Rak prostaty. Kiedy czai się w genach

Rak prostaty, znany też jako rak gruczołu krokowego lub rak stercza, to jeden z najgroźniejszych i najpowszechniejszych nowotworów. W ostatnich latach, zarówno w Polsce, jak i na świecie, rośnie zapadalność na raka prostaty. To skutek coraz lepszej diagnostyki, rosnącej świadomości, wydłużania się życia oraz zwiększającej się wykrywalności wśród młodszych mężczyzn.

Rak prostaty – umiera coraz więcej mężczyzn

W Polsce zachorowania podwoiły się w ciągu ostatnich 10 lat. W naszym kraju rocznie diagnozuje się ponad 18 tys. nowych przypadków raka prostaty, liczba zgonów z tego powodu to 5,5-6 tys. To oznacza, że każdego dnia o raku prostaty dowiaduje się 50 mężczyzn w naszym kraju, a 15 umiera. Niestety, jesteśmy jednym z nielicznych krajów w Unii Europejskiej, gdzie rośnie także liczba przypadków śmiertelnych. Tylko rak płuca częściej zabija w Polsce.

Czynniki ryzyka

Rak prostaty to efekt występowania wielu czynników ryzyka. Przede wszystkim jest to wiek. Pojawia się u mężczyzn po 40, roku życia. Szacuje się, że pomiędzy 60. a 70. rokiem życia nowotwór dotyczy połowy mężczyzn, a po 80. roku życia zdecydowanej większości.

Na niebezpieczeństwo wystąpienia raka prostaty wpływają też czynniki związane ze stylem życia. To nieodpowiednia dieta (bogata w czerwone mięso, tłuszcze i smażone potrawy), palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, zbyt mała aktywność fizyczna, a także otyłość i narażenie na toksyczne substancje.

Kiedy rak stercza czai się w genach?

Ważnym elementem są również predyspozycje genetyczne. Geny mogą odpowiadać za 5-15 proc. przypadków zachorowań.

Za rozwój raka prostaty odpowiedzialne są mutacje w genach BRCA1 oraz BRCA2. Białka kodowane przez te geny biorą udział w naprawie uszkodzeń materiału genetycznego, a uszkodzenia genów BRCA1/2 mają negatywny wpływ na aktywność tych białek. Mutacje w genach BRCA1/2 zwiększają także ryzyko zachorowania na raka piersi czy raka jajnika u kobiet, a także raka trzustki.

Dane wskazują, że rozpoznanie BRCA-zależnego raka piersi u matki zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia BRCA-zależnego raka prostaty u syna o 19-24 proc., zaś rozpoznanie BRCA-zależnego raka prostaty u ojca lub brata zwiększa ryzyko tej choroby co najmniej dwukrotnie. Są też badania, które mówią o tym, że męczyźni z mutacją w genie BRCA2 mają nawet pięciokrotnie wyższe ryzyko raka prostaty w porównaniu do populacji ogólnej.

– U około kilkunastu procent chorych na raka prostaty wykrywane są zaburzenia molekularne, dlatego należy wykonać badania mutacji genów BRCA1 i BRCA2 – mówił prof. Igal Mor w rozmowie z NewsMed.

Zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwory, w tym także na raka prostaty, może być również związane z mutacjami w genach CHEK2, PALB2 i NBN.