Rak wątroby jest jednym z najgroźniejszych nowotworów. Wg danych Światowej Organizacji Zdrowia w 2022 z tego powodu zmarło na całym świecie 760 tys. osób (do 2050 r. ta liczba ma wzrosnąć do 1,37 mln). To prawie 8 proc. wszystkich zgonów z przyczyn nowotworowych. W tym zestawieniu rak wątroby znalazł się na trzecim miejscu, choć pod względem częstości występowania nie był nawet w pierwszej piątce – zajął szóste miejsce z 866 tys. zachorowaniami.
W Polsce w 2024 r. na raka wątroby zachorowało 933 mężczyzn i 609 kobiet. Zmarło 1 222 mężczyzn i 793 kobiety.
Ten rak zależy od naszego zachowania
Jak podkreślają onkolodzy, to jeden z nowotworów zależny w dużej mierze od stylu życia. Potwierdzają to najnowsze badania przedstawione przez komisję czasopisma „The Lancet” do spraw raka wątroby. Przeprowadzili je naukowcy z Chin.
Wynika z nich, że 60 proc. przypadków zdiagnozowanego raka wątroby można by uniknąć dzięki działaniom na rzecz ograniczenia otyłości, konsumpcji alkoholu i ograniczenia liczby przypadków stłuszczenia wątroby oraz wirusowego zapalenia wątroby typu B i C. Czyli chodzi przede wszystkim o zmianę stylu życia, natomiast w przypadku ostatniego z wymienionych elementów można to osiągnąć, zwiększając liczbę szczepień przeciwko WZW.
Komisja oszacowała, że gdyby do 2050 r. kraje zmniejszyły liczbę zachorowań na raka wątroby o 2-5 proc. rocznie, można by dzięki temu zapobiec 9-17 mln nowych przypadków choroby i uratować 8-15 mln istnień ludzkich. Rak wątroby jest szóstym najczęstszym rodzajem nowotworu i trzecią najczęstszą przyczyną zgonów z powodu nowotworów.
„Rak wątroby to narastający problem zdrowotny na całym świecie. Jest to jeden z najtrudniejszych nowotworów do leczenia, ze wskaźnikiem pięcioletniego przeżycia wynoszącym od 5 do 30 proc. Ryzykujemy niemal podwojenie liczby zachorowań i zgonów z powodu raka wątroby w ciągu najbliższego ćwierćwiecza, jeśli nie zostaną podjęte pilne działania mające na celu odwrócenie tego trendu” – powiedział prof. Jian Zhou z Uniwersytetu Fudan w Chinach, główny autor badania.
Starzenie się populacji i rosnąca otyłość
Eksperci przewidują, że tak duży wzrost liczby zachorowań w najbliższych latach może być efektem starzenia się społeczeństwa i wzrostu populacji, przy czym najbardziej ma to dotyczyć Afryki. Obecnie jednak ponad 40 proc. światowych przypadków raka wątroby występuje w Chinach ze względu na stosunkowo wysoki wskaźnik zakażeń wirusem zapalenia wątroby typu B.
Wg raportu jedną z najszybciej rozwijających się przyczyn raka wątroby na świecie jest stłuszczenie wątroby. Wzrost częstości występowania jest pochodną rosnącej liczby przypadków otyłości.
Szacuje się, że jedna trzecia światowej populacji cierpi na stłuszczeniową chorobę wątroby związaną z dysfunkcją metaboliczną (MASLD), wcześniej znaną jako niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby. Choroba polega na gromadzeniu się tłuszczu w wątrobie, można jej zapobiegać poprzez zbilansowaną dietę, aktywność fizyczną i utratę masy ciała.
U 20–30 proc. osób MASLD przechodzi w cięższą postać choroby, czyli stłuszczeniowe zapalenie wątroby związane z dysfunkcją metaboliczną (MASH), które może prowadzić do raka wątroby. Komisja „The Lancet” oceniła, że odsetek przypadków raka wątroby związanych z MASH ma wzrosnąć z 8 proc. w 2022 r. do 11 proc. w 2050 r.
Drugą najszybciej rozwijającą się przyczyną raka wątroby jest alkohol, a odsetek takich przypadków ma wzrosnąć z 19 proc. w 2022 r. do 21 proc. w 2050 r. Z kolei odsetek przypadków raka wątroby związanych z WZW typu B ma spaść z 39 proc. w 2022 r. do 37 proc. w 2050 r., a w przypadku WZW typu C ta liczba ma spaść z 29 proc. do 26 proc.
„Kiedyś uważano, że rak wątroby występuje głównie u pacjentów z wirusowym zapaleniem wątroby lub alkoholową chorobą wątroby. Jednak obecnie rosnąca liczba przypadków otyłości stanowi coraz większy czynnik ryzyka raka wątroby, głównie ze względu na wzrost liczby przypadków nadmiaru tłuszczu wokół wątroby” – zaznaczył prof. Hashem B. El-Serag z Baylor College of Medicine w USA, jeden z członków komisji.
„W porównaniu z innymi nowotworami rak wątroby jest bardzo trudny w leczeniu, ale charakteryzuje się bardziej wyraźnymi czynnikami ryzyka, które pomagają ustalić konkretne strategie zapobiegania. Wierzymy, że dzięki wspólnym i ciągłym wysiłkom uda się zapobiec wielu przypadkom raka wątroby, a zarówno przeżywalność, jak i jakość życia pacjentów z rakiem wątroby znacznie się poprawią” – podkreśliła prof. Valérie Paradis ze szpitala Beaujon we Francji, członkini komisji „The Lancet”.
Czytaj też:
Prosta codzienna aktywność zmniejsza ryzyko 13 różnych nowotworówCzytaj też:
Podstępne, późno wykrywane: te nowotwory można leczyć skuteczniej: debata Wprost i NewsMed