Nagroda Nobla 2025 w dziedzinie medycyny. „To jest kluczowe w transplantologii, chorobach autoimmunologicznych i onkologii”

Rozpoczął się Tydzień Noblowski. W pierwszym dniu przyznano Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny lub fizjologii. Otrzymali ją Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell i Shimon Sakaguchi. „Odkrycie ma szerokie implikacje w transplantologii, chorobach autoimmunologicznych oraz onkologii” – komentowali w ramach obchodów Tygodnia Noblowskiego eksperci z Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wojskowego Instytutu Medycznego.

Nagroda Nobla 2025 w dziedzinie medycyny lub fizjologii

Nazwiska zwycięzców ogłosił sekretarz Komitetu Noblowskiego Thomas Perlman. Instytut Karolinska przyznał Nagrodę Nobla z medycyny lub fizjologii trzem naukowcom – Mary E. Brunkow, Fredowi Ramsdellowi ze Stanów Zjednoczonych oraz Shimonowi Sakaguchiemu z Japonii.

Jak uzasadnił Komitet Noblowski, tegoroczni laureaci „zidentyfikowali komórki będące strażnikami układu immunologicznego – regulatorowe limfocyty T, dzięki czemu położyli podwaliny dla nowej dziedziny badań”.

Jak wyjaśnia komitet na swojej stronie, nagrodzeni naukowcy zidentyfikowali strażników układu odpornościowego – limfocyty T regulatorowe – kładąc tym samym podwaliny pod nową dziedzinę badań. Odkrycia te doprowadziły również do opracowania potencjalnych metod leczenia, które są obecnie oceniane w badaniach klinicznych. Nadzieją jest możliwość leczenia chorób autoimmunologicznych, zapewnienia skuteczniejszych metod leczenia nowotworów i zapobiegania poważnym powikłaniom po przeszczepach komórek macierzystych.

Fundament w wielu dziedzinach

– Tradycyjnie Komitet Noblowski nas zaskoczył. Te odkrycia, choć już ugruntowane w podręcznikach, są kluczowe dla zrozumienia, jak układ odpornościowy unika nadmiernej reakcji na antygeny w organizmie – oceniła prof. Edyta Brzózka-Wójtowicz z Instytutu Biologii, Rozwoju i Nauk Biomedycznych Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Dodała, że te odkrycia są fundamentalne dla poznania podłoża chorób autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, gdzie mechanizm tolerancji zawodzi i układ odpornościowy odpowiada zbyt mocno.

– Odkrycie jest lekcją pokory. Mechanizmy zachodzące w chorobach autoimmunizacyjnych są bardzo złożone i mimo że komórki te regulatorowe znamy od 2001 r., to nie przełożyło się ich zastosowanie bezpośrednio na naszą praktykę kliniczną. W nauce nie ma prostych, zero-jedynkowych rozwiązań – dodała dr Ewa Więsik-Szewczyk z Kliniki Chorób Wewnętrznych, Pneumanologii, Alergologii, Immunologii Klinicznej i Chorób Rzadkich Wojskowego Instytutu Medycznego PIB.

– Immunologia jest już bardzo doceniana, jeżeli chodzi o jej wpływ na to, jak postrzegamy medycynę. To odkrycie ma wpływ na wiele aspektów, to jest też transplantologia, to są praktycznie wszystkie choroby autoimmunologiczne, to są też choroby nowotworowe, gdzie komórki nowotworowe chcą się maskować i nie chcą być rozpoznane przez nasz układ odpornościowy – powiedział prof. Paweł Sikorski z Instytutu Mikrobiologii Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Dodał, że nagroda ma „bardzo szerokie reperkusje”, odkrycia nagrodzonych naukowców to fundamenty, na których są oparte badania i dalszy rozwój medycyny. – Badania podstawowe, którymi my się zajmujemy jako naukowcy, przyczyniają się do rozwoju późniejszych terapii – zaznaczył.