Polacy mają poważny problem ze zdrowiem jamy ustnej. Nowa Koalicja chce to zmienić

Rozpoczęła działalność Koalicja na Rzecz Zdrowia Jamy Ustnej – pierwsza w Polsce inicjatywa integrująca tak szerokie grono podmiotów: sektor publiczny, organizacje eksperckie, środowisko medyczne, organizacje pozarządowe oraz partnerów prywatnych. W gronie współtwórców znalazła się również Naczelna Izba Lekarska, od lat akcentująca znaczenie zdrowia jamy ustnej jako integralnej części zdrowia ogólnego.

Statystyki są alarmujące: 80 proc. Polaków cierpi na choroby jamy ustnej, a sama próchnica generuje dla systemu ochrony zdrowia koszty szacowane na około 4 mld zł rocznie. Brakuje spójnej profilaktyki, edukacji zdrowotnej i działań systemowych, co przekłada się na rosnące obciążenia zdrowotne i finansowe.

Według Health Inclusivity Index, osoby o niskiej świadomości zdrowotnej mogą generować nawet trzykrotnie wyższe koszty leczenia, a poprawa edukacji społeczeństwa mogłaby przynieść państwu oszczędności rzędu 16 mld zł rocznie.

Profilaktyka to inwestycja, nie koszt

Wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej ds. stomatologii, Paweł Barucha, podkreślił podczas inauguracji, że profilaktyka stomatologiczna jest jedną z najbardziej opłacalnych inwestycji w zdrowie publiczne. „Każda złotówka wydana na edukację i wczesne działania zapobiegawcze oszczędza systemowi wielokrotność tej kwoty. Koalicja może sprawić, że profilaktyka stanie się realnym standardem, a nie tylko deklaracją”.

Dr n. med. Dariusz Samborski, wiceprezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Lublinie, mówił o znaczeniu wspólnego działania wielu środowisk: „Podstawą nowoczesnego społeczeństwa jest edukacja i profilaktyka. Koalicja może wzmocnić głos medyków i przełożyć się na trwałe zmiany”.

Głos zabrali również przedstawiciele decydentów. Senator RP, dr n. med. Agnieszka Gorgoń-Komor, mówiła o konieczności większego nakierowania polityki zdrowotnej na prewencję: „Wydatki publiczne muszą w większym stopniu koncentrować się na profilaktyce. To najlepsza inwestycja w zdrowie Polaków”.

Zdrowie jamy ustnej ważne dla całego organizmu

Choroby zębów i przyzębia to nie tylko problem estetyczny. Naczelna Izba Lekarska przypomina, że nieleczone stany zapalne jamy ustnej zwiększają ryzyko:

• chorób sercowo-naczyniowych,
• chorób stawów,
• powikłań ciążowych,
• zaburzeń metabolicznych.

Są także jednymi z głównych przyczyn bólu, obniżenia jakości życia oraz absencji w pracy i szkole.

Edukacja, rekomendacje i programy pilotażowe

Koalicja na Rzecz Zdrowia Jamy Ustnej wyznaczyła trzy kluczowe obszary działania. To:

• podnoszenie świadomości społecznej w zakresie profilaktyki zębów i przyzębia,
• edukacja zdrowotna dzieci od najmłodszych lat,
• opracowanie rekomendacji systemowych, które mogą poprawić dostęp do profilaktyki i leczenia.

Edukacja dla najmłodszych na Śląsku

Jednym z pierwszych projektów będzie program edukacyjny dla uczniów klas 1–3, który ruszy w marcu 2026 roku na Śląsku. Zajęcia poprowadzą studenci kierunków stomatologicznych w ramach wolontariatu.

Program obejmie m.in.:

• naukę prawidłowej higieny jamy ustnej,
• podstawy zdrowego żywienia,
• edukację w zakresie profilaktyki próchnicy.

Rezultaty pilotażu posłużą do opracowania rekomendacji umożliwiających wdrożenie programu w całej Polsce.

Wspólna inicjatywa wielu środowisk

Inauguracja Koalicji zgromadziła przedstawicieli medycyny, nauki, organizacji społecznych i biznesu. Podkreślano, że realna poprawa zdrowia jamy ustnej wymaga synergii kompetencji i działań skoordynowanych pomiędzy wszystkimi sektorami.

Naczelna Izba Lekarska zadeklarowała gotowość do dalszej współpracy przy:

• tworzeniu standardów edukacji zdrowotnej,
• projektowaniu rozwiązań systemowych,
• rozwijaniu profilaktyki stomatologicznej w Polsce.