Zimowe miesiące to – jak pokazuje wiele badań – zwiększone ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych i śmierci z powodu zawału serca. Przyczyniają się do tego m.in. niskie temperatury, infekcje górnych dróg oddechowych i ich powikłania, stres, mniejsza niż w cieplejszych miesiącach aktywność fizyczna, a także – paradoksalnie – incydentalny wysiłek fizyczny.
Odśnieżanie może spowodować zawał
W tym ostatnim przypadku chodzi m.in. o odśnieżanie. Teraz, w związku z wyjątkowo mroźnymi i śnieżnymi dniami jak na obecną zimę, powinni szczególnie uważać osoby ze schorzeniami układu krążenia i seniorzy.
Tak wynika chociażby z badania opublikowanego kilka lat temu w Canadian Medical Association Journal. Przeprowadzili je naukowcy z University of Montreal. Przeanalizowali dane mówiące o ponad 200 tys. hospitalizacji i 68 tys. zgonów z powodu zawału serca w kanadyjskiej prowincji Quebec w latach 1981–2014.
„Przeanalizowaliśmy ponad 20 lat danych dla prowincji Quebec i znaleźliśmy dość znaczący wzrost liczby zdarzeń sercowych i zgonów z przyczyn sercowych związanych z obfitymi opadami śniegu” — mówił wtedy jeden z autorów badania, dr Brian Potter, specjalista kardiologii interwencyjnej.
„W literaturze już wcześniej pojawiły się wskazówki, że tak jest. Uderzyło mnie jednak, jak znaczące były wyniki” — podkreślał.
W okresie od listopada do kwietnia 60 proc. hospitalizacji i zgonów dotyczyło mężczyzn. Ale po intensywnych opadach śniegu liczba wizyt w szpitalu z powodów sercowych wśród mężczyzn rosła bardzo gwałtownie. A śmiertelność wzrastała o 34 proc.
Takiego zjawiska nie obserwowano w przypadku kobiet. Zdaniem Pottera jednym z wyjaśnień mogło być to, że mężczyźni częściej niż kobiety odśnieżają na terenie swoich posesji.
Autorzy badania podkreślają, że odśnieżanie to bardzo wymagają aktywność, która angażuje ponad 75 proc. maksymalnego tętna, zwłaszcza jeżeli w trakcie czynności używa się ciężkich narzędzi.
Wskazują też, kto jest najbardziej narażony na konsekwencje związane z takim wysiłkiem. To mężczyzna po 50. roku życia, będący w grupie ryzyka sercowo-naczyniowego i prowadzący siedzący tryb życia.
Uważaj przy tej aktywności
W 2017 r. ukazało się też badanie przeprowadzone przez naukowców z Harvard School of Public Health. Zauważono w nim, że dwa dni po intensywnych opadach śniegu szpitale odnotowują wzrost o 23 proc. liczby zawałów serca, udarów i bólów w klatce piersiowej.
Skąd to dwudniowe opóźnienie? Naukowcy podejrzewali, że śnieżyce zatrzymują ludzi w domach w obawie przed wypadkami, powodują też opóźniania w wyjazdach do szpitali. Ale nie powstrzymują przed odśnieżaniem.
W 2022 r. podobnych obserwacji dokonali specjaliści z sieci szpitali Hamilton Health Sciences w kanadyjskiej prowincji Ontario. W poniedziałek na tamtejszych SOR-ach znacznie rosła liczba pacjentów z zawałem serca, prawdopodobnie z powodu odśnieżania.
Dr Craig Ainsworth, dyrektor Oddziału Opieki Kardiologicznej w Hamilton General Hospital, jednoznacznie twierdził, że obserwuje się wzrost liczby zawałów serca i zgonów z powodu chorób serca po znacznych opadach śniegu.
„Regularne przenoszenie ciężkiego śniegu w krótkim czasie powoduje przyspieszenie akcji serca i znaczny wzrost ciśnienia krwi. U niektórych osób, zwłaszcza tych z czynnikami ryzyka, może to doprowadzić do zawału serca" – podkreślał.
Lekarze w takiej sytuacji radzą osobom narażonym na ryzyko schorzeń sercowo-naczyniowych odłożyć łopatę i poprosić o pomoc sąsiada lub przyjaciela.
„Odśnieżanie, jeśli wykonywane jest prawidłowo, jest świetną formą umiarkowanej aktywności fizycznej. Jednak dla osób, które nie są przyzwyczajone do ćwiczeń lub mają słabą technikę, odśnieżanie może być poważnym ryzykiem zawału serca lub innych urazów” – pisał szpital na swojej stronie.
Czytaj też:
Tak zmniejszysz ryzyko zawału. Wystarczy dosłownie chwila
Ainsworth podkreśla, żeby podczas odśnieżania zwracać uwagę na niepojące objawy, mogące zwiastować zawał serca. To m.in. nieprzyjemny ból lub ucisk w klatce piersiowej, ból w ramionach, szyi i rękach, zawroty głowy, znaczne pocenie się, nudności lub duszność. Apeluje, żeby przerwać odśnieżanie, jeżeli pojawi się jakikolwiek dyskomfort.
„Upewnij się, że nie bierzesz na siebie więcej, niż możesz udźwignąć. Pomocne może okazać się także wybranie łopaty o odpowiedniej wysokości, aby zmniejszyć obciążenie pleców” – zaznacza.
Czytaj też:
Kardiolodzy: 5 powszechnych nawyków, których nie znosi twoje serce