8 września obchodzony jest Światowy Dzień Fizjoterapii. Z tej okazji Narodowy Instytut Onkologii wyjaśnia, jak bardzo ważna jest fizjoterapia w terapii onkologicznej.
Dla osób po diagnozie nowotworu świat często wydaje się pełen niewiadomych. Pojawiają się pytania: „Czy dam radę?”, „Czy mój organizm znowu będzie sprawny?”, „Kiedy mogę wrócić do codziennych aktywności?”. Tu właśnie z pomocą wkracza fizjoterapia. Działając na wielu frontach, nie tylko zmniejsza dolegliwości i zapobiega powikłaniom, ale przede wszystkim – wspiera pacjenta w odzyskaniu sprawności, stając się nieodłącznym elementem procesu zdrowienia.
Fizjoterapia, czyli co?
Choć w potocznym języku często używa się zamiennie pojęć „rehabilitacja” i „fizjoterapia”, warto wyjaśnić różnicę. Rehabilitacja to szeroki proces przywracania sprawności i jakości życia pacjenta po chorobie, urazie czy operacji. Fizjoterapia jest natomiast jednym z nieodłącznych elementów tego procesu, koncentrującym się na usprawnieniu ruchowym, wzmacnianiu siły mięśniowej, poprawie koordynacji, równowagi czy funkcji oddechowych. W praktyce oznacza to, że fizjoterapia w onkologii jest narzędziem rehabilitacji – dostosowanym do indywidualnych potrzeb pacjenta i wspierającym go w powrocie do samodzielności.
Mimo rosnącej świadomości znaczenia rehabilitacji w onkologii wciąż wśród społeczeństwa pokutuje mit, że fizjoterapia osłabia pacjenta lub że po leczeniu nowotworowym należy przede wszystkim odpoczywać i ograniczać aktywność. W rzeczywistości odpowiednio dobrane ćwiczenia i terapie ruchowe są nie tylko bezpieczne, ale wręcz wspierają regenerację organizmu, poprawiają kondycję, zmniejszają ból i obrzęki, a także wzmacniają odporność. Przełamanie tych obaw jest kluczowe. Kiedy pacjent zrozumie, że rehabilitacja jest jego sprzymierzeńcem, łatwiej przyjmuje aktywny udział w procesie leczenia i powrotu do życia codziennego.
– Fizjoterapia to dziedzina niezwykle różnorodna i bogata w metody – od precyzyjnie dobranych ćwiczeń ruchowych, przez specjalistyczne masaże i drenaże limfatyczne, aż po terapie poprawiające koordynację, równowagę czy funkcje oddechowe. Sama lista dostępnych form pomocy może przyprawić o zawrót głowy. Jednak prawdziwą siłą fizjoterapii nie jest pojedyncza technika, lecz umiejętność dostosowania całego spektrum narzędzi do unikalnych potrzeb każdego pacjenta. To zrozumienie jego indywidualnych możliwości, siły oraz celów, które razem wyznaczają drogę do skutecznej rehabilitacji i powrotu do pełni życia. – wyjaśnia dr Hanna Tchórzewska-Korba, kierująca w NIO-PIB Zakładem Rehabilitacji od 1999 roku.
Jeden cel, różne narzędzia
Fizjoterapia w onkologii to nie tylko ćwiczenia fizyczne. To całościowe podejście, które uwzględnia potrzeby psychiczne i społeczne pacjenta, a także edukację na temat własnego ciała i możliwości jego regeneracji. Coraz większą rolę w onkologii odgrywa także prehabilitacja, czyli przygotowanie pacjenta do nadchodzącej terapii. Prehabilitacja to kompleksowe przygotowanie pacjenta do terapii czy operacji onkologicznej, którego jednym z jej elementów jest właśnie fizjoterapia. Dzięki specjalistycznym ćwiczeniom, terapii oddechowej, treningowi siły i wytrzymałości organizmu, pacjent wchodzi w leczenie lepiej przygotowany fizycznie i psychicznie. Wzmocnione ciało łatwiej znosi skutki operacji, chemioterapii czy radioterapii, a fizjoterapia po leczeniu przebiega sprawniej. Prehabilitacja to także czas oswojenia się z procesem leczenia. Nauka technik radzenia sobie z ograniczeniami i przygotowanie na wyzwania, które mogą pojawić się w trakcie terapii — Dla pacjenta to przede wszystkim szansa na odzyskanie kontroli nad własnym ciałem. Każde ćwiczenie, każdy zabieg, każda sesja terapeutyczna nie jest tylko fizycznym treningiem – to krok w kierunku większej samodzielności, pewności siebie i lepszej jakości życia. Pacjent przestaje być biernym odbiorcą leczenia, a staje się aktywnym uczestnikiem procesu powrotu do zdrowia — dodaje dr Tchórzewska.
Prekursor rehabilitacji onkologicznej w Polsce
Taką właśnie kompleksową, wielowymiarową opiekę od ponad 40 lat realizuje Zakład Rehabilitacji NIO-PIB. To jeden z najbardziej doświadczonych ośrodków w Polsce specjalizujących się w rehabilitacji pacjentów onkologicznych. Powołany w 1984 roku, był pierwszą w Polsce placówką oferującą kompleksową rehabilitację onkologiczną, odpowiadającą zarówno na wyzwania fizyczne, jak i psychiczne osób zmagających się z chorobą.
Zakład konsekwentnie rozwija metody terapii, dostosowując je do potrzeb osób dotkniętych różnymi rodzajami nowotworów oraz specyficznymi skutkami ich leczenia. Dzięki temu może dziś poszczycić się nie tylko bogatą tradycją, ale i pozycją lidera w dziedzinie rehabilitacji onkologicznej.
– Do naszych kluczowych osiągnięć zaliczyć można opracowanie programu kompleksowego leczenia obrzęków limfatycznych, rehabilitacji pacjentów po operacjach w rejonie głowy, szyi, usprawnianie chorych leczonych z powodu mięsaków a także po operacjach ginekologicznych i proktologicznych. Zakład stworzył także specjalistyczne programy dla pacjentów ze stomią oraz po operacjach w obrębie miednicy, wykorzystując nowoczesne techniki, takie jak biofeedback, a więc nauka kontroli własnych funkcji fizjologicznych. – podkreśla dr Tchórzewska-Korba. Zakład Rehabilitacji nie ogranicza się jednak wyłącznie do leczenia. Równie ważnym elementem naszej pracy jest edukacja. Prowadzimy szkolenia dla lekarzy, pielęgniarek, fizjoterapeutów i psychologów, dzieląc się wiedzą i doświadczeniem zdobytym przez lata. Dzięki tak kompleksowemu podejściu pacjenci nie tylko odzyskują sprawność fizyczną, ale także poczucie kontroli i komfort życia po trudnych doświadczeniach związanych z leczeniem onkologicznym – podkreśla ekspertka.
Fundamentem sukcesu Zakładu bez wątpienia jest zespół. To ludzie o ogromnym doświadczeniu i wysokich kompetencjach. 31 fizjoterapeutów, logopeda, terapeuta zajęciowy oraz dwóch lekarzy rehabilitacji medycznej oraz pion administracyjny Dzięki wieloletniej praktyce i nieustannemu doskonaleniu umiejętności, każdego dnia zapewniają pacjentom opiekę na najwyższym poziomie.
NIO podkreśla, że Światowy Dzień Fizjoterapii to doskonały moment, by podkreślić znaczenie fizjoterapii w onkologii, przede wszystkim jako drogi do odzyskania kontroli nad ciałem, wzmocnienia siły i samodzielności. To dzień, który warto celebrować razem z pacjentami, dla których każdy ruch jest krokiem ku pełniejszemu życiu.
Czytaj też:
Rehabilitacja z ZUS za darmo. Kto może z niej skorzystać i jak się zapisać?