Ciepła pogoda sprawiła, że uaktywniły się kleszcze, niewielkie pajęczaki, które można spotkać w lasach, parkach, na łąkach, a nawet w przydomowych ogródkach. Kleszcze przenoszą wiele chorób, m.in. boreliozę, tularemię i kleszczowe zapaleniu mózgu (KZM). Przeciwko KZM można się zaszczepić.
Kleszczowe zapalenie mózgu może doprowadzić do śmierci
Kleszczowe zapalenie mózgu to ostra choroba wirusowa. Wirus KZM ma charakter neurotropowy, prowadzi do poważnych powikłań neurologicznych. Może dojść do zapalenia rdzenia kręgowego, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. U 35–58 proc. chorych z zajęciem ośrodkowego układu nerwowego dochodzi do trwałych powikłań neurologicznych, a u jednego procenta choroba kończy się zgonem.
Jak informuje serwis Pacjent.gov, w Polsce liczbę zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu szacowano w przeszłości na 150 do ponad 250 przypadków rocznie. Jednak w ostatnich latach obserwujemy wzrost liczby zachorowań, w 2023 roku i 2024 roku zgłoszono odpowiednio 661 i 793 zachorowania. Najwięcej zachorowań występuje w rejonach północno-wschodniej Polski (do 80 proc. zakażeń w roku).
Zaszczep się przeciwko KZM
Nie ma żadnego leku, który mógłby zwalczyć infekcję KZM. Jedyną skuteczną formą ochrony przed chorobą i ciężkimi powikłaniami jest szczepienie.
Szczepienie jest zalecane szczególnie osobom:
- mieszkającym lub wypoczywającym w rejonach endemicznych dla kleszczy (północno-wschodnia Polska),
- pracującym w lesie,
- aktywnym turystycznie (rowerzyści, grzybiarze, wędkarze).
W Polsce są dostępne inaktywowane szczepionki przeciw KZM. Aby skutecznie ochronić się przed zakażeniem, konieczne jest przyjęcie trzech dawek szczepienia pierwotnego oraz dawek przypominających co kilka lat.
Jeżeli konieczne jest szybkie uodpornienie, stosuje się schemat przyspieszony, który umożliwia uzyskanie odporności szybciej (po 2 dawkach podawanych w odstępie 14 dni).
Szczepionki przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu cechuje wysoka skuteczność – na 100 szczepionych powyżej 95 osób wytwarza przeciwciała ochronne zabezpieczające przed powikłaniami.
Preparaty dostępne w Polsce
Jak wyjaśnia serwis Szczepiania.Info, obecnie w Polsce są dostępne dwie szczepionki o podobnym składzie. Obie zawierają wirusa KZM odmiany centralnoeuropejskiej i są podobne pod względem indukowania odporności przeciw odkleszczowemu zapaleniu mózgu. Szczepionki te są inaktywowane (zabite) i można je stosować nawet w stanach upośledzenia odporności.
Ponieważ nie przeprowadzono badań oceniających jednoczesne podawanie szczepionek przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu z innymi szczepionkami, dlatego należy je podawać osobno – informuje serwis.
Szczepienie przeciw KZM jest szczepieniem zalecanym, a więc odpłatnym. Można je zrealizować w POZ lub prywatnym gabinecie. Lekarz POZ bezpłatnie zakwalifikuje do szczepienia i wystawi receptę.
Wyjątek stanowi szczepienie osób zawodowo narażonych na zakażenie (np. leśników). Koszt szczepionki i szczepienia pokrywa ich pracodawca.
Szczepionki dostępne w Polsce:
- Szczepionka FSME-IMMUN 0,5 ml (szczepionka dla dorosłych) firmy Pfizer. Antygenem jest inaktywowany wirus kleszczowego zapalenia mózgu. Podaje się ją poprzez wstrzyknięcie.
- Szczepionka FSME-IMMUN 0,25 ml Junior (szczepionka dla dzieci) firmy Pfizer. Antygenem jest inaktywowany wirus kleszczowego zapalenia mózgu. Podaje się ją poprzez wstrzyknięcie.
- Szczepionka Encepur Adults (szczepionka dla dorosłych) firmy GSK Vaccines. Antygenem jest inaktywowany wirus kleszczowego zapalenia mózgu. Podaje się ją poprzez wstrzyknięcie.
- Szczepionka: Encepur K (szczepionka dla dzieci) firmy GSK Vaccines. Antygenem jest inaktywowany wirus kleszczowego zapalenia mózgu. Podaje się ją poprzez wstrzyknięcie.
Ile kosztują szczepionki?
Zgodnie z informacjami serwisu Gdziepolek:
- Ceny FSME-IMMUN 0,5 ml w aptekach wynoszą od 100 do 280 zł.
- Koszt jednej sztuki FSME-IMMUN 0,25 ml Junior to od 80 do 250 zł.
- Encepur Adults kosztuje od 120 do 190 zł
- Cena Encepur K wynosi od 100 do 150 zł.
Czytaj też:
Dorośli też powinni się szczepić. Jest aż kilkanaście zalecanych szczepieńCzytaj też:
„Amerykańska malaria” coraz częstsza. Jest wyjątkowo niebezpieczna