– Na przestrzeni ostatnich lat podstawowa opieka zdrowotna przeszła ogromną transformację. Zmienił się nie tylko sposób organizacji pracy, ale przede wszystkim zakres kompetencji lekarzy rodzinnych. Dziś to właśnie specjaliści medycyny rodzinnej stają się kluczowym ogniwem systemu ochrony zdrowia, lekarzami pierwszego kontaktu i zaufania – mówi dr Tomasz Zieliński, specjalista medycyny rodzinnej, wiceprezes Federacji Porozumienie Zielonogórskie. – Jeszcze niedawno ich rola była ograniczona. Dziś dysponują nowoczesnymi narzędziami, które pozwalają działać skuteczniej, szybciej i bliżej pacjenta. Mowa tu o opiece koordynowanej i programie „Moje Zdrowie”. Dzięki ich realizacji lekarze rodzinni mogą kompleksowo prowadzić pacjentów – od profilaktyki, przez diagnostykę, aż po terapię i kontrolę efektów leczenia.
Lekarz, który zna pacjenta najlepiej
Specjalista medycyny rodzinnej to lekarz, który towarzyszy człowiekowi przez całe życie. Od bilansów dziecka, przez profilaktykę, po opiekę nad osobami starszymi. To w jego gabinecie zapadają decyzje, które często przesądzają o zdrowiu i jakości życia.
W dobie rosnącej liczby chorób przewlekłych to właśnie w POZ koncentruje się większość działań związanych z prewencją i monitorowaniem stanu zdrowia. Tutaj wdraża się programy profilaktyczne, kontroluje parametry metaboliczne, prowadzi edukację zdrowotną i wspiera pacjentów w zmianie stylu życia. Do zadań lekarza rodzinnego należy także opieka nad pacjentem po hospitalizacji, po przebytym udarze lub w chorobie nowotworowej. Zna on historię zdrowia całej rodziny, co pozwala szybciej reagować na zagrożenia i prowadzić leczenie w sposób kompleksowy.
Warto, by pacjenci mieli świadomość, że ich lekarz rodzinny to specjalista medycyny rodzinnej z szeroką wiedzą kliniczną i doświadczeniem. Zna swojego pacjenta, jego środowisko i kontekst życiowy, dlatego potrafi skutecznie leczyć, doradzać i wspierać w podejmowaniu decyzji prozdrowotnych.
Nowe narzędzia i realne efekty
W ramach opieki koordynowanej specjaliści medycyny rodzinnej uzyskali szerszy dostęp do diagnostyki. Mogą zlecać badania obrazowe, analizy laboratoryjne oraz konsultacje specjalistyczne. Mają możliwość inicjowania konsyliów lekarzy różnych specjalności, które wspólnie analizują trudne przypadki i ustalają dalsze postępowanie.
Dzięki temu do kardiologów, diabetologów czy pulmonologów trafiają jedynie osoby, które rzeczywiście wymagają pogłębionej opieki, a pozostali są skutecznie prowadzeni w POZ. To realna oszczędność czasu i zasobów, a także większy komfort dla pacjenta, który ma swojego lekarza blisko domu i może liczyć na ciągłość leczenia.
W modelu opieki koordynowanej za organizację ścieżki pacjenta odpowiada dedykowany koordynator. Lekarz rodzinny podejmuje decyzje kliniczne, zleca diagnostykę i terapię, natomiast koordynator umawia badania, pilnuje terminów, wspiera przepływ informacji i porządkuje proces. Taki podział ról odciąża lekarza oraz przyspiesza i porządkuje ścieżkę terapeutyczną pacjenta.
Odwracanie piramidy świadczeń
Model, w którym większość problemów zdrowotnych rozwiązuje się na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej, sprawdza się w nowoczesnych systemach opieki medycznej. Odwracanie piramidy świadczeń oznacza, że pacjent szybciej trafia do odpowiedniego specjalisty, a wysokospecjalistyczna opieka medyczna jest zarezerwowana dla przypadków wymagających zaawansowanego leczenia.
Dzięki temu skracają się kolejki, rośnie efektywność terapii, a system staje się bardziej racjonalny i odporny na przeciążenia. W tym modelu to właśnie specjalista medycyny rodzinnej stanowi podstawę systemu, łącząc profilaktykę, diagnostykę i leczenie w najbliższym pacjentowi miejscu.