Zgodnie z danymi Państwowego Zakładu Higieny w Polsce co roku rejestruje się od 3 do 5 milionów przypadków zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne.
Grypa to wirusowa choroba układu oddechowego, wywoływana przez wirusy grypy typu A, B i C. Największe znaczenie epidemiologiczne mają wirusy typu A i B, które odpowiadają za sezonowe epidemie. Choroba przenosi się drogą kropelkową, przez kontakt z zakażonymi osobami lub powierzchniami.
Chronią – szczepienia
Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH wynika, że od 1 stycznia do 31 grudnia 2024 roku potwierdzono 5.886 przypadków zachorowań na grypę, w tym 1.933 – u dzieci w wieku do 14 lat.
Sezon grypowy trwa zwykle od października do kwietnia, z największym nasileniem zachorowań w styczniu i lutym. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania grypie są szczepienia. Szczepionki przeciw grypie są aktualizowane co roku, aby uwzględnić zmiany w strukturze wirusów, które krążą w danym sezonie. Rekomendowany przez Światową Organizację Zdrowia poziom wyszczepialności społeczeństwa powinien wynosić 75 proc. Mimo dostępności szczepionek poziom wyszczepialności w Polsce pozostaje niski – w ostatnich latach oscyluje poniżej 10 proc., co stawia nas w tyle za wieloma krajami Europy Zachodniej. Eksperci podkreślają konieczność zwiększenia świadomości społecznej na temat korzyści płynących ze szczepień oraz rozwijania programów profilaktyki zdrowotnej.
Higiena i wzmacnianie odporności
Poza szczepieniami istotne jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny, takich jak częste mycie rąk, unikanie kontaktu z chorymi osobami oraz stosowanie maseczek w miejscach publicznych podczas sezonu grypowego. Ważnym elementem profilaktyki jest także zdrowy styl życia, który wzmacnia odporność organizmu – odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna i wystarczająca ilość snu mogą zmniejszyć ryzyko zachorowania.
Jak odróżnić przeziębienie od grypy?
Grypę od zwykłego przeziębienia odróżnia nie tylko bardzo gwałtowny przebieg, ale również niebezpieczne powikłania. Wirus grypy atakuje i niszczy błonę śluzową układu oddechowego oraz przenika do krwi, co powoduje dolegliwości w całym organizmie. Dolegliwości związane z przeziębieniem rozwijają się stopniowo.
Cechy charakterystyczne przeziębienia to zazwyczaj: stany podgorączkowe (poniżej 38 stopni), męczący kaszel, katar, ból gardła, rzadko występują bóle głowy.
Objawy grypy są niecharakterystyczne, lecz najczęstsze dotyczą nagłego występowania:
- objawów ogólnych – wysokiej gorączki, dreszczy, bólów mięśni, bólów głowy, uczucia rozbicia i osłabienia, złego ogólnego samopoczucia;
- objawów ze strony układu oddechowego – suchego kaszlu, bólu gardła i kataru (zwykle o niedużym nasileniu), bólu w klatce piersiowej;
U małych dzieci obraz kliniczny może być całkowicie niecharakterystyczny – obejmować zmienione zachowanie dziecka, senność lub rozdrażnienie, brak apetytu, wymioty.
Grypa jest szczególnie groźna dla osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością.
Najczęstsze powikłania grypy to:
- zapalenie oskrzeli i płuc,
- zapalenie ucha środkowego mogące prowadzić do częściowej utraty słuchu,
- zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia,
- zapalenie krtani i tchawicy,
- zapalenie mięśni,
- niewydolność nerek,
- Zespół Guillaina-Barrego
- zaostrzenie współistniejącej choroby przewlekłej.
Każdego roku z powodu ciężkiego przebiegu grypy i występujących powikłań część chorych wymaga hospitalizacji – najczęściej z powodu zapalenia płuc, zapalenia mięśnia sercowego, mózgu i opon mózgowych. Rejestruje się również zgony.