Rak jelita grubego to jeden z najczęściej występujących nowotworów. W światowych statystykach zajmuje trzecie miejsce zarówno pod względem liczby zachorowań i drugie w zestawieniu zgonów.
Rak jelita grubego
Wg raportu Światowej Organizacji Zdrowia w 2022 r. na świecie wykryto 1,9 mln nowych przypadków raka jelita grubego. To 9,6 proc. wszystkich zachorowań na nowotwory. Więcej dotyczyło raka płuc (12,4 proc.) i raka piersi (11,6 proc.).
Z powodu raka jelita grubego w 2022 r. zmarło 900 tys. osób (9,3 proc. wszystkich przypadków śmiertelnych). Więcej osób zmarło tylko z powodu raka płuca (1,8 mln, 18,7 proc.).
W Polsce rocznie rejestruje się około 18 tys. zachorowań i 12 tys. zgonów.
Czynniki ryzyka raka jelita grubego
Czynniki ryzyka raka jelita grubego można podzielić na kilka kategorii. Wiele z nich jest modyfikowalnych, związanych ze stylem życia. Czynnikiem, na który nie mamy wpływu, jest wiek. 90 proc. przypadków dotyczy osób po 50. roku życia, a szczyt zachorowań pojawia się w siódmej i ósmej dekadzie życia.
Uwarunkowania genetyczne związane z rakiem jelita grubego odpowiadają za około 10-15 proc. przypadków zachorowań. Zwiększona czujność powinna też dotyczyć osób, które w rodzinie miały historie takich nowotworów, jak rak prostaty, sutka czy jajnika.
Poważnym obciążeniem są schorzenia związane z jelitami, jak polipy gruczolakowe, a także wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Leśniowskiego-Crohna. Z większym ryzykiem zachorowania wiążą się także inne choroby, zwłaszcza zespół metaboliczny, a więc otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia.
W grupie ryzyka znajdują się również osoby, które mają za sobą radioterapię w okolicach jamy brzusznej, ureterosigmoidostomię lub cholecystektomię, a więc usunięcie pęcherzyka żółciowego.
Rak jelita grubego może być skutkiem niewłaściwego odżywiania. To przede wszystkim dieta bogata w nasycone kwasy tłuszczowe, tłuszcze zwierzęce, produkty przetworzone zawierające sztuczne dodatki i środki konserwujące, z drugiej strony uboga w błonniki, witaminy i wapń. Ryzyko zachorowania zwiększa także palenie papierosów i picie alkoholu, zwłaszcza wysokoprocentowego.
Poważnym obciążeniem może być też siedzący tryb życia, zbyt mała aktywność fizyczna i nadmierna masa ciała.
Czytaj też:
Objawy, które mogą świadczyć o raku. Gdy je zobaczysz, koniecznie do lekarzaCzytaj też:
Co trzeciemu przypadkowi raka jelita grubego można zapobiec. Są nowe wytyczne