Główny Urząd Statystyczny opublikował doroczny raport "Zdrowie i ochrona zdrowia" zawierający dane z 2023 r. dotyczące bardzo wielu elementów systemu ochrony zdrowia. Jeden z rozdziałów mówi o szczepieniach i występowaniu chorób zakaźnych w Polsce.
Jak wygląda poziom zaszczepienia w Polsce?
Autorzy opracowania zaznaczają, że w związku z obowiązkowymi bezpłatnymi szczepieniami, realizowanymi w ramach Programu Szczepień Ochronnych, od wielu lat nie odnotowuje się zachorowań na niektóre choroby objęte programem, takie jak nagminne porażenie dziecięce wywołane dzikim szczepem wirusa Polio (Poliomyelitis, inaczej choroba Heinego – Medina), a także zachorowania wywołane wirusem pochodzenia szczepionkowego. W 2023 r. zarejestrowano jeden przypadek zachorowania na błonicę – chorobę, która nie była notowana od wielu lat.
Natomiast w przypadku innych chorób zakaźnych objętych od wielu lat szczepieniami, zachorowania wystąpiły sporadycznie lub w niewielkich ilościach. Odsetek dzieci zaszczepionych nadal skutecznie zapobiegał epidemicznym wzrostom zachorowań.
Do szczepień obowiązkowych dzieci i młodzieży, objętych Kalendarzem Szczepień, zaliczamy szczepienia przeciwko: gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, błonicy, krztuścowi, tężcowi, ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis), odrze, śwince, różyczce, inwazyjnemu zakażeniu Streptococcus pneumoniae (pneumokokowym), inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu B, zakażeniom wywołanym przez rotawirusy.
W 2023 r. dla wszystkich szczepień przeciwko tym chorobom objętych Kalendarzem Szczepień i wykonanych u młodszych dzieci (w 2., 3. i 7. roku życia dziecka), odnotowano wzrost odsetka dzieci zaszczepionych.
Nieco gorzej wyglądała sytuacja starszych dzieci (w 15. roku życia) w przypadku obowiązkowego szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi. Dla tych szczepień odnotowano niewielki spadek odsetka zaszczepionych, w porównaniu do poprzedniego roku.
W 2023 r. szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi otrzymało 85,6 proc. 15-tków, a w 2022 r. było to dla błonicy i tężca – 85,8 proc., a dla krztuśca – 85,7 proc.
W przypadku szczepienia przeciwko odrze, świńce i różyczce w ubiegłym roku szczepienia podstawowe w 3. roku życia otrzymało 91,8 proc. dzieci, a przypominające (w wieku 11 lat) – 88,2 proc. W roku 2022 było to odpowiednio 90,9 i 86,1 proc.
Bardzo ważnym szczepieniem jest szczepionka przeciw gruźlicy, którą w 2023 r. wykonano u 90,9 proc. noworodków (247,7 tys. dzieci) i był to wyższy odsetek dzieci zaszczepionych niż w 2022 r. – 90,1 proc.
Czytaj też:
Krzysztof Kępiński: Stawiamy na szczepienia, bo lepiej zapobiegać niż leczyć
Choroby zakaźne w Polsce w 2023 r.
W 2023 r. w Polsce odnotowano 35 zachorowań na odrę (zapadalność na 100 tys. ludności – 0,09) i 13 zachorowań na tężec (zapadalność na 100 tys. ludności – 0,03). Dla obu chorób było to o 8 przypadków więcej niż przed rokiem. Najwięcej przypadków odry i tężca odnotowano w województwie: mazowieckim (odpowiednio 11 i 4).
W ubiegłym roku w Polsce wykryto 922 zachorowania na krztusiec (2,45 przypadku na 100 tys. ludności) i było to blisko 2,5-krotnie więcej w porównaniu do 2022 r. Najwyższa zapadalność na 100 tys. ludności wystąpiła w województwie łódzkim (13,08), a najniższa w podkarpackim (0,43).
W 2023 r. liczba zarejestrowanych nowych przypadków wirusowego zapalenia wątroby (WZW) typu B i C zwiększyła się w porównaniu do 2022 r. przy jednoczesnym spadku zachorowań na WZW typu A. Podobnie jak przed rokiem najwięcej nowych zachorowań odnotowano dla WZW typu C – 3 267 przypadków. Odnotowano 3 142 zachorowania na WZW typu B. Wskaźnik zapadalności był najwyższy w województwie pomorskim, a najniższy w warmińsko-mazurskim. W przypadku WZW typu A zarejestrowano 206 zachorowań.
Jak piszą autorzy raportu, występowanie wirusowego zapalenia wątroby w dłuższym czasie podlega cykliczności występowania choroby z wyraźnym ograniczeniem liczby nowych zachorowań w latach pandemii COVID-19, wynikającym z wprowadzonych obostrzeń sanitarnych takich jak: obowiązek izolacji, noszenie maseczek oraz rekomendacji częstego mycia rąk.
Różyczka zniknęła w pandemii, ale teraz wróciła
W ubiegłym roku odnotowano większą niż w 2022 r. liczbę zachorowań na różyczkę – 246 zachorowań (o 99 przypadków więcej), było to 0,65 przypadku na 100 tys. ludności (wzrost wskaźnika o 0,26). Najwyższy wskaźnik zapadalności na 100 tys. ludności, występował w województwie podkarpackim (1,30), a najniższy w lubuskim (0,20). W województwach: lubelskim, opolskim i podlaskim choroba ta w ogóle nie wystąpiła.
W przypadku świnki w 2023 r. zarejestrowano 966 przypadków (w 2022 r. – 922). Wskaźnik zapadalności na tę chorobę wynosił 2,6 przypadku na 100 tys. ludności kraju i był najwyższy w województwie: śląskim (3,55), a najniższy w dolnośląskim (1,25).
Jeśli chodzi o szkarlatynę, to w 2023 r. zaobserwowano blisko 4-krotny wzrost liczby zachorowań na tę chorobę (44,8 tys. przypadków) w porównaniu do 2022 r. i o 64,5 przypadku więcej w porównaniu do przed pandemicznego 2019 r.
Podobnie jak w przypadku WZW zauważono cykliczność występowania szkarlatyny, z wyraźnym ograniczeniem liczby zachorowań w latach 2020 i 2021 w związku z pandemią COVID-19 i wprowadzonym reżimem sanitarnym. W przypadku świnki i różyczki widoczna jest tendencja spadkowa, z prawie całkowitym zanikiem różyczki w latach pandemii.
Czytaj też:
To najbardziej śmiercionośna choroba zakaźna na świecie. W Polsce kilka tysięcy przypadków