Jesień jednoznacznie kojarzy się z dynią. To warzywo pozwala na wiele możliwości w kuchni, pomysłów na wykorzystanie dyni jest mnóstwo. Ceniona jest nie tylko ze względu na wiele odmian i walory smakowe, ale także właściwości prozdrowotne. A która odmiana dostarcza najwięcej korzyści? Postanowili to sprawdzić specjaliści m.in. z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.
Dynia to wielonienasycone kwasy tłuszczowe i witaminy
Właściwości dyni zbadał zespół naukowców z Katedry i Zakładu Dietetyki i Bromatologii oraz Katedry Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej, Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego we współpracy z naukowcami z Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wyniki ich analiz, opublikowane w 2025 r. w czasopiśmie Foods, pokazują, że wartości prozdrowotne dyni są bardzo różnorodne, w zależności od odmiany.
Blisko połowa masy nasion dyni stanowi tłuszcz. To nie tylko źródło energii, lecz także wielu bioaktywnych związków. Znajdziemy w nich wielonienasycone kwasy tłuszczowe, przede wszystkim kwas linolowy i oleinowy, które wspierają układ krążenia – pisze UMW na swojej stronie.
Obecne są również unikalne sterole typu ∆7, rzadko występujące w innych olejach roślinnych, mające korzystny wpływ m.in. na zdrowie prostaty. Nasiona są także bogate w tokoferole, czyli witaminy z grupy E, oraz w karotenoidy, chroniące komórki przed stresem oksydacyjnym. W nasionach znajdziemy także skwalen – związku o potencjale przeciwnowotworowym i antyoksydacyjnym, który bierze udział w biosyntezie cholesterolu, hormonów steroidowych i witaminy D w ludzkim organizmie.
Która odmiana jest najzdrowsza?
– Przeanalizowaliśmy jedenaście odmian dyni, uprawianych w Polsce, reprezentujących trzy gatunki: dynia olbrzymia (Cucurbita maxima), dynia zwyczajna (Cucurbita pepo) i dynia piżmowa (Cucurbita moschata) – mówi dr Magdalena Grajzer z Katedry i Zakładu Dietetyki i Bromatologii UMW, pierwsza autorka publikacji.
Autorzy badania podkreślają, że poszczególne odmiany dyni różniły się znacznie między sobą pod względem zawartości związków korzystnie wpływających na zdrowie.
Dynia Pink Jumbo Banana (z gatunku dynia olbrzymia), wyróżniała się wyjątkowo wysoką zawartością γ-tokoferolu, karotenoidów (β-karoten, luteina) i skwalenu oraz najwyższą odpornością na utleniania.
Wśród zdrowotnych liderek znalazła się odmiana Show Winner, ze względu na bogactwo α- i γ-tokoferolu oraz skwalenu. Jack Sprat (C. pepo) i Golden Hubbard (C. maxima) wykazywały wysoką stabilność oksydacyjną dzięki korzystnemu składowi (m.in. dużej zawartości γ-tokoferolu i skwalenu szczególnie w Jack Sprat).
Na przeciwnym biegunie znalazła się odmiana Moonshine (C. pepo), uboga w tokoferole, sterole i skwalen.
– Nasiona dyni, niezależnie od odmiany, pozostają cennym źródłem składników wspierających zdrowie. Mogą obniżać poziom cholesterolu, chronić układ krążenia, działać przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie, a także wspierać zdrowie prostaty – podkreśla dr Grajzer.
Czytaj też:
Co jedzą ludzie, którzy żyją najdłużej? Poznaj sekrety diety stulatkówCzytaj też:
To najzdrowsza dieta na świecie, zmniejsza ryzyko wielu nowotworów. Jakie są najważniejsze zasady?