Rak szyjki macicy stanowi poważny problem zdrowotny. Jest to nowotwór, którego głównym czynnikiem ryzyka rozwoju jest przetrwałe zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (ang. human papillomavirus, HPV) o wysokim potencjale onkogennym (hrHPV).
Zgodnie z danymi Krajowego Rejestru Nowotworów w latach 2010–2020 rak szyjki macicy był w Polsce ósmym co do liczby zgonów (łącznie 17 793 zgony) i dziewiątym co do częstości zachorowań nowotworem złośliwym występującym wśród kobiet (29 668 przypadków). Największy wskaźnik zachorowań i zgonów odnotowano w przedziale wiekowym 55–59 (odpowiednio 4 447 i 2 509) i 60–64 lata (4 661 i 2 722).
Ta sama próbka – do cytologii płynnej
Za zmiany powstające na szyjce odpowiada najczęściej zakażenie wysoko onkogennymi typami wirusa HPV (16/18), dlatego jako podstawowe badanie przesiewowe w profilaktyce raka szyjki macicy wskazuje się test HPV HR.
Zgodnie z zapowiedzią Ministerstwa Zdrowia do programu profilaktyki raka szyjki macicy wprowadzone mają zostać dwa nowoczesne badania: test HPV HR oraz cytologia na podłożu płynnym (LBC). W projekcie zapisano, że badanie będzie wykonywane u kobiet w wieku 25–64 lata.
W przypadku ujemnego wyniku testu HPV HR badanie będzie zalecane co 5 lat. W przypadku wyniku dodatniego HPV HR ta sama próbka materiału wykorzystana będzie do wykonania cytologii na podłożu płynnym (LBC). Jeśli cytologia wykryje zmiany na szyjce macicy, pacjentka zostanie skierowana na dodatkowe badania w ramach pogłębionej diagnostyki.
Dla lepszego wykrywania choroby
Takie zmiany przewiduje projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych, który został skierowany do konsultacji publicznych. Ta regulacja powinna przyczynić się do lepszego wykrywania choroby na bardzo wczesnym etapie oraz identyfikowania kobiet w grupie ryzyka rozwoju nowotworu.
Wprowadzenie testu HPV i cytologii płynnej nie oznacza rezygnacji z cytologii klasycznej. – Dajemy placówkom medycznym czas przejściowy na stopniowe przeprowadzenie zmiany – informuje Ministerstwo Zdrowia.
Przez lekarzy i położne
Materiał do badań będzie pobierany u świadczeniodawców podstawowej opieki zdrowotnej i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej przez lekarzy specjalistów położnictwa i ginekologii lub lekarzy w trakcie specjalizacji z położnictwa i ginekologii oraz przez uprawnione położne. Ocenę materiału przeprowadzi medyczne laboratorium diagnostyczne wpisane do ewidencji prowadzonej przez Krajową Radę Diagnostów Laboratoryjnych lub zakład patomorfologii, posiadające pracownię cytologiczną oraz pracownię molekularną.