Czy mężczyzna może żyć tak długo jak kobieta? Może wiele zrobić w tym celu

Kobiety żyją dłużej niż mężczyźni. To nie ulega wątpliwości. W Unii Europejskiej w 2022 r. różnica wynosiła 5,4 roku (83,3 lata dla kobiet i 77,9 lat dla mężczyzn). Według danych z 2023 r. oczekiwana długość życia w UE dla kobiet wynosiła 84,2 lata, a dla mężczyzn 78,9 lat. Ta zależność utrzymuje się we wszystkich krajach członkowskich, a nawet na poziomie regionów. Dane Eurostatu wskazują, że taką prawidłowość widać we wszystkich 242 regionach, z których dostępne są dane.

W Polsce w 2023 r. oczekiwana długość życia mężczyzn wynosiła 74,7, natomiast długość życia kobiet 82,1 roku. Takie dane przedstawił Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH–PIB. Kobiety w Polsce żyją średnio o 7,4 roku dłużej niż mężczyźni.

Tego nie można zmienić

Dlaczego kobiety żyją dłużej? Przyczyn jest wiele. Specjaliści wymieniają kilka grup przyczyn: biologiczne, społeczne i te związane ze stylem życia. Na czynniki genetyczne wpływu nie mamy. Jak choćby na to, że kobiety mają dwa chromosomy X co w porównaniu z mężczyznami mającymi X i Y może dawać lepsze zabezpieczenie przed potencjalnie szkodliwymi mutacjami genetycznymi. Z kolei estrogeny, czyli żeńskie hormony, wykazują ochronne działanie wobec układu sercowo-naczyniowego.

Podobnie jest z czynnikami społecznymi. Jak wynika z niedawnego badania przeprowadzonego przez naukowców z niemieckiego Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka, istnieje związek między opiekowaniem się potomstwem a długowiecznością. Płeć, która poświęca więcej czasu opiece nad potomstwem, żyje dłużej. Rodzic opiekujący się dziećmi musi przetrwać, dopóki jego potomstwo nie osiągnie niezależności.

To można zmienić

Ale są też czynniki modyfikowalne, czyli te związane z zachowaniem i stylem życia. Wspomniane badanie, obejmujące obserwację kilkaset gatunków ssaków, wykazało, że samce częściej podejmują ryzykowne zachowania. Tak samo jest w przypadku mężczyzn. Częściej palą papierosy (w Polsce codziennie pali 18 proc. kobiet i prawie 40 proc. mężczyzn) i piją alkohol, co jest głównym czynnikiem ryzyka wielu chorób, od sercowo-naczyniowych po nowotworowe. Mężczyźni częściej też korzystają z broni i niebezpiecznie jeżdżą. To wszystko przekłada się na większą liczbę zgonów z powodu wypadków, samobójstw i zabójstw.

Mężczyźni częściej niż kobiety podejmują pracę w zawodach, w których istnieje duże ryzyko narażenia na szkodliwe czynniki. To m.in. hutnictwo, górnictwo, budownictwo, przemysł przetwórczy i chemiczny.

Elementem profilaktyki, poza unikaniem niebezpiecznych zachowań, są też badania profilaktyczne. W tym przypadku również panowie wykazują mniejszą odpowiedzialność niż kobiety. Badają się dużo rzadziej i rzadziej chodzą do lekarza.

Z danych, jakie przedstawił Narodowy Fundusz Zdrowia, wynika, że u kardiologa przynajmniej raz w życiu było tylko 43 proc. mężczyzn. U urologa bywa jedynie 1/3 mężczyzn w wieku powyżej 35 lat. Po 55 roku życia ten odsetek rośnie, ale nadal 61 proc. panów deklaruje, że nigdy nie było u tego specjalisty. Tymczasem wśród chorób nowotworowych u mężczyzn, aż 1/4 to nowotwory układu moczowo-płciowego

Zbyt rzadkie lub zbyt późne kontrolowanie swojego zdrowia przekłada się na statystyki. Im wcześniej zdiagnozowany nowotwór, tym większa szansa na wyleczenie, nawet całkowite. Z raportu "Nowotwory złośliwe w Polsce w 2022 r." przygotowanego przez Narodowy Instytut Onkologii i Krajowy Rejestr Nowotworów wynika, że w 2022 r. na nowotwory zachorowało prawie 89,8 tys. mężczyzn i 91,5 tys. kobiet. Statystyka zgonów była inna – zmarło 51,7 tys. mężczyzn i 44,3 tys. kobiet.

W ciągu kilku miesięcy po starcie programu profilaktycznego "Moje zdrowie" – darmowego, co warto przypomnieć – zapisało się ponad milion osób. Kobiet było zdecydowanie więcej – na początku 73 proc., potem to było 69 proc.

A więc panowie – trzeba żyć bezpieczniej i częściej się badać. To może wydłużyć długość życia, choć może nie aż tak bardzo, aby dorównać kobietom.

Zmiana nawyków może wydłużyć życie

Cały czas warto przypominać, nie tylko mężczyznom, że znaczną część czynników ryzyka wielu chorób, w tym nowotworowych i sercowo-naczyniowych, można ograniczyć poprzez zmianę nawyków.

Oto 10 zasad zdrowia serca opracowanych przez kardiologów, o których przypomina Narodowy Instytut Kardiologii:

• mało stresu,
• dużo ruchu,
• zdrowy sen,
• zdrowe odżywianie,
• niepicie alkoholu,
• niepalenie tytoniu,
• optymalna waga,
• optymalny cukier,
• optymalny cholesterol,
• optymalne ciśnienie.