Utrata lub pogorszenie zmysłów smaku i węchu w początkowym okresie pandemii koronawirusa były jedynymi z najczęstszych objawów zakażenia wirusem SARS-CoV-2. Dotyczyło to sporej grupy osób chorych na COVID-19. Tymczasem okazuje się, że może być to objaw w kilkuletnim przebiegu cukrzycy typu 1.
Osłabienie węchu jest objawem cukrzycy
Sprawdzili to naukowcy z Uniwersytetu Rzeszowskiego. Wyniki ich badań zostały niedawno opublikowane w czasopiśmie Pediatric Diabetes.
„Dysfunkcja węchu może być jednym z objawów klinicznych neuropatii u diabetyków. Wiadomo również, że zaburzenia smaku i węchu w cukrzycy mogą wpływać na przestrzeganie diety, a tym samym na dobrą kontrolę glikemii. Celem badania była ocena percepcji smaku i funkcji węchu u nastolatków z cukrzycą typu 1 w porównaniu z grupą kontrolną” – napisali we wstępie.
Badanie przeprowadzono wśród pacjentów w wieku 11–15 lat z cukrzycą typu 1 z południowo-wschodniej Polski z w poradni diabetologicznej II Katedry Pediatrii, Endokrynologii i Diabetologii Wojewódzkiego Szpitala Klinicznego nr 2 w Rzeszowie. W badaniu zastosowano paski smakowe (słodki, słony, kwaśny i gorzki) oraz patyczki U-Sniff (12 zapachów). W badaniu wzięło udział 148 dzieci z cukrzycą oraz 100 dzieci zdrowych (grupa kontrolna).
Wyniki testu smaku słodkiego były wyższe u osób z cukrzycą niż w grupie kontrolnej, co oznacza, że diabetycy byli bardziej wrażliwi na smak słodki. Istotnie niższe wyniki testu U-Sniff zaobserwowano u nastolatków z cukrzycą trwającą ponad 10 lat. Analiza wykazała również, że nastolatki cierpiące na przewlekłą cukrzycę typu 1 częściej błędnie identyfikowały smaki gorzkie niż zdrowe nastolatki – czytamy w podsumowaniu.
„Czas trwania cukrzycy ma istotny wpływ na zmiany w percepcji smaku i funkcjonowaniu węchu u nastolatków chorujących na cukrzycę” – napisali badacze we wnioskach.
Diabetycy bardziej wrażliwi na słodki smak
„Wiemy, że częstość zaburzeń smaku i węchu jest wyższa u osób z cukrzycą, a im dłużej trwa ich choroba i źle kontrolowana glikemia, tym bardziej nasilają się te problemy” – powiedział PAP główny autor badania dr Grzegorz Sobek z Katedry Dietetyki Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Wyjaśnił, że przewlekła hiperglikemia, będąca skutkiem nieleczonej lub nieodpowiednio leczonej cukrzycy, uszkadza drobne naczynia krwionośne i nerwy, także w obrębie struktur odpowiedzialnych za odbiór smaków i zapachów oraz za widzenie. „Przywrócenie tych funkcji jest trudne, bo często są to zmiany nieodwracalne. Można je jednak spowolnić, dbając o dobrą kontrolę poziomu cukru we krwi” – dodał.
Cukrzyca typu 1 zaczyna się najczęściej w dzieciństwie, niektóre nastolatki mają za sobą już kilka-kilkanaście lat jej trwania. Tymczasem już po trzech-pięciu latach niekontrolowanej glikemii u około 20 proc. pacjentów pojawiają się pierwsze niekorzystne zmiany. Uszkodzenia nerwów, a więc neuropatię cukrzycową, należy brać pod uwagę u osób chorujących więcej niż 5 lat. „To był powód, dla którego postanowiliśmy sprawdzić, jak wyglądają kwestie zaburzeń smaku i zapachu u dzieci i młodzieży” – wytłumaczył dr Sobek.
„Wykryliśmy, że w grupie pacjentów chorujących ponad 10 lat wyniki w zakresie percepcji smaku gorzkiego oraz węchu były gorsze. Natomiast w przypadku smaku słodkiego obserwowaliśmy efekt odwrotny – dzieci z cukrzycą wykazywały na niego większą wrażliwość” – opowiedział.
To może mieć poważne konsekwencje
Jego zdaniem większa wrażliwość na smak słodki może mieć związek z codzienną dietą osób chorujących na cukrzycę, w której ogranicza się produkty zawierające cukry proste. „Organizm, który rzadziej styka się z intensywnie słodkimi produktami, jest bardziej wrażliwy na słodycz, reaguje na nią silniej” – podkreślił dr Sobek.
„Kluczową kwestią w niedopuszczeniu do rozwoju zmian w obrębie zmysłów smaku i węchu, jak i innych konsekwencji choroby, jest wyrównana cukrzyca. Zła kontrola glikemii, ale także znaczne wahania poziomu glukozy w trakcie dnia, sprzyjają przewlekłym powikłaniom” – zaznaczył badacz.
W jego opinii zaburzenia smaku i węchu nie są wyłącznie niewinną niedogodnością. W dłuższej perspektywie mogą prowadzić do zmian w zachowaniach żywieniowych. Osoby z upośledzoną percepcją smakową i węchową mają inne preferencje i przyzwyczajenia żywieniowe, co może mieć konsekwencje zdrowotne. Dlatego zdaniem autorów badania ważne jest, aby lekarze i dietetycy uwzględniali również ten aspekt w edukacji pacjentów.
Czytaj też:
Cukrzyku, pij mądrze! Sprawdź, jakie napoje wybierać, a których unikać?Czytaj też:
Klucz do zdrowia w cukrzycy. Najważniejsze zasady. „Szansa na dłuższe życie”