Rak trzustki. Te badania pozwalają na wykrycie nowotworu we wczesnym stadium

Rak trzustki jest jednym najbardziej śmiercionośnym nowotworów. Rozwija się przez długi czas bez wyraźnych objawów, dlatego aż w 80-90 proc. przypadków choroba jest wykrywana w późnym stadium, gdy możliwości leczenia są poważnie ograniczone.

Rak trzustki – ponure statystyki

Statystyki dotyczące tego nowotworu są dosyć ponure, a zdaniem specjalistów będzie jeszcze gorzej.

Szacuje się, że w Europie około 10 proc. osób, u których zdiagnozowano ten nowotwór, żyje dłużej niż pięć lat. Polskie statystyki są jeszcze mniej optymistyczne. Przeżycia pięcioletnie nie przekraczają 5 proc.

Wg Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce w 2022 r. zdiagnozowano 4 tys. przypadków raka trzustki, zmarło z tego powodu 5 tys. osób. Zajął 6. miejsce pod względem liczby zgonów na nowotwory złośliwe wśród mężczyzn i 5. u kobiet.

Onkolodzy przewidują, że liczba ofiar śmiertelnych będzie rosła. Rak trzustki może wyprzedzić w tej klasyfikacji inne nowotwory przewodu pokarmowego, a może nawet raka piersi wśród kobiet.

Ten nowotwór w bardzo dużym stopniu jest zależny od stylu życia dlatego – przy późnej wykrywalności – w jego zapobieganiu bardzo dużą rolę odkrywa profilaktyka. Najważniejszy czynnik ryzyka raka trzustki to palenie papierosów. Jak określał podczas ubiegłorocznej konferencji „Polka w Europie” dr Lubomir Bodnar z Warmińsko-Mazurskiego Centrum Onkologii ten nałóg może nawet dwukrotnie zwiększać prawdopodobieństwo pojawienia się tego nowotworu.

Nowotwór trzustki – jakie badania?

Jak wylicza Krajowy Rejestr Nowotworów, diagnostyka nowotworu trzustki składa się z przeprowadzenia wywiadu z pacjentem, badania lekarskiego, badań laboratoryjnych krwi oraz badań obrazowych.

W badaniu fizykalnym lekarz ocenia m.in. stan odżywienia, obecność żółtaczki lub innych zmian na skórze, powiększenie węzłów chłonnych, wątroby, pęcherzyka żółciowego lub obecność innych guzów w jamie brzusznej.

Badanie krwi ma na celu analizę ogólnego stanu zdrowia, funkcji wątroby i innych narządów, aktywności enzymów trzustkowych, poziomu markera CA 19-9 i antygenu rakowopłodowego CEA.

W badaniach obrazowych podstawowymi są: ultrasonografia jamy brzusznej, tomografia komputerowa jamy brzusznej z kontrastem dożylnym i rezonans magnetyczny jamy brzusznej. Wykonuje się też ultrasonografię endoskopową (EUS), łączącą ocenę endoskopową i ultrasonograficzną, badanie to pozwala także na biopsję guzów trzustki.

Inne badania obrazowe stosowane przy podejrzeniu nowotworu trzustki to:

• endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna – EPCW,
• scyntygrafia receptorowa,
• ultrasonografia Doppler,
• ultrasonografia przez żyłę wrotną (IPEUS),
• ultrasonografia przez przewód trzustkowy (IDUS),
• laparoskopia z biopsją,
• przezskórna aspiracyjna biopsja cienkoigłowa (BAC).