Ministerstwo Zdrowia poprzez serwis Pacjent.gov przypomina, że zapotrzebowanie na określone składniki odżywcze zmienia się wraz z wiekiem. To, co sprawdza się w diecie nastolatka czy osoby dorosłej, niekoniecznie będzie odpowiadało seniorowi. Trzeba pamiętać, że osoby starsze często chorują przewlekle (np. na cukrzycę, nadciśnienie, osteoporozę). Ponadto ich układ pokarmowy może gorzej wchłaniać i trawić niektóre składniki odżywcze.
Potrzeby żywieniowe seniora
W organizmie osoby starszej zachodzą procesy, które mogą wpływać na jej dotychczasowe potrzeby żywieniowe i kulinarne przyzwyczajenia.
Dlatego przygotowując posiłki dla seniora, weź pod uwagę:
- zmniejszony apetyt,
- słabsze odczuwanie smaku,
- niedożywienie,
- utratę masy i siły mięśni,
- zaburzenia mikroflory jelitowej,
- trudności z żuciem i połykaniem.
Zasady komponowania posiłków dla osób starszych
Planując jadłospis dla osoby starszej, postaraj się uwzględnić:
- 3-5 posiłków, w regularnych odstępach w ciągu dnia,
- urozmaicenie produktów na talerzu,
- spokojną atmosferę przy jedzeniu,
- estetykę podawanych potraw,
- odpowiednią konsystencję – dla osób z trudnościami w żuciu lepsze będą miękkie potrawy (zupy krem, gotowane warzywa, puree).
Aby zaspokoić potrzeby żywieniowe seniora, należy:
- uwzględniać w potrawach większe ilości błonnika, witamin i składników mineralnych,
- zapewniać odpowiednio dużo białka w posiłkach,
- pamiętać o nawodnieniu,
- ograniczać cukry proste i sól.
Uwaga! Osoby z chorobami współistniejącymi mogą wymagać specjalnych modyfikacji diety. Warto wtedy skorzystać z pomocy lekarza i dietetyka.
Składniki diety seniora
Jadłospis seniora powinien być zbilansowany. Potrawy należy podawać w przystępnej formie, aby osoby starsze nie miały problemu z ich zjedzeniem i strawieniem. Jednocześnie dania powinny być pełne smaku i bogate w niezbędne składniki odżywcze. Co należy uwzględniać w codziennej diecie osoby starszej?
Warzywa i owoce. Dodawaj je do każdego posiłku. Seniorzy mogą mieć jednak problem ze zjedzeniem zalecanej ilości (400 g warzyw i owoców dziennie) ze względu np. na problemy z uzębieniem. Wtedy warto wykorzystywać techniki kulinarne zalecane w diecie lekkostrawnej.
Źródła białka. Osoby starsze potrzebują więcej białka niż zdrowi dorośli. Dlatego w codziennej diecie uwzględniaj produkty białkowe (ryby, jaja, chude mięso, nasiona roślin strączkowych, mleko i jego przetwory).
Produkty zbożowe. W każdym głównym posiłku seniora powinny znaleźć się produkty zbożowe (kasza, ryż, pieczywo, makaron, naturalne płatki zbożowe). Staraj się, aby były to produkty pełnoziarniste. Są one źródłem węglowodanów złożonych, witamin z grupy B, składników mineralnych oraz błonnika. Unikaj bardzo twardych i ziarnistych wypieków, które mogą być trudne do pogryzienia.
Zdrowe tłuszcze. Używaj tłuszczów roślinnych jako dodatku do potraw. Dzięki temu dania będą bardziej kaloryczne, co jest istotne w przypadku osób starszych z niedowagą. Tłuszcze wpływają również na smak posiłków, co może pomóc osobom ze zmniejszonym apetytem. Ogranicz tłuszcze zwierzęce (np. masło, tłuste mięso i wędliny, smalec), aby chronić układ krwionośny seniora.
Niezbędne nawodnienie
Pamiętaj, że senior powinien pić ok. 2 l. wody dziennie, najlepiej małymi porcjami przez cały dzień. W przeciwnym razie może to doprowadzić do odwodnienia, a co za tym idzie do bóli głowy, problemów z koncentracją lub do zaburzeń rytmu serca. Do zapewnienia odpowiedniego nawodnienia najlepsza jest woda.
Poza nią możesz uwzględnić:
- napoje mleczne,
- soki owocowe i warzywne,
- koktajle,
- napary herbaciane i owocowe.
Czytaj też:
Geriatra: 90 proc. chorych seniorów jest zagrożonych niedożywieniem lub niedożywionych