Monique Clua Braun: Mammografia to prosty test, a daje wielką ochronę

Monique Clua Braun, Country President Novartis Poland: Choroby nowotworowe same w sobie są ogromnym wyzwaniem dla współczesnej medycyny i systemów ochrony zdrowia. Naszą uwagę zwróciły jednak doniesienia o niskiej zgłaszalności kobiet na badania profilaktyczne w Polsce. Wskaźnik wykonywania badań przesiewowych w kierunku raka piersi kształtuje się znacznie poniżej średniej UE (66 proc.) – zajmujemy 7. miejsce od końca na tle 27 państw UE, Norwegii i Islandii. Dane NFZ z lipca wskazują, że z bezpłatnej mammografii skorzystało niewiele ponad 30 proc. uprawnionych Polek. Należy podziękować im za wspaniały przykład obywatelskiej postawy. Jednak w świetle statystyk, które przywołałam, trzeba uczynić priorytetem zachęcanie większej grupy kobiet do badań profilaktycznych. Ogromną szansą na poprawę wskaźników jest prezydencja Polski w Radzie UE, ponieważ będzie to okazja do wymiany doświadczeń i wypracowania rozwiązań, które mogą wpłynąć na skuteczniejszy screening i równy dostęp do świadczeń.

Jakie rozwiązania systemowe warto wprowadzić, by Polki częściej korzystały z badań przesiewowych? Jaki sposób mobilizacji społeczeństwa według Pani mógłby zadziałać?

Myślę, że trzeba zadbać, by zdrowie stało się tematem, o którym mówimy świadomie. Nie stanie się to bez odpowiedniej edukacji w szkołach uwzględniającej właściwe nawyki, takie jak badania pod kątem zapobiegania problemom zdrowotnym. Novartis od lat prowadzi kampanie edukacyjne, w których adresowany jest temat profilaktyki i dbania o zdrowie kobiet. Jeśli w konsekwencji badań wcześnie wykryjemy nowotwór, mamy szansę na efektywne leczenie i życie bez choroby.

Nowe terapie dają niezwykłe możliwości i są wysoce skuteczne, jednak bez diagnostyki wdrożonej w odpowiednim momencie te korzyści nie będą mogły być uzyskane w pełnym zakresie. By ten zakres był jak najszerszy, tworzymy strategiczne partnerstwa z polskimi szpitalami, start- -upami i stroną publiczną w celu wspólnego budowania ekosystemu dobrego dla pacjenta. Takiego, w którym potencjał rozwiązań cyfrowych stosowany w szpitalach przyspiesza diagnostykę lub usprawnia proces leczenia pacjentek z rakiem piersi.

Jak Pani sądzi, dlaczego relatywnie mało kobiet w Polsce zgłasza się na badania profilaktyczne?

Nie ma jednej ani dobrej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ przyczyn niskiej zgłaszalności na badania przesiewowe może być wiele. Część Polek obawia się, że pójście na badanie oznacza automatycznie diagnozę informującą o tym, że są chore. A mammografia tak naprawdę pozwala upewnić się, że z naszym zdrowiem wszystko jest w porządku! Rozumiem, że boimy się tego, co nieznane, a własne potrzeby kobiety często odkładają na koniec listy zadań. Programy i akcje edukacyjne mogą w długiej perspektywie przynieść pozytywne zmiany i zniwelować te obawy.

Czy statystyki zachorowalności na raka piersi to czynnik, który w kolejnej dekadzie może zdestabilizować system?

Rak piersi jest chorobą, która w Polsce dotyka co czwartą nowo zdiagnozowaną pacjentkę onkologiczną, a krzywa demograficzna zapadalności przesuwa się w kierunku młodszych chorych. Oznacza to, że coraz częściej kobiety słyszą diagnozę tego nowotworu w momencie, w którym zakładają rodziny i rozwijają karierę zawodową. Rak piersi niejednokrotnie zmusza je do wycofania się na jakiś czas z życia społecznego i zawodowego. Niesie to za sobą poważne konsekwencje, szczególnie gdy rak wykryty zostanie w zaawansowanym stadium. Obciąża wtedy nie tylko pacjentkę, ale i państwo – m.in. w postaci kosztów pośrednich. Z perspektywy gospodarczo-systemowej kluczowe jest więc podniesienie skuteczności programów screeningowych w Polsce.

Profilaktyka w każdym obszarze, w tym w aspekcie zdrowotnym, to inwestycja w dobrostan i przyszłość kraju. Regularne badania są więc kluczowe, zwłaszcza w przypadku nowotworów takich jak rak piersi.

W dyskusji o onkologii nie należy skupiać się zatem tylko na leczeniu, ale również na zapobieganiu chorobom i podarowaniu sobie szansy na zdrowie – bo właśnie tak należy patrzeć na screening.

Czy w firmie takiej jak Novartis Poland, która dostarcza leki i dba o zdrowie pacjentów, potrzeba wykonywania badań profilaktycznych wśród pracowników jest wyższa?

W Novartis Poland dbamy o to, by pracownicy nie tylko czuli potrzebę sprawdzania stanu swojego zdrowia, ale aktywnie w tym procesie uczestniczymy. Każdego roku organizujemy badania przesiewowe – ostatnio były to badania skóry pod kątem czerniaka i badania piersi. Takie inicjatywy są wsparte edukacją i podnoszeniem poziomu wiedzy o danej chorobie, bo jest ona kluczowa w zrozumieniu mechanizmów ich występowania.

Jednocześnie w przypadku wykrycia podejrzanych zmian pracownicy mają zapewnione wsparcie diagnostyczno-terapeutyczne. Sam fakt bycia częścią społeczności Novartis Poland motywuje do dbania o siebie bardziej i pozwala lepiej zrozumieć, że styl życia ma znaczenie nie tylko w trakcie godzin pracy, ale także kiedy wychodzimy z biura. Zdrowie naszego zespołu jest najważniejsze, dlatego osobiście włączam się w te akcje, bo wierzę, że każdy może być przykładem dla najbliższego otoczenia i mieć wpływ na zmianę zachowań.

Pozostając w temacie onkologii, na jakich działaniach skupia się obecnie firma Novartis?

W Novartis badamy mechanizmy powstawania nowotworów i opracowujemy terapie w obszarach, takich jak rak piersi, hematologia, w tym ostra białaczka szpikowa – AML, przewlekła białaczka szpikowa – PBS i szpiczak mnogi, czerniak i rak prostaty. Jeśli chodzi o terapie antynowotworowe, to na pewno ogromny potencjał terapeutyczny mają radioligandy, stosowane np. w raku prostaty.

Połowa wszystkich badań klinicznych realizowanych przez Novartis dotyczy właśnie onkologii. Chcemy być firmą opartą na danych i technologiach cyfrowych, które wykraczają poza badania kliniczne i produkcję leków, przyczyniając się do wzmacniania efektywności na każdym etapie ścieżki pacjenta – zwłaszcza w kontekście wyzwań zdrowotnych, między innymi w onkologii. Współpracujemy z towarzystwami naukowymi, środowiskiem technologicznym, stroną publiczną oraz instytucjami medycznymi, co jest niezwykle ważne dla rozwoju innowacyjnych projektów mających na celu poprawę życia i zdrowia pacjentów, także w przypadku schorzeń neurologicznych, kardiologicznych, reumatologicznych, czy chorób rzadkich.

Rozmowa z Monique Clua Braun, Country President Novartis Poland w trakcie Forum Ekonomicznego w Karpaczu 2024: