Początek roku szkolnego to dla wielu dzieci czas ekscytacji i nowych wyzwań. Dla dziecka po chorobie nowotworowej pierwsze tygodnie w szkole, po zakończonym leczeniu, są jednak czymś znacznie więcej – to chwila pełna radości, ale też lęku. Entuzjazm z powrotu do rówieśników miesza się z obawą, czy uda się wejść w otoczenie koleżeńskie, nadrobić zaległości, sprostać oczekiwaniom i czy ciało oraz emocje podołają codziennej szkolnej rzeczywistości.
Wsparcie rodziny, nauczycieli i przyjaciół ma w tym czasie decydujące znaczenie. To ono pozwala dziecku poczuć się bezpiecznie, zostać zaakceptowanymi zaistnieć jako „takie jak inni”. Jak mądrze wspierać je w pierwszych tygodniach po chorobie?
Stopniowe wchodzenie w codzienność
Po zakończeniu leczenia organizm dziecka potrzebuje czasu na regenerację. Nie oznacza to jednak, że izolacja jest konieczna – wręcz przeciwnie. Stopniowe włączanie dziecka w życie szkolne pozwala mu odzyskać poczucie normalności i kontrolę nad codziennością.
– Powrót do szkoły po chorobie nowotworowej powinien być starannie przygotowany, z uwzględnieniem indywidualnych możliwości dziecka. Ważne jest, by miało ono przestrzeń do nauki, ale też czas na odpoczynek i emocjonalną adaptację – mówi mgr Joanna Pruban, psychoonkolog z Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka. – Kontakt z rówieśnikami i uczestnictwo w codziennych zajęciach szkolnych jest dla dziecka elementem odbudowy jego poczucia przynależności i normalności.
Jak wspierać dziecko – praktyczne porady
Każde dziecko i każdy przypadek są inne, dlatego powrót do szkoły powinien odbywać się w ścisłej współpracy z lekarzem prowadzącym oraz wychowawcą. Poniżej kilka uniwersalnych wskazówek, które mogą pomóc rodzinom i nauczycielom:
- Stopniowe zwiększanie aktywności – warto rozpocząć od krótszych godzin lub dni w szkole i stopniowo wydłużać czas pobytu, obserwując reakcje dziecka.
- Monitorowanie samopoczucia – dziecko po leczeniu może łatwiej się męczyć, być bardziej wrażliwe na stres lub infekcje. Obserwacja i elastyczne podejście do jego potrzeb są kluczowe.
- Wsparcie emocjonalne w klasie – nauczyciel powinien być świadomy przebytej choroby i gotowy reagować na pytania lub trudne sytuacje, a także umożliwić dziecku krótkie przerwy w razie potrzeby.
- Informacja dla rówieśników – dostosowana do wieku, delikatna rozmowa może pomóc dzieciom zrozumieć sytuację kolegi lub koleżanki i zbudować atmosferę akceptacji.
- Elastyczne podejście do nauki – możliwość odrabiania zaległości w wolniejszym tempie, korzystanie z pomocy nauczycieli wspomagających lub materiałów online.
– Dla wielu dzieci najważniejsze jest poczucie, że szkoła znów jest miejscem bezpiecznym, w którym mogą być sobą wśród rówieśników – dodaje mgr Pruban.
Psychiczna przestrzeń dla dziecka w szkole
Równolegle z fizycznym powrotem do zajęć, dziecko potrzebuje wsparcia emocjonalnego. Często towarzyszy mu poczucie odmienności – inne doświadczenia niż rówieśników, obawy przed zmęczeniem lub reakcją kolegów.
– Wspieranie dziecka w adaptacji do szkolnej rzeczywistości to nie tylko pomoc w nauce, ale też w budowaniu pewności siebie i poczucia własnej wartości. Rozmowy, obecność dorosłego wsparcia i możliwość dzielenia się uczuciami są niezwykle ważne – tłumaczy mgr Pruban.
Stopniowy powrót do zajęć – dopasowany do możliwości dziecka
Nie wszystkie dzieci po leczeniu nowotworowym mogą od razu uczestniczyć w pełnym wymiarze zajęć szkolnych. W takich przypadkach warto rozważyć naukę w nieco innej formie – krótsze godziny, mniejsza liczba przedmiotów czy indywidualne wsparcie nauczyciela. Celem jest utrzymanie kontaktu z rówieśnikami i codzienną rutyną szkolną, przy jednoczesnym uwzględnieniu ograniczeń zdrowotnych dziecka.
– W zależności od potrzeb, współpracujemy z rodzicami i szkołą, aby dostosować program do możliwości dziecka. To pozwala uniknąć nadmiernego stresu i wspiera płynne włączenie się w życie klasy – mówi psychoonkolog z IMiD.
Wsparcie dla całej społeczności szkolnej
Powrót dziecka do szkoły po chorobie nowotworowej to także wyzwanie dla nauczycieli i rówieśników. Ważna jest świadomość, cierpliwość i elastyczność – czasem drobne zmiany w planie dnia, umożliwienie krótkich przerw czy dostosowanie wymagań edukacyjnych mogą mieć ogromne znaczenie.
– Wspólna troska o dziecko w szkole tworzy przestrzeń do bezpiecznego rozwoju i odbudowy relacji społecznych. Im bardziej przygotowana jest klasa i nauczyciel, tym lepiej dziecko odnajduje się w nowej rzeczywistości – podsumowuje mgr Joanna Pruban, psychoonkolog z IMiD.
Czytaj też:
Algorytmy kontra doświadczenie. W onkologii dziecięcej AI nie zastąpi lekarza