Spośród zapowiedzianych 4,2 mld zł na psychiatrię, 1,2 mld zł to środki z Unii Europejskiej, a 3 mld zł to pieniądze budżetowe z Funduszu Medycznego. – Nigdy w historii Polski nie przeznaczyliśmy takich pieniędzy na to, by jakość opieki w miejscach, w których jest ona realizowana, była jak najlepsza; to rekordowe środki – mówiła minister Izabela Leszczyna.
Już od kilku lat w Polsce jest wprowadzana reforma w zakresie organizacji opieki nad dziećmi i młodzieżą z kryzysami psychicznymi, jak również w zakresie opieki nad dorosłymi w kryzysach psychicznych. Były to jednak głównie zmiany organizacyjne.
– Na pewno mamy jeszcze sporo do zrobienia, jeśli chodzi o organizację świadczeń, jednak jeszcze więcej do zrobienia w zakresie infrastruktury. Wieloosobowe sale bez dostępu do węzłów sanitarnych to wciąż jeszcze codzienność polskiej psychiatrii, dlatego naszym celem jest przede wszystkim poprawa infrastruktury – zapowiedziała minister Leszczyna.
Szpitale i oddziały mają wyglądać inaczej
– Chcemy, by podmioty lecznicze budowały nowe budynki i sale, dostosowane do potrzeb XXI wieku, do potrzeb nowoczesnej diagnostyki i nowoczesnego leczenia pacjentów. Mówimy o nowoczesnych salach z pełnym węzłem sanitarnym, ale też o strefach przyjaznych pacjentom, gdzie będą mogli np. spotkać się z rodziną, a także o nowoczesnym sprzęcie, który wspomaga diagnostykę – mówiła minister zdrowia.
Poprawa infrastruktury ma też zapewnić opiekę bliżej miejsca zamieszkania.
– Chcemy uruchomić specjalny konkurs, który pozwoli przenosić oddziały ze szpitali monospecjalistycznych do szpitali wielospecjalistycznych, by w ten sposób zmniejszyć stygmatyzację osób z zaburzeniami psychicznymi oraz zapewnić pacjentowi opiekę w mniejszych ośrodkach, bliżej miejsca zamieszkania – zaznaczała wiceminister zdrowia Katarzyna Kacperczyk.
Beneficjentem konkursów mają być ośrodki na wszystkich poziomach. – Końcowym beneficjentem będzie jednak pacjent, który będzie miał poprawę komfortu leczenia. Opieka kompleksowa ma docelowo też skrócić czas oczekiwania na wizytę. Zmiany w infrastrukturze poprawią też komfort pracy lekarzy; chcemy w ten sposób zachęcić młodych ludzi do wybierania psychiatrii jako specjalizacji, zwłaszcza psychiatrii dziecięcej, gdzie brakuje nam specjalistów – zaznacza minister Leszczyna.
Zmiany w psychiatrii dziecięcej...
Zdaniem dr Aleksandry Lewandowskiej, konsultant krajowej w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, zapowiadane zmiany są bardzo oczekiwane i potrzebne.
– To jest rekordowa kwota, która bardzo nas wesprze. Bardzo ważne, że jest to kwota wyodrębniona dla psychiatrii. Mamy rosnącą grupę dzieci i młodzieży w kryzysie, rośnie liczba hospitalizacji, potrzebujemy więcej psychiatrów dzieci i młodzieży – mówiła konsultant krajowa.
Zaznaczyła, że już od kilku lat jest prowadzony kompleksowy program zmian organizacyjnych w psychiatrii dzieci i młodzieży: opieka została podzielona na trzy poziomy referencyjne. – Pierwszy poziom to poziom opieki środowiskowej, współpracujemy z całym środowiskiem, w którym dziecko funkcjonuje; obecnie jest już ponad 470 ośrodków pierwszego poziomu. Jeśli pojawia się informacja, że do tych ośrodków są kolejki, to w ramach potrzeb ogłaszane są kolejne konkursy przez poszczególne oddziały NFZ. Drugi poziom to poradnie zdrowia psychicznego i oddziały dzienne (mamy 168 takich ośrodków w całym kraju); trzeci poziom – to ośrodki wielospecjalistycznej opieki całodobowej: jest ich w całym kraju 34; funkcjonują w każdym województwie, a w niektórych nawet po dwa. Potencjał jest, jednak konieczne są inwestycje, dlatego całe środowisko cieszy się z zapowiadanych zmian – mówiła dr Lewandowska.
... i psychiatrii dorosłych
Zmiany organizacyjne już od 2017 roku są prowadzone także w psychiatrii dorosłych. – Tworzymy model opieki środowiskowej: Centra Zdrowia Psychicznego. W zakresie centrum funkcjonuje oddział dzienny, poradnia zdrowia psychicznego, zespół leczenia dziennego, oddział całodobowy. Pacjent uzyskuje kompleksową pomoc w swoim powiecie czy dzielnicy. Bardzo ważny jest punkt zgłoszeniowo-koordynacyjny, do którego można przyjść w każdej chwili, bez skierowania; to miejsce, gdzie nie ma kolejek. Obecnie Centrami Zdrowia Psychicznego jest objętych ponad 16 mln dorosłych Polaków, czyli prawie 54% osób powyżej 18. roku życia. Łącznie obecnie funkcjonuje 114 centrów zdrowia psychicznego, docelowo ich będzie 129 – mówił prof. Piotr Gałecki, krajowy konsultant w dziedzinie psychiatrii.
Wprowadzany już od kilku lat model organizacyjny w polskiej psychiatrii jest bardzo wysoko oceniany, zarówno w Polsce, jak zagranicą. – Zmieniamy system opieki na bardzo nowoczesny. Warto też zauważyć, że Polska jest krajem, w którym wszystkie nowoczesne leki w leczeniu zaburzeń psychicznych są obecnie dostępne.
Coraz więcej młodych absolwentów medycyny chce robić specjalizację z psychiatrii dorosłych: to bardzo pozytywne. Jedyną rzeczą, której bardzo nam brakowało, to właściwa infrastruktura. Często są to szpitale, które mają ponad 100 lat; były fajne do kręcenia historycznych filmów, ale nie do tego, by stworzyć nowoczesny system leczenia. Dlatego bardzo dziękuję Pani Minister za zauważenie tych problemów, bo nigdy wcześniej w nowoczesnej Polce nie było takich środków przeznaczonych na infrastrukturę w psychiatrii – zaznaczył prof. Gałecki.
Konkursy: kiedy i dla kogo
Beneficjentami środków z Funduszu Medycznego mogą być: szpitale wojewódzkie, szpitale powiatowe, instytuty, fundacje, stowarzyszenia, poradnie, niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej, samodzielne publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej oraz centra medyczne. Nabór trwa do 31 sierpnia 2024 r. Więcej informacji dla zainteresowanych podmiotów: https://www.gov.pl/web/zdrowie/minister-zdrowia-oglasza-konkurs-na-wsparcie-placowek-medycznych-zajmujacych-sie-opieka-psychiatryczna-dzieci-i-mlodziezy-oraz-osob-doroslych
Z kolei środki unijne mogą być przeznaczone m.in. na: inwestycje w ośrodki / zespoły środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży (I poziom referencyjny); inwestycje w Centra Zdrowia Psychicznego dla dorosłych (I poziom referencyjny); inwestycje w Centra Zdrowia Psychicznego dla dzieci i młodzieży (poradnie zdrowia psychicznego, oddziały dzienne) (II poziom referencyjny); inwestycje w ośrodki wysokospecjalistycznej całodobowej opieki psychiatrycznej (III poziom referencyjny); wsparcie w zakresie przenoszenia oddziałów psychiatrycznych ze szpitali monospecjalistycznych do szpitali wielospecjalistycznych; opracowanie specjalistycznych programów diagnostycznych i terapeutycznych w zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień.
– Projekty unijne zostaną uruchomione po wakacjach, a kontrakty zostaną podpisane jeszcze w tym roku – zapowiedziała wiceminister Kacperczyk.