Wynalazek NIO-PIB zmieni radioterapię. Polscy naukowcy opracowali przełomowy detektor

Zespół Zakładu Fizyki Medycznej Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego (NIO-PIB) uzyskał patent na innowacyjny detektor in vivo, przeznaczony do pomiarów wiązek promieniowania stosowanych w radioterapii. To rozwiązanie pozwala w czasie rzeczywistym kontrolować rzeczywistą dawkę, jaką otrzymuje pacjent podczas leczenia, co stanowi istotny krok w kierunku jeszcze bezpieczniejszej i skuteczniejszej terapii nowotworów.

Podczas napromieniania pacjenta

Projekt, którego kierownikiem była dr Agnieszka Walewska, rozpoczął się w 2021 roku jako grant przedwdrożeniowy finansowany ze środków unijnych. Zespół badawczy z Zakładu Fizyki Medycznej postawił sobie za cel opracowanie precyzyjnego detektora umożliwiającego pomiary in vivo – czyli takie, które odbywają się bezpośrednio podczas napromieniania pacjenta, a nie jedynie na podstawie planu leczenia czy testów na fantomach.

Detektor in vivo to urządzenie pozwalające na bieżąco monitorować dawkę promieniowania, jaką rzeczywiście otrzymuje pacjent w trakcie terapii. W przeciwieństwie do standardowych metod, które opierają się głównie na obliczeniach komputerowych, pomiary in vivo dostarczają natychmiastowej informacji o odchyleniach od zaplanowanej dawki. Dzięki temu możliwa jest szybka reakcja – korekta ustawień lub ocena poprawności przebiegu leczenia – co przekłada się na większe bezpieczeństwo i precyzję terapii.

Innowacyjność rozwiązania, sukces naukowców

Po zakończeniu prac badawczych zespół złożył wniosek patentowy, który został pozytywnie rozpatrzony przez Urząd Patentowy RP. Uzyskany patent potwierdza innowacyjność rozwiązania oraz jego potencjał wdrożeniowy w praktyce klinicznej.

– To dla naszego zespołu, dla dr Agnieszki Walewskiej, dr Pauliny Wesołowskiej i dla mnie osobiście ogromna radość. Otrzymanie patentu jest nie tylko zwieńczeniem kilkuletniej pracy, ale także motywacją do dalszych badań i wdrożeń. Cieszy nas, że opracowane rozwiązanie ma realny potencjał wdrożeniowy i może przyczynić się do jeszcze lepszej ochrony pacjentów poddawanych radioterapii – podkreśla prof. dr hab. Paweł Kukołowicz, kierownik Zakładu Fizyki Medycznej NIO-PIB.

Obecnie zespół kontynuuje badania i pomiary z wykorzystaniem opatentowanego systemu, włączając go do codziennej praktyki klinicznej. Kolejnym krokiem będzie rozwój technologii i jej ewentualne zastosowanie w szerszej skali – w ośrodkach onkologicznych w Polsce i za granicą.

Nowy detektor in vivo może w przyszłości stać się elementem rutynowej kontroli jakości w radioterapii, umożliwiając indywidualne dostosowanie dawki do każdego pacjenta i dalszą poprawę wyników leczenia nowotworów.