Cukrzyca dotyczy już około 10 proc. Polaków. Do wielu świątecznych stołów zasiadają osoby, które muszą kontrolować poziom glukozy we krwi. Obfite posiłki, duża ilość węglowodanów i zmienny rytm dnia sprzyjają hiperglikemii. Dobrze zaplanowane menu pozwala jednak cieszyć się świętami bez rezygnacji z tradycyjnych smaków.
Warto pamiętać, że każdy przypadek cukrzycy jest inny. Świąteczne potrawy najlepiej dostosować do indywidualnych zaleceń lekarza lub dietetyka.
Tradycyjne potrawy, które zwykle są bezpieczne
Nie wszystkie świąteczne dania są problematyczne dla diabetyków. Wśród potraw, które zazwyczaj nie powodują dużych wahań glikemii, znajdują się barszcz czerwony (bez dodatku cukru), zupa grzybowa, ryby podawane z warzywami oraz kapusta z grochem. Kluczowe znaczenie ma tu zarówno skład, jak i sposób przygotowania.
Potrawy, na które trzeba uważać
Podczas świąt szczególną ostrożność należy zachować przy daniach bogatych w łatwo przyswajalne węglowodany. Do potraw o wysokim indeksie glikemicznym należą m.in. pierogi, uszka, kluski z makiem, krokiety, jasne pieczywo, większość tradycyjnych ciast oraz słodzony kompot z suszu. Nie oznacza to jednak, że trzeba z nich całkowicie rezygnować – ważne są porcje i modyfikacje przepisów.
Jak przygotować zdrowsze wersje świątecznych dań
Wiele klasycznych potraw można przygotować w wersji bardziej przyjaznej dla diabetyka. Uszka, pierogi czy makaron warto zrobić z mąki pełnoziarnistej, która ma niższy indeks glikemiczny. Cukier w deserach można zastąpić naturalnymi słodzikami, np. stewią, pamiętając jednak, że nie nadaje się ona do wypieków drożdżowych.
Ryby lepiej piec lub dusić z warzywami zamiast smażyć w głębokim tłuszczu. Jasne pieczywo i makarony warto zamienić na razowe odpowiedniki, grube kasze lub produkty pełnoziarniste. Ziemniaki najlepiej gotować w mundurkach, na parze lub po ugotowaniu schładzać – obniża to ich indeks glikemiczny. Dobrze jest łączyć je z warzywami, białkiem i zdrowymi tłuszczami, co spowalnia wzrost poziomu glukozy we krwi.
Do każdego posiłku warto dodawać warzywa – surowe lub gotowane al dente – które zwiększają sytość i stabilizują glikemię. Do przygotowania potraw najlepiej używać oliwy z oliwek lub dobrej jakości olejów roślinnych. Zamiast kandyzowanych owoców lepszym dodatkiem będą orzechy.
Przyprawy, które wspierają zdrowie
Świąteczne przyprawy nie tylko nadają potrawom aromat, ale mogą też korzystnie wpływać na organizm. Imbir wspomaga trawienie i krążenie, cynamon może pomagać w obniżaniu poziomu glukozy we krwi, a goździki działają przeciwbakteryjnie i łagodzą dolegliwości trawienne. Dzięki nim potrawy są smaczne, a jednocześnie zdrowsze.
Święta z cukrzycą – o czym jeszcze pamiętać
Podczas świąt warto zachować regularność posiłków i unikać długich przerw między jedzeniem. Zaleca się spożywanie 4-5 mniejszych posiłków dziennie i kontrolowanie wielkości porcji. Regularne pomiary poziomu cukru we krwi są szczególnie ważne, gdy świąteczny plan dnia odbiega od codziennego rytmu.
Nie zapominaj o aktywności fizycznej – nawet krótki spacer po posiłku może pomóc w utrzymaniu prawidłowej glikemii. Równie istotny jest odpoczynek i redukcja stresu, który u osób z cukrzycą może prowadzić do podwyższenia poziomu cukru we krwi.
Dobrze zaplanowane święta pozwalają zadbać o zdrowie diabetyka, a jednocześnie cieszyć się wspólnym czasem i tradycyjnymi smakami bez poczucia wyrzeczeń.
Czytaj też:
Prof. Maciej Banach: Zalecam na te święta „złotą tabletkę”