14 czerwca weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie szczegółowego wykazu czynności osób wykonujących niektóre zawody medyczne. Uregulowane są tam zadania m.in. optometrysty i ortoptystki. Czym się różnią te zawody?
Zadania optometrysty
Dokument Ministerstwa Zdrowia wymienia szczegółowo zadania optometrysty. To przede wszystkim planowanie i wykonywanie badań optometrycznych w celu oceny funkcji wzrokowych, parametryzacji narządu wzroku, dopasowania korekcji okularowej, soczewek kontaktowych oraz pomocy dla słabowidzących. Chodzi o:
- wykonywanie refrakcji przedmiotowej i podmiotowej,
- badanie widzenia obuocznego,
- stosowanie testów, programów komputerowych, urządzeń pomiarowych i diagnostycznych oraz sprzętu do badania pola widzenia i obrazowania oka,
- wykonywanie badań optometrycznych osób dorosłych oraz dzieci i młodzieży we współpracy z lekarzem specjalistą w dziedzinie okulistyki,
- wykonywanie badań okulistycznych w celu przygotowania pacjenta do zabiegów chirurgicznych i monitorowanie stanu pacjenta po zabiegach oraz koniecznych do postawienia diagnozy i podjęcia leczenia przez lekarza specjalistę w dziedzinie okulistyki badań okulistycznych we współpracy z lekarzem specjalistą w dziedzinie okulistyki.
Następnie specjalista dobiera i przepisuje soczewki okularowe i kontaktowe, a także aplikuje soczewki kontaktowe oraz pomoce wzrokowe. Optometrysta na podstawie wyników badań może poinformować pacjenta o konieczności zgłoszenia się do okulisty „w przypadku wykrycia i rozpoznania odstępstw od norm fizjologicznych układu wzrokowego”.
Kolejny zadaniem jest planowanie, zalecanie, prowadzenie oraz nadzorowanie rehabilitacji układu wzrokowego w celu poprawy sprawności widzenia, a w uzasadnionych przypadkach stosowanie produktów leczniczych rozszerzających źrenice i porażających akomodację lub innych produktów diagnostycznych, na potrzeby diagnostyki i rehabilitacji układu wzrokowego na zlecenie okulisty.
Spora część zadań dotyczy profilaktyki. To m.in. udzielanie porad dotyczących działania i stosowania wyrobów medycznych związanych z narządem wzroku, popularyzowanie zachowań prozdrowotnych mających i prowadzenie profilaktyki narządu wzroku, w tym wykonywanie badań przesiewowych i bilansowych u dzieci i dorosłych.
Czym się zajmuje ortoptystka?
Ortoptystka to nowa specjalizacja i jeszcze wciąż rzadko spotykana. Ortoptyka zajmuje się diagnozą i nieoperacyjnym leczeniem niedowidzenia, zeza oraz zaburzeń widzenia obuocznego.
W rozporządzeniu MZ głównym zadaniem tych specjalistów jest wykonywanie badań ortoptycznych i określonych badań okulistycznych.
Szczegółowo chodzi o:
- wykonywanie pomiarów pola widzenia w celu rozpoznania przez lekarza zaburzeń drogi wzrokowej,
- klasyfikowanie oczopląsu oraz zespołu blokady oczopląsu przez konwergencję,
- rozpoznawanie przyczyny i czasu powstania choroby zezowej, niedowidzenia i innych zaburzeń widzenia na podstawie wywiadu,
- wykonywanie badań ostrości widzenia, wielkości kąta zeza, parametrów obuocznego widzenia, fiksacji, korespondencji siatkówkowej, konwergencji, ruchomości gałek ocznych, akomodacji, z uwzględnieniem wieku i rozwoju psychomotorycznego pacjenta,
- wykonywanie badań wskazujących na przyczynę zeza porażennego, takich jak: ekran Hessa, smuga Hessa, badanie na synoptoforze lub synoptometrze obuocznego widzenia w dziewięciu kierunkach spojrzenia,
- wykonywanie badań ruchomości gałek ocznych, kąta zeza, obuocznego widzenia, korespondencji, fiksacji, akomodacji, diplopii i koordynometrii,
- wykonywanie badań okulistycznych, takich jak: badanie wady refrakcji na refraktometrze, badanie pola widzenia i badanie ciśnienia śródgałkowego na zlecenie lekarza specjalisty w dziedzinie okulistyki,
- dokonywanie pomiaru wady refrakcji za pomocą autorefraktometru.
Po przeprowadzeniu badań zadaniem ortoptysty jest ustalanie diagnozy ortoptycznej i przebiegu leczenia, a następnie prowadzenie leczenia zachowawczego w niedowidzeniu, zezie i innych zaburzeniach widzenia obuocznego (leczenie, kontrola wyników, dobieranie korekcji, metod terapeutycznych i produktów leczniczych) i dobieranie odpowiednich pomocy optycznych i nieoptycznych.
W swoich działaniach ortoptysta współpracuje z okulistą, optometrystą, fizjoterapeutą w zakresie leczenia zeza i zespołem wielodyscyplinarnym.
Z czym do okulisty, optometrysty i ortoptystki?
Okulista jest jedynym tym gronie specjalistą po studiach medycznych. Okulistyka zajmuje się wykrywaniem oraz leczeniem chorób oka, a także powiek, spojówek i narządu łzowego. Okulista zajmuje się także urazami w obrębie narządu wzroku, bada dno oka, a także wykonuje zabiegi okulistyczne.
Do okulisty udajemy się w sytuacji gdy oczy pieką, szczypią lub łzawią, pojawiają się zaburzenia pola widzenia lub światłowstręt, pogarsza ostrość wzroku, występują stany zapalne spojówek lub powiek.
Osoba dorosła powinna też raz w roku wykonywać badania kontrolne u okulisty.
Ortoptystka zajmuje się specjalistycznym leczeniem takich chorób oczu jak zez, oczopląs, niedowidzenie czy zaburzenia widzenia. Warto udać się po pomoc, gdy występuje podwójne widzenie, problemy z ruchliwością gałek ocznych i koordynacją wzroku, nierówne widzenie w obu oczach i trudności w koncentracji wzroku. Ortoptystka może również zalecić odpowiednią rehabilitację oczu po zabiegach i urazach.
Optometrysta zajmuje się wykrywaniem i korekcją wad wzroku, zwłaszcza dotyczących refrakcji (krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm). Po zdiagnozowaniu problemów ze wzrokiem ten specjalista zleci i pomoże dobrać odpowiednie okulary lub soczewek kontaktowe, a także – w razie konieczności – skieruje do okulisty.
Czytaj też:
Koniec skierowań do kolejnych specjalistów jeszcze w tym rokuCzytaj też:
Prof. Rękas: do okulisty bez skierowania? Powtórzymy sukces leczenia zaćmy