– Dawcy krwi i szpiku to cisi bohaterowie naszego systemu ochrony zdrowia. Ich bezinteresowna postawa ratuje życie tysięcy pacjentów każdego roku. Przywileje, które im przysługują, są wyrazem społecznego uznania, ale przede wszystkim formą wsparcia i zachęty do dalszego niesienia pomocy. Państwo ma obowiązek nie tylko chronić zdrowie obywateli, ale także doceniać tych, którzy aktywnie je ratują – mówi Rzecznik Praw Pacjenta, Bartłomiej Chmielowiec.
Dlatego Rzecznik przypomina o szczególnych uprawnieniach, jakie przysługują honorowym dawcom krwi oraz dawcom przeszczepów w systemie opieki zdrowotnej. Osoby te, poprzez swoje bezinteresowne działania, przyczyniają się do ratowania życia i zdrowia innych – dlatego ustawodawca przyznał im szereg przywilejów.
Honorowy Dawca Krwi
Jakie uprawnienia ma Honorowy Dawca Krwi?
- zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew oraz w dniu następnym i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia,
- zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju; koszt przejazdu ponosi jednostka organizacyjna publicznej służby krwi,
- posiłek regeneracyjny po oddaniu krwi lub jej składników o wartości kalorycznej 4,5 tys. kalorii, bardzo często jest to ekwiwalent w postaci 9 czekolad,
- dawcom rzadkich grup i dawcom, którzy przed pobraniem zostali poddani zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom w celu uzyskania osocza lub surowic diagnostycznych, przysługuje oprócz wymienionych uprawnień ekwiwalent pieniężny za pobraną krew i związane z tym zabiegi,
- możliwość odliczenia darowizny na cele krwiodawstwa w danym roku podatkowym – wysokość ulgi zależy od ilości oddanej krwi.
Zasłużony Honorowy Dawca Krwi
Tytuł ten przysługuje kobiecie, która oddała co najmniej 5 litrów krwi i mężczyźnie, który oddał co najmniej 6 litrów krwi oraz każdemu, kto oddał odpowiadającą tej objętości ilość innych składników krwi.
Oprócz uprawnień dla Honorowych Dawców Krwi przysługuje im:
- prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością oraz usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach,
- prawo do bezpłatnych leków objętych wykazem leków refundowanych (w granicach określonych przez ustawę)
- możliwość poruszania się bezpłatnie lub z określoną ulgą (50 proc. czy 75 proc.) komunikacją miejską. Przypisy w tej sprawie ustalają władze gminy lub miasta.
Zasłużony Dawca Przeszczepów
Dla Zasłużonych Dawców Przeszczepów przywileje są analogiczne jak dla zasłużonych dawców krwi:
- prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej w ramach NFZ,
- zwrot kosztów związanych z procedurą (koszty wyżywienia, zakwaterowania, przejazdów na badania i zabieg),
- pełnopłatne dni wolne na czas badań i podczas zabiegu,
- bezpłatne leki refundowane (zgodnie z przepisami, które to określają).
Jak korzystać z uprawnień?
Rzecznik Praw Pacjenta wyjaśnia, jak w praktyce wygląda korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością?
- przyjmowanie poza listą oczekujących i dostarczenie świadczeń w możliwie najkrótszym terminie,
- jednak brak gwarancji, że świadczenie zostanie udzielone w dniu zgłoszenia, ale termin powinien być ustalony poza kolejnością,
- w przypadku AOS termin nie powinien być dłuższy niż 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia.
Aby móc korzystać z tych przywilejów, należy posiadać odpowiedni dokument potwierdzający status, czyli Legitymację Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi lub Legitymację Zasłużonego Dawcy Przeszczepu.
Uprawnienia przysługują zarówno w placówkach publicznych, jak i niektórych niepublicznych, które mają zawartą umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Czytaj też:
Zaskakujące badania. Częste oddawanie krwi może zmniejszać ryzyko nowotworów