Osoby z niepełnosprawnościami oraz ich bliscy od dawna czekają na systemowe uregulowanie przepisów dotyczących asystencji osobistej. Wygląda na to, że sprawa może się rozstrzygnąć już niebawem. Jak zapewnił Łukasz Krasoń, wiceminister rodziny, pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych, projekt ustawy trafi do Sejmu jeszcze przed wakacjami.
Jaki status ustawy?
Krasonia pytali o to posłowie podczas posiedzenia Sejmu. „Panie ministrze! Dlaczego zwodzicie osoby z niepełnosprawnościami? Jakie jest zaawansowanie prac nad tym projektem? Czy macie jakiś konkret i dlaczego ustawa nie została jeszcze przyjęta przez Komitet Stały Rady Ministrów?” – dociekała posłanka Joanna Borowiak.
Wiceminister Krasoń podkreślił, że wprowadzenie systemowych usług asystenckich jest bardzo ważnym aktem prawnym, jednak nie zgadza się z tezą, jakoby rząd nic w tym zakresie nie robił.
„To jest bardzo innowacyjna ustawa, która tak naprawdę wprowadza do polskiego porządku prawnego wiele kompletnie nowych mechanizmów dotyczących kontroli, czy chociażby przepływów finansowych, które mają pokrywać wypłaty dla asystentów, bo mówimy tutaj głównie o pieniądzu kierowanym bezpośrednio do asystenta czy do osoby z niepełnosprawnością” – wyjaśniał Krasoń.
Zaznaczył, że prace w tym zakresie wymagają „mądrego i roztropnego myślenia”, gdyż w dużych zmianach samo „ściganie się na czas, które jest też ważnym elementem, może być przeciwskuteczne, jeżeli to prawo będzie złe”.
Dodał, że projekt resortowy był poddany szerokim konsultacjom społecznym, a rządowy zespół cały czas pracuje nad tym rozwiązaniem. Osiągnięto w tej sprawie porozumienie koalicyjne i niedługo projekt o asystencji osobistej trafi na obrady Rady Ministrów.
„Termin, aby to pojawiło się w Sejmie jeszcze przed wakacjami i aby prezydent mógł to podpisać, wciąż jest dla nas priorytetem i jest to dla nas bardzo ważne” – przekazał pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych.
O czym mówi projekt?
Według regulacji zaproponowanej przez MRPiPS, z usług osobistego asystenta będzie mogła bezpłatnie skorzystać osoba z niepełnosprawnością mająca od 13 do 65 lat. Miesięczny wymiar godzin asystencji oraz zakres wsparcia będzie ustalany indywidualnie przez powołany do tego zespół. Projekt powstał w Biurze Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Łukasza Krasonia.
Obecnie usługi asystenckie realizowane są przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w ramach czasowych programów kierowanych do samorządów i organizacji pozarządowych.
„Dotychczas realizowane programy asystencji osobistej nie odpowiadają w pełni na potrzeby osób z niepełnosprawnościami. Godzin jest za mało, programy są roczne, a więc brakuje pewności i ciągłości wsparcia. Ustawowa asystencja to realne i kompleksowe wsparcie, które z jednej strony odciąży rodziny i opiekunów osób z niepełnosprawnościami, a z drugiej – da samym zainteresowanym szansę na bardziej samodzielne życie” – informuje ministerstwo.
MRPiPS podkreśla, że korzyści płynące z asystencji osobistej to także możliwość większego uczestnictwa w życiu społecznym, kulturalnym, ale też aktywności na rynku pracy. To zmiana w życiu ok. 100 tys. osób z niepełnosprawnościami oraz ok. 500 tys. osób bliskich, które wspierają je na co dzień.
Najważniejsze założenia projektu:
- wsparcie ustalane na kilka lat, a nie na rok (jak jest obecnie),
- większy wymiar godzin wsparcia, niż gwarantują to obecne rozwiązania – docelowo od 30 do 240 godzin miesięcznie (w pierwszym roku do 200 godzin, w drugim – do 220 godzin),
- gwarancja realizacji ustawy w każdym powiecie,
- swoboda wyboru przez osobę z niepełnosprawnością podmiotu świadczącego dla niej usługę asystencji, a także gwarancja swobody wyboru samego asystenta,
- wprowadzenie mechanizmu pełnej indywidualizacji wsparcia osoby z niepełnosprawnością,
- szkolenia dla asystentów, weryfikacja kwalifikacji i kompetencji.
W Sejmie procedowany jest także prezydencki projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami. Regulacja w październiku 2024 r. trafiła do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Według propozycji prezydenta, usługa ma być dostępna w każdym powiecie dla osób powyżej 18 lat i być finansowana z budżetu państwa. Projekt przewiduje od 40 do 200 godzin asystencji osobistej miesięcznie.
Czytaj też:
W czerwca ważna zmiana dla osób z niepełnosprawnościami. Czekały na to od dawna