Wyraźne ostrzeżenia zdrowotne na napojach alkoholowych są niezbędne do zwiększenia świadomości, że spożywanie alkoholu może prowadzić do raka. Ten prosty i niedrogi środek może umożliwić konsumentom podejmowanie świadomych wyborów, które mogą pomóc w zmniejszeniu szkód związanych z alkoholem – uważa Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).
Mała świadomość
Opublikowany właśnie raport europejskiego oddziału WHO „Ostrzeżenia zdrowotne dotyczące alkoholu: perspektywa zdrowia publicznego dla Europy” podkreśla pilną potrzebę obowiązkowego, ujednoliconego etykietowania napojów alkoholowych.
Organizacja przytacza dane, z których wynika, że alkohol jest przyczyną około 800 tys. zgonów rocznie w europejskim regionie WHO, w którym mieszkają osoby pijące najczęściej. Wiele krajów naszego kontynentu nie poczyniło jeszcze postępów we wdrażaniu polityk ograniczania szkód spowodowanych alkoholem. Mimo że rak jest główną przyczyną zgonów przypisywanych alkoholowi w Unii Europejskiej (UE), świadomość społeczna związku między alkoholem a rakiem pozostaje niepokojąco niska.
Badanie WHO przedstawione w raporcie, przeprowadzone w 14 krajach regionu europejskiego, ujawniło „uderzającą lukę w świadomości”: tylko 15 proc. respondentów wiedziało, że alkohol powoduje raka piersi, a tylko 39 proc. było świadomych jego związku z rakiem jelita grubego. Nowotwory te stanowią najwyższy odsetek nowotworów związanych z alkoholem w UE wśród kobiet (rak piersi) i mężczyzn (rak jelita grubego).
„Jasne i widoczne ostrzeżenia zdrowotne na alkoholu, które zawierają konkretne ostrzeżenie o raku, są kamieniem węgielnym prawa do zdrowia, ponieważ dają jednostkom kluczowe informacje, aby mogły podejmować świadome decyzje dotyczące szkód, jakie mogą wyrządzić produkty alkoholowe. Udostępnianie tych informacji nie odbiera niczego konsumentom, wręcz przeciwnie, uzbraja ich w wiedzę, a wiedza to potęga” — mówi dr Hans Henri P. Kluge, dyrektor regionalny WHO na Europę.
Ostrzeżenia zdrowotne na alkoholu są obecnie wdrażane tylko w 3 z 27 krajów UE i tylko w 13 z 53 państw członkowskich regionu europejskiego WHO, co sprawia, że konsumenci nie są świadomi ryzyka, na jakie są narażeni.
Jakie są zalecenia WHO?
Światowa Organizacja Zdrowia wymienia zalecenia, jakie są konieczne, aby zwiększyć świadomość i profilaktykę związaną ze skutkami picia alkoholu:
- Obowiązkowe etykietowanie. Wpływ ostrzeżeń zdrowotnych zależy od projektu, treści i umiejscowienia na etykietach. Kraje powinny nakazać umieszczanie ostrzeżeń zdrowotnych na produktach alkoholowych, zamiast polegać na samoregulacji producentów alkoholu, ponieważ mogą oni zdecydować się na dyskretne umieszczenie i niejednoznaczne komunikaty.
- Wyeksponowane ostrzeżenia zdrowotne. Produkty alkoholowe powinny wyświetlać wyraźne i widoczne ostrzeżenia zdrowotne. Mogą być one prezentowane w formacie tekstowym lub połączone z piktogramami, aby zmaksymalizować zasięg i umożliwić konsumentom dokonywanie świadomych wyborów dotyczących ich zdrowia za pomocą jasnych, dokładnych informacji.
- Ostrzeżenia dotyczące raka. Badania z udziałem prawie 20 tys. uczestników z 14 krajów regionu europejskiego wykazały, że ostrzeżenia dotyczące raka na etykietach alkoholu znacznie zwiększają świadomość ryzyka zachorowania na raka związanego z alkoholem. Etykiety zawierające ostrzeżenia dotyczące raka częściej wywołują rozmowy na temat ryzyka związanego z alkoholem i zniechęcają do konsumpcji w porównaniu z innymi rodzajami komunikatów zdrowotnych.
- Kody QR. Branża alkoholowa ogólnie popiera wprowadzenie kodów QR na produktach, umożliwiając konsumentom wyszukiwanie dalszych informacji zdrowotnych, jeśli sobie tego życzą. Jednak badanie pilotażowe wykazało, że tylko 0,26 proc. kupujących zeskanowało kody QR w poszukiwaniu informacji zdrowotnych, co podkreśla znaczenie widocznych etykiet na opakowaniach.
„Etykiety ostrzegawcze dotyczące alkoholu są ważną częścią polityki alkoholowej, pełniąc wiele funkcji. Umożliwiają konsumentom podejmowanie świadomych decyzji, podnoszą świadomość zagrożeń dla zdrowia związanych z alkoholem, mogą zwiększyć poparcie społeczne dla polityki alkoholowej i zmniejszyć ogólną atrakcyjność produktów alkoholowych, co ostatecznie wpływa na normy społeczne dotyczące picia. W przypadku młodszych pokoleń obowiązkowe etykiety ostrzegawcze dotyczące alkoholu mogą pomóc w kształtowaniu zdrowszych zachowań i postaw wobec alkoholu” — wyjaśnia dr Gauden Galea, doradca strategiczny dyrektora regionalnego, specjalnej inicjatywy na rzecz chorób niezakaźnych i innowacji w WHO/Europa.
Globalny Plan Działań na Rzecz Alkoholu 2022–2030 oraz Europejskie Ramy Działań na Rzecz Alkoholu 2022–2025, zatwierdzone i przyjęte odpowiednio przez wszystkie Państwa Członkowskie WHO, proponują priorytetowe działania mające na celu rozwiązanie problemów związanych z alkoholem, które obejmują opracowanie i wdrożenie wymogów dotyczących etykietowania napojów alkoholowych.
WHO przypomina, że Irlandia – jako pierwszy kraj w UE i drugi na świecie – uchwaliła prawo wymagające umieszczania od 2026 r. ostrzeżeń o raku na produktach zawierających alkohol.