Rak płuca. Czynniki ryzyka to nie tylko papierosy

Rak płuca w światowych statystykach zajmuje pierwsze miejsce zarówno pod względem wykrywalności, jak i śmiertelności. Rocznie wykrywa się około 2,5 mln zachorowań. Umiera 1,8 mln osób, to niemal jedna piąta wszystkich zgonów z powodów nowotworowych.

Ten nowotwór zabija najczęściej

W Polsce rocznie na raka płuca zapada około 23 tys. osób. Umiera niewiele mniej – 21 tys. Zajmuje pierwsze miejsce pod względem umieralności zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn. Szczególnie niepojące są statystyki dotyczące kobiet. Rośnie liczba zgonów, rak płuca – przy niższej liczbie zachorowań – od kilku lat wyprzedza raka piersi w tym zestawieniu. To efekt rosnącej liczby pań palących papierosy. Szacuje się, że temu nałogowi ulega nawet 28 proc. dorosłych kobiet.

W większości przypadków nowotwór płuca diagnozuje się w Polsce w zaawansowanym stadium. To sprawia, że przeżywalność 5-letnia dotyczy zaledwie 10–15 proc. osób z rakiem płuca. To znacznie mniej niż średnia europejska.

Rak płuca: palenie największym czynnikiem ryzyka

Palenie papierosów, co zostało wielokrotnie udowodnione, odpowiada za powstanie kilkunastu rodzajów nowotworów. Przede wszystkim jest to rak płuca. Wspomniany nałóg odpowiada za 80-90 proc. wszystkich zachorowań. Dym tytoniowy zawiera kilka tysięcy związków chemicznych, z których kilkadziesiąt ma działanie rakotwórcze.

Osoba paląca ma około 20-25 większe ryzyko zachorowania na raka płuca niż niepaląca. I nie chodzi wyłącznie o papierosy. Szkodliwe jest palenie fajek, cygar, e-papierosów, a także fajek wodnych.

Również bierni palacze znajdują się w grypie ryzyka raka płuca. W tym przypadku to niebezpieczeństwo jest trzykrotnie większe niż u osób, które unikają dymu papierosowego.

Ale nie tylko palenie

Ryzyko raka płuca związane jest z każdą szkodliwą substancją, która przedostaje się do dróg oddechowych. Dlatego nowotwór ten może być spowodowany regularnym narażaniem na zanieczyszczone powietrze, wywołane spalinami czy smogiem. Szacuje się, że ten smog może odpowiadać za 8 proc. zachorowań.

W grupie ryzyka są też osoby pracujące przy produkcji azbestu, koksu, w przemyśle górniczym, hutniczym, chemicznym czy samochodowym, gdzie dochodzi do ekspozycji na rakotwórcze substancje chemiczne lub metale ciężkie (ołów, chrom, beryl, chrom, nikiel).

Rak płuca może być też konsekwencją narażenia na promieniowanie jonizujące mające miejsce podczas radioterapii okolic klatki piersiowej.

Ryzyko zachorowania związane jest też z wiekiem, mutacjami genetycznymi oraz historią tej choroby w rodzinie, aczkolwiek medycyna nie potrafi dokładnie określić, w jakim stopniu odpowiadają uwarunkowania dziedziczne.