Palenie tytoniu jest jedną z głównych przyczyn chorób serca i udaru mózgu w Polsce. Jak ostrzegają specjaliści, w przypadku osób palących prawdopodobieństwo zachorowania na chorobę wieńcową i udar mózgu jest dwa, a nawet czterokrotnie wyższe niż wśród niepalących, a u dorosłych narażonych na bierne wdychanie dymu tytoniowego ryzyko zachorowania wzrasta o 25-30 proc.
Palenie zabija 8 mln osób rocznie
Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla, że ten nałóg jest jednym z największych zagrożeń dla zdrowia publicznego, z jakimi kiedykolwiek zmagał się świat. Palenie papierosów zabija ponad 8 mln ludzi rocznie na świecie każdego roku. Ponad 7 mln z tych zgonów jest wynikiem bezpośredniego używania tytoniu, podczas gdy około 1,3 mln jest wynikiem narażenia osób niepalących na bierne palenie.
Raport Polskiej Akademii Nauk pokazał, że papierosy pali 29 proc. Polaków. Rocznie z tego powodu umiera 80 tys. osób w naszym kraju. Onkolodzy z kolei alarmują, że ostatnim czasie wśród kobiet rak płuca wskoczył na pierwsze miejsce pod względem śmiertelności. To skutek wzrostu liczby palących kobiet.
Wszystkie formy używania tytoniu są szkodliwe i nie ma bezpiecznego poziomu narażenia na tytoń.
31 maja to Światowy Dzień Bez Tytoniu, ale porzucić ten nałóg warto w każdym momencie.
Dlaczego warto rzucić papierosy?
Główny Inspektorat Sanitarny wylicza korzyści wynikające z zaniechania palenia. Pierwsze efekty pojawiają się bardzo szybko.
Oto najważniejsze z nich:
- w ciągu 20 minut zmniejsza się tętno i ciśnienie krwi,
- w ciągu 12 godzin stężenie tlenku węgla we krwi spada do normalnego poziomu,
- po 24 godzinach płuca zaczynają się oczyszczać,
- po 3 dniach nikotyna zostaje usunięta z organizmu, intensywniej czuć smaki i zapachy,
- w ciągu 2-12 tygodni poprawia się krążenie i praca płuc,
- rok po zaprzestaniu palenia ryzyko choroby wieńcowej jest o połowę niższe niż u osób palących,
- okresie 5-15 lat od zaniechania palenia ryzyko udaru mózgu zmniejsza się do poziomu występującego wśród osób niepalących, ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej, krtani, przełyku zmniejsza się o połowę,
- piętnaście lat po zaprzestaniu palenia ryzyko rozwoju choroby wieńcowej jest takie jak u osób, które nigdy nie paliły.
Jak rzucić palenie?
Łatwiej powiedzieć niż zrobić. Pozbycie się nałogu nie jest łatwe. Pomóc może wsparcie farmakologiczne. Dostępnych jest wiele środków opracowanych z myślą o osobach, które chcą rzucić palenie.
Jednak, jak przypomina serwis Jak Rzucić Palenie, stworzony przez Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Instytut Onkologii w ramach Narodowego Programu Zdrowia, te produkty nie działają w sposób magiczny w rodzaju „wezmę lek i zapomnę o paleniu”. Nie istnieje lek, który działa w taki sposób. Takie produkty mają pomóc w rzuceniu palenia poprzez m.in. łagodzenie objawów głodu nikotynowego.
Z głodem nikotynowym może pomóc Nikotynowa Terapia Zastępcza polegająca na kontrolowanym podawaniu nikotyny w zmniejszających się dawkach w specjalnych produktach, które poza nikotyną nie zawierają szkodliwych substancji chemicznych. Korzystanie z tych środków pozwala też na zmniejszenie nasilenia objawów odstawiennych.
W ramach NTZ można skorzystać z plastrów przyklejanych na skórę i uwalniających nikotynę, gum do żucia, aerozoli, inhalatorów, a także tabletek i pastylek.
Badania wskazują, że korzystanie NTZ w jakiejkolwiek postaci zwiększa szanse na rzucenie palenia w ciągu 6 miesięcy lub dłuższym. Wśród osób biorących udział w badaniach zerwanie z nałogiem deklarowało 50-70 proc.
Dostępne są również leki niezawierające nikotyny. Związkiem, który wspomaga rzucanie palenia, jest m.in. cytyzyna. Działa łagodniej na ośrodkowy układ nerwowy niż nikotyna, a jednocześnie prowadzi do stopniowego zwiększania stężenia dopaminy w mózgu, co może pomóc w znoszeniu objawów abstynencyjnych, takich jak pragnienie palenia.
Większość produktów jest dostępnych bez recepty, są też takie, które wydaje się z przepisu lekarza. To m.in. lek z grupy antydepresantów wykorzystywany w terapii uzależnienia od tytoniu, jako farmakologiczne wsparcie dla osób zmotywowanych do zaprzestania palenia papierosów. Działa poprzez zwiększenia poziomu dopaminy i noradrenaliny w mózgu, co prowadzi do łagodzenia objawów zespołu odstawienia nikotyny i zmniejsza chęć zapalenia papierosa.
Jednak w przypadku każdego środka przed zakupem warto skonsultować to z lekarzem lub farmaceutą.
W każdej chwili można też skorzystać z pomocy specjalisty z Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym. TPPP jest specjalistyczną placówką świadczącą poradnictwo przez telefon dla osób, których dotyczy problem uzależnienia od tytoniu. Działa przy Zakładzie Epidemiologii i Prewencji Pierwotnej Nowotworów Narodowego Instytutu Onkologii.
Pod numer 801 108 108 można dzwonić od poniedziałku do piątku w godzinach 09:00 -21:00, a także w sobotę od 09:00 do 15:00.
Czytaj też:
Jak wyglądają płuca palacza i płuca zdrowej osoby? Sprawdź – różnice są szokująceCzytaj też:
Ograniczenia dotyczące e-papierosów i woreczków tytoniowych. Unia zaakceptowała zmiany