiologicznych przyczyn omdleń, z Towarzystwem Internistów Polskich na temat interdyscyplinarnego podejścia do trudnych pacjentów z chorobami układu krążenia i współistniejącymi innymi schorzeniami internistycznymi, z Polskim Towarzystwem Medycyny Rodzinnej na temat optymalnej organizacji diagnostyki chorób układu krążenia w ramach koordynowanej opieki w Podstawowej Opiece Zdrowotnej oraz Krajowej Sieci Kardiologicznej, czy też z Polskim Towarzystwem Pulmonologicznym, Polskim Towarzystwem Reumatologicznym i Polskim Towarzystwem Endokrynologicznym na temat postępowania u pacjentów z chorobami układowymi z zajęciem serca.

Wszystkie inne najważniejsze zagadnienia współczesnej medycyny sercowo-naczyniowej dyskutowane będą w trakcie kilkudziesięciu sesji dydaktycznych przygotowanych przez grupy tematyczne Komitetu Naukowego Kongresów PTK w oparciu o propozycje członków naszego towarzystwa, a także przez asocjacje, sekcje oraz Klub 30 Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Jako towarzystwo naukowe przywiązujemy także dużą wagę do promocji najważniejszych badań klinicznych i eksperymentów medycznych prowadzonych aktualnie w polskich ośrodkach. W trakcie tegorocznego kongresu odbędzie się łącznie 13 sesji naukowych prezentujących wyniki najlepszych prac oryginalnych, w tym sesje konkursowe na najlepszą pracę w zakresie badań klinicznych, badań eksperymentalnych oraz najlepszą pracę nadesłaną przez studentów.

Hasłem i mottem tegorocznego kongresu jest „Twoje serce – Twoje życie. Żyj zdrowo, przestrzegaj zaleceń”.

Myślą przewodnią tegorocznego kongresu jest zwrócenie uwagi na korzyści dla pacjenta wynikające z przestrzegania zaleceń lekarskich i utrzymywania się w długoterminowych terapiach nakierowanych na zmniejszenie ryzyka wystąpienia ponownych incydentów sercowo-naczyniowych, takich jak nagła śmierć sercowa, zawał serca, udar mózgu, czy też zaostrzenie niewydolności serca wymagające ponownych hospitalizacji. Z codziennej praktyki klinicznej popartej dowodami naukowymi wiemy, że nawet w pierwszych miesiącach po zawale serca pacjenci rzadko zmieniają swój styl życia na bardziej prozdrowotny, większość palaczy kontynuuje palenie papierosów, a część osób w ogóle nie przyjmuje koniecznych leków. Efektem tego jest ciągle wysoka śmiertelność po wypisie ze szpitala chorych skutecznie leczonych w ostrym okresie zawału serca. Wielu tym zgonom można by zapobiec, gdyby pacjenci lepiej przestrzegali naszych zaleceń. Dotyczy to oczywiście nie tylko pacjentów po zawale serca, ale większości pacjentów leczonych z powodu przewlekłych schorzeń układu krążenia.

Jednym z nierozwiązanych problemów, jedną z przyczyn, iż pacjenci zaprzestają terapii albo nie poddają się niezbędnym procedurom diagnostycznym i terapeutycznym, jest powszechna dezinformacja wokół zagadnień medycznych, szczególnie w przestrzeni medialnej oraz w internecie. Z tego powodu podczas kongresu odbędzie się sesja specjalna połączona z konferencją prasową na temat fake newsów i dezinformacji w medycynie. Wezmą w niej udział m. in. prof. Robert M. Califf ze Stanów Zjednoczonych, były komisarz amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA) oraz dr Michał Boni, medioznawca, ekspert ds. polityki cyfrowej i członek pierwszego składu Komisji Europejskiej ds. dezinformacji.

Internet, oprócz wartościowych treści, niesie wiele zagrożeń, również dla pacjentów. Na każdym kroku spotykamy się z szerzącą się dezinformacją...

To jest dramat. Teraz w internecie każdy walczy o swoje interesy, a metody nie odgrywają roli. Wszyscy się z tym borykamy i nawet jako specjaliści czasami dajemy się nabrać na wiarygodnie brzmiące fake newsy, a co dopiero nasi pacjenci. Jedna z sesji podczas kongresu nosi nawet tytuł „Czego lekarz ci nie powie, to dr Google podpowie…”. W jej trakcie wybitni specjaliści w oparciu o medycynę opartą na dowodach naukowych odpowiedzą na pytanie, czy to prawda, że: „nie mogę schudnąć, bo mam brzuszek kortyzolowy, insulinooporność i tarczycę”, „normy cholesterolu są zaniżone, a statyny zabijają lub w najlepszym wypadku prowadzą do kalectwa”, „homocysteina jest najważniejszym czynnikiem ryzyka miażdżycy”, dieta ketogeniczna jest najlepszą ze wszystkich diet”, a „kieliszek na zdrowie jeszcze nikomu nie zaszkodził”. Tego typu obiegowych opinii odbiegających od prawdy jest, oczywiście, znacznie więcej, dlatego zwróciliśmy się do wszystkich wykładowców, aby w swoich wystąpieniach je przytaczali i dementowali.

Choroby układu krążenia, takie jak choroby serca i udary mózgu, stanowią główną przyczynę zgonów w Polsce. Czy te dane mają szansę się zmienić?

Główny Urząd Statystyczny opublikował pod koniec lipca bieżącego roku raport „Trwanie życia w 2024 roku”. Dowiedzieliśmy się z niego, iż średnia długość życia Polaków uległa wydłużeniu do nieco ponad 82 lat dla kobiet i niespełna 75 lat dla mężczyzn. Jest to, niestety, w dalszym ciągu o wiele lat mniej niż w większości krajów Unii Europejskiej i w Stanach Zjednoczonych. Najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce pozostają nadal choroby układu krążenia. W roku 2023 odpowiadały one za niemal 37% wszystkich przyczyn zgonów. Dlatego profilaktyka i leczenie chorób układu krążenia powinny pozostać najwyższym priorytetem dla systemu ochrony zdrowia w Polsce.

Od lat mówi się o dużych nakładach finansowych ponoszonych przez Narodowy Fundusz Zdrowia na kardiologię. To nie jest do końca prawda. Biorąc pod uwagę przytoczone przeze mnie dane epidemiologiczne oraz fakt, iż współczynniki zgonów z powodu chorób układu krążenia możliwych do uniknięcia dzięki profilaktyce i interwencji medycznej są w Polsce ciągle powyżej średniej europejskiej, musimy dalej zabiegać o zwiększenie nakładów i pozalimitowe finansowanie terapii i procedur medycznych o udokumentowanym pozytywnym wpływie na przeżycie pacjenta. Bez tego nie uzyskamy tak oczekiwanego dalszego istotnego spadku śmiertelności sercowo-naczyniowej, która w naszym kraju nadal jest, niestety, wysoka.

Prof. dr hab. n. med. Jacek Legutko jest dyrektorem Instytutu Kardiologii Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum (UJ CM), kierownikiem Kliniki Kardiologii Interwencyjnej UJ CM oraz Oddziału Klinicznego Kardiologii Interwencyjnej z Pododdziałem Intensywnego Nadzoru Kardiologicznego Szpitala im. św. Jana Pawła II w Krakowie