Konferencja „Agencja Badań Medycznych – impuls dla rozwoju nauki, zdrowia i innowacji” pokazała, że ABM stała się jednym z kluczowych podmiotów budujących odporność systemu ochrony zdrowia w Polsce. W centrum rozmów znalazły się pacjent, jakość terapii oraz rozwój innowacji, które przekładają się na realne efekty kliniczne.
Prezes ABM, prof. Wojciech Fendler, podkreślił, że Agencja nie jest projektem krótkoterminowym, ale trwałym mechanizmem wzmacniającym bezpieczeństwo zdrowotne państwa. Wskazał również skalę dotychczasowych inwestycji:
- 33 konkursy uruchomione przez ABM,
- 495 podpisanych projektów,
- 6,2 mld zł przeznaczonych na finansowanie badań,
- ok. 95 tys. pacjentów z dostępem do innowacyjnych terapii i diagnostyki,
- ponad 1 mld zł środków KPO przeznaczonych na badania kliniczne i cyfryzację.
Szczególny akcent położono na projekty dotyczące pacjentów w najbardziej wrażliwych obszarach: pediatrii, hematologii, chorób rzadkich i genetycznych. Dla wielu z nich badania kliniczne oznaczają dostęp do terapii, których jeszcze nie ma w standardowym leczeniu.
KPO jako katalizator rozwoju – ale nie jedyny motor zmian
W wystąpieniu podkreślono rolę Krajowego Planu Odbudowy, który pozwolił na poszerzenie skali wsparcia przy minimalnym obciążeniu budżetu krajowego. Jednocześnie zaznaczono, że działalność ABM ma charakter długofalowy i wykracza poza ramy KPO – projekty wpisują się w szeroką strategię transformacji badań biomedycznych.
Ważnym wyzwaniem stał się dynamiczny wzrost liczby wniosków zgłaszanych do konkursów. To dowód rosnącej dojrzałości środowiska badawczego, ale także sygnał, że potrzeba dalszych wzmocnień eksperckich i procesowych, aby oceniać projekty szybko i rzetelnie.
Bezpieczeństwo i innowacje – głosy GIF i Centrum e-Zdrowia
Wystąpienie Olgi Sierpniowskiej z Biura Głównego Inspektora Farmaceutycznego wzmocniło przekaz dotyczący synergii między innowacją a bezpieczeństwem terapii. Podkreślono, że rozwój innowacyjnych leków, terapii komórkowych, produktów biologicznych oraz cyfrowych narzędzi wymaga stabilnych i przejrzystych regulacji.
Adam Konka, Dyrektor Centrum e-Zdrowia, przedstawił praktyczne efekty cyfryzacji – od Domowej Opieki Medycznej po możliwości wykorzystania danych w kardiologii, diabetologii czy POZ. Wskazał również na konieczność decentralizacji systemów danych i budowania regionalnych centrów technologicznych wspierających analizę ryzyka i koordynację opieki.
Transparentność danych – lekcja z Oxfordu
Międzynarodowy wymiar konferencji podkreśliło wystąpienie prof. Bena Goldacre’a, autora „Bad Pharma”, który mówił o roli transparentności w badaniach klinicznych. Zwrócił uwagę na konieczność publikowania wyników wszystkich badań – także tych negatywnych – aby wzmacniać zaufanie społeczne i unikać błędów klinicznych wynikających z niepełnych danych.
Przedstawił również:
- platformę Open Prescribing,
- środowisko analityczne OpenSAFELY, łączące bezpieczeństwo danych z otwartością kodu i metodyki,
- potrzebę tworzenia infrastruktury dla analiz danych w praktyce klinicznej.
Terapie przyszłości i modele zdecentralizowane
W panelu o terapiach zaawansowanych (ATMP) eksperci podkreślali, że Polska dzięki wsparciu ABM staje się aktywnym uczestnikiem rozwoju terapii genowych, komórkowych i inżynierii tkankowej. Szczególnie dynamicznie rozwija się obszar CAR-T, który dla wielu pacjentów hematoonkologicznych jest przełomową formą leczenia.
Drugi panel poświęcono decentralizacji badań klinicznych. Paneliści wskazywali, że jest to nie tylko trend technologiczny, ale zmiana filozofii pracy – większa dostępność badań, telemedycyna, zdalne monitorowanie, wizyty domowe i narzędzia cyfrowe stają się fundamentem przyszłej metodologii. Jednocześnie podkreślono konieczność dbania o bezpieczeństwo pacjentów, transparentną komunikację oraz minimalizowanie wykluczenia cyfrowego.
ABM 2026 – mapa drogowa rozwoju
Zastępca prezesa ABM, Ireneusz Staroń, przedstawił strategiczny plan konkursów na 2026 rok. Najważniejsze inicjatywy to:
- 90 mln zł na rozwój leków generycznych i biopodobnych,
- 300 mln zł na niekomercyjne badania kliniczne,
- 125 mln zł na eksperymenty badawcze i innowacyjne ścieżki postępowania,
- 18 mln zł na inicjatywę „Powroty ABM”,
- 150 mln zł na budowę polskich centrów koordynujących międzynarodowe protokoły badań klinicznych,
- 300 mln zł na kolejną edycję programu TransMed.
To element większego systemu obejmującego rozwój Polskiej Sieci Badań Klinicznych, Warsaw Health Innovation Hub, programy szkoleniowe z Harvard Medical School oraz modernizację architektury danych i procesów oceny badań.
Dojrzałość polskiego ekosystemu innowacji
Wnioski płynące z konferencji są jednoznaczne: polski system badań klinicznych wchodzi w fazę dojrzałości, w której kluczowe są:
- bezpieczeństwo lekowe,
- odpowiedzialne wykorzystanie danych,
- terapie zaawansowane,
- innowacje realnie służące pacjentom.
- W centrum pozostaje pacjent – jego zdrowie, jego bezpieczeństwo i jego zaufanie do nauki. ABM jasno pokazała, że ambicja połączona z pragmatyzmem może być siłą napędową polskiej medycyny na najbliższe lata.
Czytaj też:
Wizjonerzy Zdrowia 2025. Relacja z gali wręczenia nagród