Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz Konsultant krajowy ds. psychiatrii wydali wytyczne dla lekarzy psychiatrów dotyczące wydawania orzeczenia stwierdzającego zagrożenia dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej jako przesłanki legalnego przerwania ciąży.
W przypadkach zagrożenia dla życia i zdrowia
W świetle polskiego prawa przerwanie ciąży jest dozwolone, jeżeli:
- ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej,
- zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego.
W swoim orzeczeniu lekarz psychiatra powinien stwierdzić:
- czy rozpoznaje daną jednostkę chorobową związaną z ciążą, która może zagrażać zdrowiu psychicznemu kobiety ciężarnej,
- czy wystąpienie tego zaburzenia psychicznego indukuje takie zagrożenie, które jest na tyle istotne, że może uzasadnić przerwanie ciąży,
- czy wykonanie zabiegu zażegna lub co najmniej zniweluje to zagrożenie (zabieg powinien rokować pozytywnie w aspekcie usunięcia niebezpieczeństwa dla zdrowia psychicznego kobiety ciężarnej).
Lekarz psychiatra nie decyduje o przerwaniu ciąży
Lekarz psychiatra występuje w roli konsultanta – eksperta. Wydając orzeczenie, nie decyduje zatem o przerwaniu ciąży. Orzeczenia takiego nie można też uznać za skierowanie na zabieg przerwania ciąży. Zaświadczenie stanowi jedynie element w procedurze aborcyjnej. Ostatecznie decyzja należy do kobiety ciężarnej oraz lekarza przeprowadzającego zabieg, który rozważy jego wykonanie przez pryzmat ewentualnych przeciwskazań zdrowotnych i zagrożeń dla kobiety ciężarnej, które przerwanie ciąży może spowodować.
Na lekarzu psychiatrze ciąży obowiązek informacyjny. W sposób zrozumiały dla pacjentki powinien objaśnić jej aktualny stan zdrowia psychicznego i wskazać ewentualne zagrożenia w tym obszarze, spowodowane ciążą. Ponadto powinien uświadomić pacjentkę, jakie mogą być psychiczne dla niej konsekwencje powstałe na skutek przerwania ciąży. Okoliczności te są bowiem kluczowe dla podjęcia przez ciężarną decyzji o przerwaniu ciąży bądź też o urodzeniu dziecka.
Podanie nieprawdziwych informacji to przestępstwo
Czy lekarz psychiatra może odmówić wydania orzeczenia dotyczącego stanu zdrowia psychicznego w związku z ciążą? Zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce – nie. Nie oznacza to, że zobowiązany jest wydać orzeczenie o treści oczekiwanej przez pacjentkę. Podanie w orzeczeniu informacji niezgodnych ze stanem faktycznym może bowiem stanowić przestępstwo poświadczenia nieprawdy.
Lekarz psychiatra w swoim orzeczeniu stwierdza:
- czy rozpoznaje daną jednostkę chorobową związaną z ciążą, która może zagrażać zdrowiu psychicznemu kobiety ciężarnej,
- czy wystąpienie tej choroby indukuje takie zagrożenie, które jest na tyle istotne, że może uzasadnić przerwanie ciąży,
- czy wykonanie zabiegu zażegna lub co najmniej zniweluje to zagrożenie (zabieg powinien rokować pozytywnie w aspekcie usunięcia niebezpieczeństwa dla zdrowia psychicznego kobiety ciężarnej).