Gliwice pionierem w immuno-PET. Nowa era obrazowania w onkologii
Gliwicki oddział Narodowego Instytutu Onkologii rozpoczął pionierskie badanie kliniczne INTROSPECTION, w ramach którego po raz pierwszy w Polsce wykorzystano nowy radioznacznik – 89Zr-DFO-Pembrolizumab – opracowany w Instytucie. To przełomowe rozwiązanie łączy molekularną swoistość immunoterapii z czułością pozytonowej tomografii emisyjnej (PET).
– Celem projektu jest sprawdzenie, jak radioterapia paliatywna – także ta z przestrzennym zróżnicowaniem dawki – podawana samodzielnie lub w połączeniu z immunoterapią, modyfikuje odpowiedź układu odpornościowego u chorych, którzy wyczerpali już inne możliwości leczenia. Do monitorowania terapii i wczesnej oceny jej efektów biologicznych będziemy wykorzystywać immuno-PET – tłumaczy dr hab. n. med. Sławomir Blamek, prof. NIO-PIB, kierownik projektu.
Jak działa nowa technologia?
Radioznacznik 89Zr-DFO-Pembrolizumab wiąże się z receptorem PD-1, obecnym głównie na limfocytach T naciekających guz oraz na innych komórkach odpornościowych, takich jak limfocyty B, komórki NK czy makrofagi.
– Dzięki temu immuno-PET pozwala nieinwazyjnie i ilościowo mapować ekspresję PD-1 w całym organizmie – zarówno w ogniskach nowotworowych, jak i w narządach limfatycznych, takich jak węzły chłonne czy śledziona. Możemy także obserwować, jak sygnał PD-1 zmienia się pod wpływem leczenia – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Gabriela Kramer-Marek, kierownik Zakładu Radiofarmacji i Obrazowania Laboratoryjnego PET w gliwickim NIO.
Szansa na skuteczniejsze leczenie nowotworów
Zdaniem badaczy projekt INTROSPECTION pozwoli pogłębić wiedzę na temat funkcjonowania układu odpornościowego w trakcie terapii onkologicznej. Kluczowe znaczenie ma zrozumienie, jak różne schematy radioterapii w połączeniu z immunoterapią wpływają na aktywność komórek odpornościowych.
Takie dane mogą w przyszłości umożliwić opracowanie bardziej precyzyjnych i skutecznych strategii leczenia nowotworów – dostosowanych do indywidualnych cech pacjenta.
– To kolejny krok w rozwoju spersonalizowanej medycyny w Polsce. Chcemy nie tylko leczyć, ale także monitorować w czasie rzeczywistym, jak organizm reaguje na terapię i odpowiednio dostosowywać schematy leczenia – podkreślają naukowcy z NIO w Gliwicach.
Współpraca interdyscyplinarna
Projekt jest realizowany we współpracy trzech jednostek gliwickiego Instytutu:
- III Kliniki Radioterapii i Chemioterapii,
- Zakładu Radiofarmacji i Obrazowania Laboratoryjnego PET,
- Zakładu Medycyny Nuklearnej i Endokrynologii Onkologicznej.
Zespół badawczy tworzą specjaliści z różnych dziedzin: radioterapii onkologicznej, radiofarmacji, medycyny nuklearnej i fizyki medycznej. Kierownikiem projektu jest prof. Sławomir Blamek, a w skład zespołu wchodzą m.in. dr n. med. Marzena Gawkowska, prof. Gabriela Kramer-Marek, dr n. med. Andrea d’Amico, mgr Izabela Gorczewska i mgr Karolina Miszczyszyn.
Gliwice – ośrodek innowacji w onkologii
Narodowy Instytut Onkologii w Gliwicach od lat realizuje projekty, które wprowadzają do praktyki klinicznej innowacyjne rozwiązania diagnostyczne i terapeutyczne. Immuno-PET jest kolejnym przykładem działań zmierzających do rozwoju spersonalizowanej onkologii w Polsce – takiej, w której decyzje terapeutyczne opierają się na precyzyjnych danych biologicznych i obrazowych, a nie tylko na standardowych protokołach.