Najpoważniejsze czynniki ryzyka raka jelita grubego. Wiele zależy od naszego stylu życia

Rak jelita grubego to jeden z najczęściej występujących nowotworów. W światowych statystykach zajmuje trzecie miejsce zarówno pod względem liczby zachorowań i drugie w zestawieniu zgonów.

Rak jelita grubego

Wg raportu Światowej Organizacji Zdrowia w 2022 r. na świecie wykryto 1,9 mln nowych przypadków raka jelita grubego. To 9,6 proc. wszystkich zachorowań na nowotwory. Więcej dotyczyło raka płuc (12,4 proc.) i raka piersi (11,6 proc.).

Z powodu raka jelita grubego w 2022 r. zmarło 900 tys. osób (9,3 proc. wszystkich przypadków śmiertelnych). Więcej osób zmarło tylko z powodu raka płuca (1,8 mln, 18,7 proc.).

W Polsce rocznie rejestruje się około 18 tys. zachorowań i 12 tys. zgonów.

Czynniki ryzyka raka jelita grubego

Czynniki ryzyka raka jelita grubego można podzielić na kilka kategorii. Wiele z nich jest modyfikowalnych, związanych ze stylem życia. Czynnikiem, na który nie mamy wpływu, jest wiek. 90 proc. przypadków dotyczy osób po 50. roku życia, a szczyt zachorowań pojawia się w siódmej i ósmej dekadzie życia.

Uwarunkowania genetyczne związane z rakiem jelita grubego odpowiadają za około 10-15 proc. przypadków zachorowań. Zwiększona czujność powinna też dotyczyć osób, które w rodzinie miały historie takich nowotworów, jak rak prostaty, sutka czy jajnika.

Poważnym obciążeniem są schorzenia związane z jelitami, jak polipy gruczolakowe, a także wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Leśniowskiego-Crohna. Z większym ryzykiem zachorowania wiążą się także inne choroby, zwłaszcza zespół metaboliczny, a więc otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia.

W grupie ryzyka znajdują się również osoby, które mają za sobą radioterapię w okolicach jamy brzusznej, ureterosigmoidostomię lub cholecystektomię, a więc usunięcie pęcherzyka żółciowego.

Rak jelita grubego może być skutkiem niewłaściwego odżywiania. To przede wszystkim dieta bogata w nasycone kwasy tłuszczowe, tłuszcze zwierzęce, produkty przetworzone zawierające sztuczne dodatki i środki konserwujące, z drugiej strony uboga w błonniki, witaminy i wapń. Ryzyko zachorowania zwiększa także palenie papierosów i picie alkoholu, zwłaszcza wysokoprocentowego.

Poważnym obciążeniem może być też siedzący tryb życia, zbyt mała aktywność fizyczna i nadmierna masa ciała.