Tłuszcze trans to nienasycone kwasy tłuszczowe, które powstają w procesie utwardzania olejów roślinnych. Ma to zwiększyć odporność i trwałość produktów spożywczych, ale jednocześnie negatywnie to wpływa na zdrowie. Tłuszcze trans zwiększają ryzyko otyłości, chorób serca i cukrzycy. Dane Światowej Organizacji Zdrowia wskazują, że spożycie tłuszczów trans powoduje 280-500 tys. zgonów rocznie, głównie z powodu chorób sercowo-naczyniowych.
Dania zakazała, czy Polska pójdzie tym tropem?
W wielu krajach, także w Polsce, wprowadzono ograniczenie ich stosowania, a Dania już ponad dwie dekady temu całkowicie zakazała ich stosowania. Czy Polska też pójdzie tym śladem? Interpelacja w tej sprawie trafiła do Ministerstwa Zdrowia.
Sprawą zainteresowała się posłanka PO Małgorzata Niemczyk. Zaznacza w interpelacji, że tłuszcze trans (i-TFA) są jednym z najbardziej szkodliwych składników w diecie człowieka, a ich nadmierne spożycie prowadzi do zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2 oraz przedwczesnych zgonów.
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) rekomenduje, aby ich udział w diecie nie przekraczał 1 proc. dziennej wartości energetycznej, czyli ok. 2 g na dobę. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomenduje całkowitą eliminację przemysłowych tłuszczów trans z diety oraz zastąpienie ich zdrowymi tłuszczami roślinnymi, przy jednoczesnym monitoringu rynku i zapewnieniu jasnych informacji dla konsumentów – pisze Niemczyk.
Posłanka zwraca uwagę, że przeciętny Polak wciąż spożywa ich od 2,8 do nawet 6,9 g dziennie, co oznacza, że pomimo istniejących regulacji i ograniczeń, konsumpcja wciąż przekracza zalecane normy.
Podaje przykład Danii, która już w 2003 r. całkowicie zakazała stosowania przemysłowych tłuszczów trans, co obniżyło liczbę zgonów spowodowanych chorobami układu krążenia.
Niemczyk w związku z tym pyta minister zdrowia m.in. o to czy:
- MZ posiada aktualne dane dotyczące poziomu spożycia tłuszczów trans w Polsce?
- Rząd rozważa wprowadzenie całkowitego zakazu stosowania przemysłowych tłuszczów trans na wzór Danii?
Nie przekraczamy norm unijnych
W imieniu resortu odpowiedziała Katarzyna Kęcka, podsekretarz stanu w resorcie zdrowia.
Wyjaśnia, że wyniki prowadzonych badań wskazują na trend obniżania zawartości TFA w środkach spożywczych w Polsce, szczególnie po wejściu w życie unijnego rozporządzenia wprowadzającego obowiązek limitowania przemysłowo produkowanych tłuszczów trans (i-TFA) w produktach spożywczych do nie więcej niż 2 g na 100 g tłuszczu w żywności przeznaczonej dla finalnego konsumenta oraz w żywności przeznaczonej do dostarczania na potrzeby handlu detalicznego.
Z badań przeprowadzonych w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego PZH – Państwowym Instytucie Badawczym wynika, że zawartość sumy TFA (zarówno i-TFA, jak i r-TFA) w całodziennych dietach szpitalnych wahała się w zakresie 3.86 – 8.37 proc. wszystkich kwasów tłuszczowych – pisze Kęcka. Dodaje, że w przeliczeniu na całodzienną dietę przeciętne spożycie TFA w populacji pacjentek szpitali wynosiło 0,72 g na osobę dziennie i nie przekraczało zalecanego przez WHO maksymalnego dziennego poziomu spożycia TFA, wynoszącego 1 proc. energii z diety.
Odpowiadając na pytanie dotyczące zakazu stosowania tłuszczów trans, wiceminister wyjaśnia, że „w chwili obecnej w Ministerstwie Zdrowia nie są prowadzone prace mające na celu wprowadzenie całkowitego zakazu stosowania przemysłowych tłuszczów trans na wzór Danii”.
Wyjaśnia przy tym, że ewentualne przyjęcie przepisów krajowych wprowadzających zakaz stosowania danej substancji w produkcji żywności miałoby zastosowanie wyłącznie do polskich producentów żywności. Zakaz taki nie dotyczyłby produktów wyprodukowanych w innych państwach członkowskich UE, które wprowadzane są w Polsce na zasadzie swobodnego przepływu towarów.