Obturacyjny bezdech senny (OBS) polega na powtarzających się w czasie snu epizodach zatrzymania oddechu (bezdech) lub jego spłycenia (hipopnoe), zwykle na skutek okresowego zwężenia lub zamknięcia górnych dróg oddechowych. Skutkiem mogą być spadki utlenowania krwi i częste mikrowybudzenia, które „ratują” oddech, ale rozbijają sen i pogarszają jego jakość.
Kto jest w grupie ryzyka
Ryzyko OBS rośnie m.in. przy nadwadze i otyłości, a także przy schorzeniach układu krążenia (np. nadciśnienie), cukrzycy czy niewydolności serca. Znaczenie mogą mieć również czynniki anatomiczne (np. przerost migdałków, skrzywienie przegrody nosa) oraz styl życia – palenie tytoniu i alkohol przed snem. U kobiet ryzyko częściej wzrasta po menopauzie, a u obu płci – z wiekiem.
Objawy, których nie warto bagatelizować
W nocy
Najbardziej typowe sygnały to głośne, nieregularne chrapanie, obserwowane przez domowników przerwy w oddychaniu, nagłe przebudzenia z uczuciem duszności, niespokojny sen oraz częste oddawanie moczu w nocy (nykturia).
W dzień
OBS często daje objawy „pośrednie”: nadmierną senność w ciągu dnia, poranne bóle głowy, trudności z koncentracją i pamięcią, spadek wydajności oraz suchość w ustach czy ból gardła po nocy. To ważne, bo łatwo je przypisać stresowi lub przemęczeniu.
Dlaczego bezdech senny jest groźny
Bezdech senny to nie tylko chrapanie. Nawracające niedotlenienie i fragmentacja snu mogą zwiększać ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych (m.in. nadciśnienia, zaburzeń rytmu), pogarszać samopoczucie psychiczne oraz podnosić ryzyko wypadków – zwłaszcza komunikacyjnych – przez zaśnięcie za kierownicą.
Jak wygląda diagnostyka
Pierwszym krokiem zwykle jest konsultacja w POZ i wywiad (w tym pytania o senność dzienną). Lekarz może skierować do poradni zaburzeń snu. Diagnostyka opiera się na badaniach snu: polisomnografii lub – u części pacjentów – testach wykonywanych w domu (tzw. domowe testy bezdechu sennego), jeśli są dostępne i wskazane.
Co pomaga w leczeniu
Podstawą jest dobranie metody do przyczyny i nasilenia zaburzeń. U wielu chorych kluczowe są: redukcja masy ciała (jeśli jest nadwaga/otyłość), unikanie alkoholu przed snem, rzucenie palenia oraz leczenie/udrażnianie nosa, jeśli to problem dominujący. W umiarkowanym i cięższym OBS standardem leczenia bywa terapia dodatnim ciśnieniem w drogach oddechowych (CPAP). W wybranych przypadkach rozważa się aparaty wewnątrzustne lub leczenie zabiegowe.
Kiedy zgłosić się do lekarza pilnie
Jeśli ktoś obserwuje u Ciebie długie przerwy w oddychaniu w nocy, budzisz się z uczuciem duszności, zasypiasz w ciągu dnia albo masz niekontrolowane nadciśnienie mimo leczenia – nie odkładaj diagnostyki. Bezdech senny jest chorobą, którą da się skutecznie leczyć, ale kluczowe jest rozpoznanie.
Czytaj też:
Jedna zmiana w diecie poprawia sen. Nowe badania potwierdzają ten efekt