Jako pacjent, który aktywnie udziela się w zadaniach poprawy innych pacjentów z chorobami serca oraz członek ESC Patient Forum, zostałem zaproszony do zrecenzowania przed publikacją wytycznych dotyczących migotania przedsionków.
Pierwsze, co rzuca się w oczy w nowych wytycznych, to fakt zorientowania całej opieki lekarskiej na pacjenta, nazwanej jako AF-CARE. Specjaliści zwrócili uwagę, jak niezbędna jest szybka diagnostyka i leczenie jednej z najczęściej występujących arytmii oraz zapobieganie jej skutkom.
Jak wiadomo migotanie przedsionków dotyka zwłaszcza osoby starsze, lecz nie należy zapominać również o osobach, które są dużo młodsze a konsekwencje tej arytmii mogą być dla nich tak samo jak nie bardziej dotkliwe.
Częstotliwość występowania migotania przedsionków rośnie z wiekiem.
Migotanie przedsionków jest jedną z głównych przyczyn występowania udarów niedokrwiennych mózgu. Wynika to z faktu, że w tzw. uszku lewego przedsionka podczas arytmii mogą tworzyć się zakrzepy krwi, które oderwane mogą dostać się do układu tętnic w mózgu. Konsekwencją tego jest wystąpienie udaru mózgu, który szybko może prowadzić do poważnych powikłań, także zgonu.
W nowych wytycznych zmieniono m.in. zalecenia:
- pod kątem postawienia diagnozy migotania przedsionków na podstawie już jednego 12-sto odprowadzeniowego EKG w którym zostało zarejestrowanie migotanie przedsionków. Obecnie klasa zaleceń IA (było IB);
- chirurgiczne zamknięcie uszka lewego przedsionka w prewencji wystąpienia udaru niedokrwiennego mózgu. Obecnie klasa zaleceń IB (była IIb C);
- ablację migotania przedsionków zaleca się jako opcję pierwszego rzutu w ramach wspólnej strategii podejmowania decyzji dotyczącej kontroli rytmu u pacjentów z napadowym migotaniem przedsionków, w celu zmniejszenia objawów, nawrotów i postępu migotania przedsionków. Obecnie klasa zaleceń IA – była IIa B;
- oceny i leczenia modyfikowalnych czynników ryzyka wystąpienia krwawienia u wszystkich pacjentów kwalifikujących się do doustnego leczenia przeciwzakrzepowego, jako część wspólnego podejmowania decyzji w celu zapewnienia bezpieczeństwa i zapobiegania krwawieniu. Obecnie klasa zaleceń IB – było IIa B;
- zmniejszenia spożycia alkoholu przez pacjentów, którzy mają zdiagnozowane migotanie przedsionków do ≤30 gramów alkoholu tygodniowo. We wcześniejszych zaleceniach nie było podanej tak dokładnie ilości alkoholu spożywanego przez pacjentów.
Jak można zauważyć nowe wytyczne są bardziej zorientowane na przyspieszenie procesu diagnostyki i w związku z tym jak najszybsze rozpoczęcie skutecznego leczenia migotania przedsionków.
Pacjent jako partner lekarza
Skoncentrowane na pacjencie i zintegrowane podejście do leczenia migotania przedsionków oznacza model opieki, który szanuje doświadczenia pacjenta, wartości, potrzeby i preferencje dotyczące planowania, koordynacji i świadczenia opieki. Centralnym elementem jest relacja terapeutyczna między pacjentem a wielodyscyplinarnym zespołem profesjonalistów opieki zdrowotnej.
W skoncentrowanym na pacjencie leczeniu migotania przedsionków pacjenci są postrzegani nie jako bierni odbiorcy usług medycznych, ale jako aktywni uczestnicy, którzy pracują jako partnerzy u boku profesjonalistów opieki zdrowotnej. Skoncentrowane na pacjencie leczenie migotania przedsionków wymaga integracji wszystkich aspektów leczenia. Obejmuje to kontrolę objawów, zalecenia dotyczące stylu życia, wsparcie psychospołeczne i zarządzanie chorobami współistniejącymi, obok optymalnego leczenia medycznego składającego się z farmakoterapii, kardiowersji i ablacji interwencyjnej lub chirurgicznej.
Zalecenia dotyczące opieki i edukacji skoncentrowanej na pacjencie
- Zaleca się prowadzenie edukacji skierowanej do pacjentów, członków rodziny, opiekunów i pracowników służby zdrowia w celu optymalizacji wspólnego podejmowania decyzji, ułatwiając otwartą dyskusję na temat korzyści i ryzyka związanego z każdą opcją leczenia. Klasa zaleceń: I, poziom C.
- Dostęp do opieki skoncentrowanej na pacjencie zgodnie z zasadami AF-CARE jest zalecany wszystkim pacjentom z migotaniem przedsionków, niezależnie od płci, pochodzenia etnicznego i statusu społeczno-ekonomicznego, w celu zapewnienia równości w świadczeniu opieki zdrowotnej i poprawy wyników. Klasa zaleceń: I, poziom C.
- U wszystkich pacjentów z migotaniem przedsionków należy rozważyć leczenie AF skoncentrowane na pacjencie, stosując podejście wielodyscyplinarne, aby zoptymalizować leczenie i poprawić wyniki. Klasa zaleceń IIa, poziom B.
Podejście AF-CARE
W nowym dokumencie wskazano, że coraz więcej dowodów wskazuje na to, że narzędzia wsparcia klinicznego mogą pomóc w zarządzaniu zgodnie z najlepszymi praktykami, z zastrzeżeniem, że każde narzędzie jest jedynie wskazówką, a wszyscy pacjenci wymagają spersonalizowanej uwagi.
Podejście AF-CARE obejmuje wiele ustalonych zasad w leczeniu AF, ale robi to w systematycznym, zorientowanym na czas formacie z czterema podstawowymi filarami leczenia. Wspólne leczenie z każdym pacjentem stanowi punkt wyjścia podejścia AF-CARE. Co godne uwagi, bierze ono pod uwagę rosnącą bazę dowodów, że terapie AF są najskuteczniejsze, gdy uwzględnia się towarzyszące im problemy zdrowotne.
Tekst: Marcin Ruciński, Stowarzyszenie Serce na Banacha
