Główny Inspektor Sanitarny apeluje do rodziców: Można uchronić dzieci przed groźną chorobą
– Nie świadczy to o zachorowaniach wśród ludzi, ale zgodnie z wytycznymi WHO wskazuje na konieczność podjęcia działań zapobiegawczych. Podobne zdarzenia miały miejsce w ostatnim czasie w Hiszpanii oraz Wielkiej Brytanii – powiedział podczas briefingu prasowego Główny Inspektor Sanitarny, dr Paweł Grzesiowski.
Gis zwrócił się z apelem do personelu medycznego oraz rodziców i opiekunów dzieci, które nie zostały zaszczepione lub nie ukończyły pełnego cyklu szczepień przeciw poliomyelitis, o uzupełnienie brakujących szczepień. Szczepienie jest nieodpłatne dla wszystkich osób do 19. roku życia.
– Szczepienia wykonywane są przy użyciu szczepionki inaktywowanej (IPV), która jest skuteczna i bezpieczna
– podkreślił dr Paweł Grzesiowski.
Od 2002 r. Europa jest wolna od zakażeń wywołanych dzikim wirusem poliomyelitis (choroba Heinego-Medina). Ostatnie dwa zachorowania w Polsce odnotowano w 1982 r. i 1984 r.
– Jednak ze względu na występowanie przypadków tej choroby w Azji i Afryce, prowadzony jest ciągły nadzór nad przypadkami porażeń wiotkich oraz badania ścieków komunalnych pod kątem występowania wirusów poliomyelitis
– powiedziała prof. Iwona Paradowska Stankiewicz z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny PIB. Jak zaznaczyła prof. Magdalena Wieczorek z NIZP-PZH PIB „takie działanie jest elementem Światowego Programu Eradykacji Polio wprowadzonego przez Światową Organizację Zdrowia”.
Sporadycznie w toku tych badań wykrywane są zmutowane formy wirusa, które nie stanowią zagrożenia dla osób zaszczepionych, ale mogą być niebezpieczne dla osób nieposiadających odporności poszczepiennej.
Na poliomyelitis zachorować może każdy
Poliomyelitis (choroba Heinego – Medina, ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego, nagminne porażenie dziecięce) jest wysoce zakaźną chorobą wywoływaną przez enterowirus. Zachorować może każdy, kto nie był zaszczepiony, niezależnie od wieku. Największy odsetek zachorowań dotyczy jednak dzieci poniżej 5. roku życia.
Zakażenie przenosi się drogą pokarmową i kropelkową przez kontakt z osobą zakażoną, przedmioty skażone jej wydzielinami (pochodzącymi z gardła albo zanieczyszczone kałem) oraz przez pokarm lub wodę zanieczyszczoną ściekami skażonymi wirusem.
Okres wylęgania choroby trwa średnio 7–14 dni. Objawy poliomyelitis są zróżnicowane. Możliwe jest bezobjawowe nosicielstwo, ale chorobie mogą towarzyszyć też objawy nieswoiste (ból głowy, gorączka, sztywność karku czy bóle kończyn). Polio może również przyjmować postać ciężkich zakażeń manifestujących się porażeniami wiotkimi. Porażenia te są przeważnie niesymetryczne. Niedowłady są zwykle trwałe. U 10 proc. osób choroba kończy się śmiercią.
Nie istnieje specyficzne leczenie poliomyelitis. Można natomiast skutecznie zapobiegać chorobie poprzez szczepienia ochronne.
W Polsce szczepienie przeciwko polio prowadzone są od połowy lat 50. Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych wszystkim dzieciom podawane są cztery dawki szczepionki inaktywowanej (IPV) przeciwko poliomyelitis. Szczepienie podstawowe szczepionką obejmuje podanie trzech dawek: w 3–4 miesiącu życia, 5–6 miesiącu życia oraz w 16–18 miesiącu życia. Czwarta przypominająca dawka podawana jest w 6 roku życia.
Polska, jak i cały Region Europejski WHO, jest oficjalnie wolna od poliomyelitis od 2002 r. Ostatnie dwa spowodowane dzikim wirusem polio przypadki tej choroby w Polsce odnotowano w 1982 r. i 1984 r. Mimo to groźba ponownego wprowadzenia dzikiego wirusa polio do naszego kraju pozostaje realna, aż do momentu wyeradykowania tej choroby na świecie.
Ryzyko zawleczenia zachorowań cały czas wysokie
Europa jest wolna od polio, ale ryzyko zawleczenia zachorowań do regionu pozostaje wysokie, gdyż w dalszym ciągu odnotowuje się przypadki poliomyelitis w innych regionach świata, co sprzyja dalszemu rozprzestrzenianiu się wirusów polio na skalę międzynarodową.
Do krajów zaliczanych jako endemiczne dla poliomyelitis należą Afganistan oraz Pakistan. W roku 2019 w krajach tych znacznie wzrosła liczba przypadków polio wywołanych dzikim wirusem typu 1 (WPV1). Odnotowano ich wówczas 176: 147 przypadków w Pakistanie oraz 29 przypadków w Afganistanie. W 2020 r. zarejestrowano ich 140: 84 przypadki w Pakistanie i 56 przypadków w Afganistanie. W 2021 r. wykryto tylko 5 przypadków poliomyelitis wywołanych dzikim wirusem, 4 w Pakistanie i 1 w Afganistanie.
W 2022 r. odnotowano 30 przypadków polio wywołanych dzikim wirusem typu 1 (WPV1), z czego 20 w Pakistanie, 2 w Afganistanie oraz 8 przypadków w Mozambiku.
Zgodnie z oświadczeniem z 34. spotkania Komitetu Kryzysowego IHR Światowej Organizacji Zdrowia, dotyczącego międzynarodowego szerzenia się wirusa polio na świecie, które odbyło się 25 stycznia 2023 r., ryzyko międzynarodowego rozprzestrzeniania się wirusa polio pozostaje zagrożeniem zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym (PHEIC).
W celu zapobieżenia szerzeniu się zachorowań, w przypadku zawleczenia wirusa na obszar Polski, konieczne jest między innymi utrzymywanie wysokiego poziomu zaszczepienia oraz stałe monitorowanie przypadków ostrych porażeń wiotkich, które są poddawane diagnostyce wirusologicznej dla celów nadzoru epidemiologicznego, w celu wykluczenia wirusa polio jako przyczyny wystąpienia tego zespołu chorobowego.
Wirus na terenie Warszawy
W związku ze zdarzeniem Państwowa Inspekcja Sanitarna podjęła działania mające na celu zmniejszenie ryzyka rozprzestrzeniania się wirusa polio na terenie Warszawy.
GIS podjął m. in. te działania:
- rozszerzono badania ścieków na terenie Warszawy,
- wzmożono nadzór nad występowaniem ostrych porażeń wiotkich u dzieci do 15 r. ż.,
- oszacowano grupę dzieci niezaszczepionych przeciwko poliomyelitis na terenie Warszawy,
- zaktualizowano stany magazynowe szczepionek przeciwko poliomyelitis,
- przekazano informację do podmiotów leczniczych na terenie Warszawy o konieczności uzupełnienia szczepień przeciwko polio u dzieci nieszczepionych oraz informację dot. obowiązku zgłaszania chorób zakaźnych i przypadków porażeń wiotkich.