Prof. Marcin Nowotny, kierownik Laboratorium Struktury Białka wMiędzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowejw Warszawie otrzymał Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za 2023 rok.
Nowe mechanizmy przetwarzania informacji
Uhonorowany został za odkrycie nowych mechanizmów przetwarzania informacji w komórce. Wyróżnienie dotyczy badań nad oddziaływaniami białek i kwasów nukleinowych. Odkrycia te pozwalają lepiej zrozumieć fundamentalne procesy związane z odczytywaniem informacji genetycznej.
- Bardzo się cieszę z tej nagrody i jestem wdzięczny kapitule za docenienie naszych wieloletnich badań
– mówi prof. Marcin Nowotny.
Badania obejmują serię publikacji opisujących badania nad bakteryjnymi i wirusowymi systemami przetwarzania kwasów nukleinowych – DNA i RNA, będących nośnikami informacji genetycznej.
- Odkryliśmy między innymi elementy mechanizmów obronnych bakterii przed fagami oraz procesów namnażania wirusów i transpozonów, zwanych także skaczącymi genami
– tłumaczy prof. Nowotny. – Co istotne, zidentyfikowaliśmy nowe sposoby rozpoznawania kwasów nukleinowych, opierające się na odkształcaniu RNA i DNA przez białka. Serdecznie dziękuję członkom naszego zespołu za ich wkład w te badania.
Potencjał o innowacyjnym znaczeniu
Nagrodzone osiągnięcia zostały opisane w ośmiu pracach eksperymentalnych, opublikowanych w latach 2017-2024. Artykuły ukazały się w prestiżowych czasopismach naukowych: Molecular Cell, Nature Communications, Nucleic Acids Research, Nature Structural and Molecular Biology, Journal of Virology oraz Journal of Biological Chemistry. Część badań została przeprowadzona w ramach współpracy międzynarodowej, między innymi z wiodącymi ośrodkami badawczymi: Cornell University (USA), Uniwersytet w Lund (Szwecja) oraz Instytut Biofizyki Czeskiej Akademii Nauk.
Wyróżnione badania koncentrują się na zrozumieniu nowych mechanizmów na poziomie atomowym, dzięki którym białka rozpoznają i przetwarzają kwasy nukleinowe. Eksperymenty przeprowadzono z wykorzystaniem nowoczesnych metod biologii strukturalnej – krystalografii białek oraz techniki Cryo-EM, którą zespół prof. Nowotnego wdrożył do swoich badań jako jeden z pierwszych w Polsce. Publikacje obejmują odkrycia, które niosą znaczący i oryginalny wkład w zrozumienie procesów odczytywania informacji genetycznej, a badane systemy białkowe mają potencjał aplikacyjny o innowacyjnym znaczeniu.