Szacuje się, że w Polsce anoreksja, czyli jadłowstręt psychiczny, jedno z zaburzeń odżywiania, może dotyczyć 4-5 proc. populacji młodych ludzi. Czy Ministerstwo Zdrowia ma plan, jak radzić sobie z problemem.
Anoreksja to zaburzenie o wysokiej śmiertelności
Zapytała o to posłanka PO Maria Joanna Koźlakiewicz w drodze interpelacji. Zaznacza, że skala problemu jest coraz większa, a samo zaburzenie jest jednym z najgroźniejszych, z najwyższym wskaźnikiem śmiertelności spośród wszystkich chorób tego typu. Ostatnie lata przynoszą coraz więcej doniesień o wzroście liczby zachorowań, szczególnie w okresie pandemii COVID-19, który nasilił problemy zdrowia psychicznego w młodszej populacji.
Koźlakiewicz podkreśla, że choroba, oprócz poważnych skutków fizycznych, jak osłabienie serca, osteoporoza, uszkodzenia narządów wewnętrznych czy zaburzenia pracy układu nerwowego, często prowadzi do stanów depresyjnych i może skutkować samobójstwem.
„Leczenie anoreksji wymaga skomplikowanego, interdyscyplinarnego podejścia, obejmującego terapię psychologiczną, wsparcie dietetyczne oraz opiekę psychiatryczną. W Polsce niestety dostęp do takiego leczenia jest często utrudniony, głównie ze względu na ograniczoną liczbę publicznych ośrodków specjalizujących się w zaburzeniach odżywiania” – pisze posłanka
W związku z tym zwraca się do minister zdrowia się z następującymi pytaniami:
- Jakie działania podejmuje Ministerstwo Zdrowia w celu zwiększenia świadomości społecznej na temat anoreksji,
- Czy ministerstwo planuje zwiększenie finansowania publicznych ośrodków zdrowia specjalizujących się w leczeniu anoreksji?
- Jakie są plany dotyczące poprawy dostępu do specjalistycznej terapii dla osób z anoreksją, w tym skrócenia kolejek w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia?
- Czy planowane są programy wsparcia dla rodzin osób chorujących na anoreksję?
- Jakie działania są podejmowane w celu podnoszenia kwalifikacji lekarzy pierwszego kontaktu.
Czytaj też:
„Nie pozwólcie nam umierać!”. Jest projekt ustawy o zdrowiu psychicznym dzieci
Pomoc psychologiczna gwarantowana
Na pytania posłanki odpowiedział wiceminister Jerzy Szafranowicz. Zaznaczył, że anoreksja to zaburzenie o podłożu psychicznym, a w ramach świadczeń finansowanych ze środków publicznych dostępna jest opieka psychologiczna, psychiatryczna czy psychoterapeutyczna.
W ramach świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień pacjenci mogą otrzymać poradę psychologiczną diagnostyczną, rozpoczynająca lub weryfikująca proces diagnostyczno-terapeutyczny, który może wymagać do 3 porad. Mogą też otrzymać poradę psychologiczną, stanowiącą element wdrożonego planu leczenia, obejmującą pomoc psychologiczną i badania psychologiczne.
Pacjenci mogą otrzymywać także sesje psychoterapii indywidualnej, rodzinnej i grupowej prowadzone metodami o udowodnionej naukowo skuteczności.
Zapewnienie dostępu to priorytet MZ
Szafranowicz zapewnia, że „zapewnienie dostępu do opieki psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży doświadczającej problemów i zaburzeń psychicznych jest priorytetowym zadaniem Ministerstwa Zdrowia”, dlatego stworzono sieć obejmującą trzy poziomy referencyjne. Celem jest objęcie terenu całego kraju siecią dobrze działających placówek zapewniających profesjonalną pomoc dla dzieci i młodzieży doświadczających zaburzeń psychicznych.
Sieć składa się z trzech poziomów referencyjnych, które umożliwiają dostosowanie wsparcia do stanu zdrowia dziecka:
- I poziom referencyjny to Zespoły i Ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży,
- II poziom, czyli Centra Zdrowia Psychicznego dla dzieci i młodzieży działające w dwóch trybach: poradnie zdrowia psychicznego oraz poradnie zdrowia psychicznego i oddziały dzienne,
- III poziom referencyjny to Ośrodki Wysokospecjalistycznej Całodobowej Opieki Psychiatrycznej (na tym poziomie działają oddziały szpitalne). Świadczenia stacjonarne realizowane są przez lekarzy psychiatrów, psychologów, psychoterapeutów, terapeutów zajęciowych.
Szafranowicz dodaje, że plan finansowy NFZ na 2025 rok zakłada wydatki na opiekę psychiatryczną i leczenie uzależnień na sumę powyżej 6 mld zł, co jest wzrostem o 10 proc. wobec wcześniejszego planu.
Jakie kwalifikacje mają lekarze?
Wiceminister odnosząc się do pytania, o podnoszenie kwalifikacji lekarzy pierwszego kontaktu, podkreśla, że anoreksja jest chorobą, która będąc nieleczona może doprowadzić do śmierci, w związku z czym żaden lekarz nie może pozostawić pacjenta bez pomocy medycznej. Objawy choroby można rozpoznać po wyglądzie i wynikach diagnostyki laboratoryjnej, nawet wówczas kiedy taka osoba zaprzecza, że jest chora.
„Chory taki winien być przede wszystkim skierowany przez lekarza POZ do właściwego lekarza specjalisty, który jest w stanie podjąć kierunkowe specjalistyczne leczenie” – pisze Szafranowicz.
Dodaje, że w standardach kształcenia na kierunku lekarskim ujęto tematykę związaną z odżywianiem, a absolwent studiów musi znać i rozumieć przyczyny i konsekwencje niewłaściwego odżywiania, znać objawy, zasady diagnozowania i postępowania terapeutycznego w przypadku najczęstszych chorób psychiatrycznych, „potrafić rozpoznać najczęstsze objawy choroby u dzieci, zastosować badania diagnostyczne i interpretować ich wyniki, przeprowadzić diagnostykę różnicową i wdrożyć terapię, monitorować efekty leczenia oraz ocenić wskazania do konsultacji specjalistycznej, w szczególności w przypadku objawów takich jak zaburzenia odżywiania”.
Dodaje też, że program specjalizacji w dziedzinie medycyny rodzinnej zawiera kurs „Problemy psychiatryczne i neurologiczne w praktyce lekarza rodzinnego”, w ramach którego lekarze zdobywają szczegółową wiedzę z zakresu anoreksji i bulimii, zaburzeń odżywiania i jedzenia emocjonalnego. Wiceminister podkreśla też, że każdy lekarz ma obowiązek doskonalenia zawodowego.