Współczesna onkologia coraz śmielej korzysta z osiągnięć inżynierii cyfrowej, oferując pacjentom nie tylko większe szanse w powodzeniu terapii, ale również wyraźnie lepszą jakość życia po leczeniu. Nie zaskakuje więc fakt, że nowoczesne techniki są wykorzystywane coraz częściej w chirurgii onkologicznej głowy i szyi. Resekcje nowotworów niejednokrotnie wiążą się z koniecznością rozległych operacji rekonstrukcyjnych, zatem precyzja i dokładne planowanie, mają tu kluczowe znaczenie.
W odpowiedzi na te wyzwania zespół chirurgów z Kliniki Nowotworów Głowy i Szyi Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie wdrożył nowoczesne metody zabiegowe, oparte na technologii planowania cyfrowego, tzw. Virtual Surgical Planning (VSP) – informuje NIO. Metoda ta zmienia standardy leczenia pacjentów wymagających rekonstrukcji żuchwy po resekcjach onkologicznych.
Czym jest VSP?
Wdrożenie VSP do praktyki chirurgicznej w NIO to projekt, który koncentruje się na chorych z zaawansowanymi nowotworami w obrębie głowy i szyi, wymagającymi segmentalnej resekcji żuchwy. Te skomplikowane operacje, wykonywane przez zespół Kliniki Nowotworów Głowy i Szyi NIO, polegają na usunięciu zajętego przez nowotwór fragmentu dolnej kości twarzy i rozległe zabiegi odtwórcze. Te ostatnie, przeprowadzane w celu przywrócenia funkcji żucia, mowy i naturalnego wyglądu twarzy, polegają na chirurgicznej rekonstrukcji usuniętej części żuchw. I tu właśnie chirurdzy korzystają z nowoczesnych technologii takich jak Virtual Surgical Planning (VSP).
Głównym celem projektu jest wdrożenie cyfrowego planowania operacji rekonstrukcyjnych jako standardowej procedury klinicznej, a nie jedynie w wybranych przypadkach. Dzięki konsekwentnym działaniom zespołu oraz zdobytemu doświadczeniu udało się przejść od fazy pilotażowej do rutynowego stosowania tej technologii. Obecnie w Klinice cyfrowe planowanie operacji z wykorzystaniem unaczynionych przeszczepów kostnych stanowi już standard postępowania.
Całość opiera się na ścisłej współpracy chirurgów, inżynierów biomedycznych, techników druku 3D i ekspertów planowania cyfrowego. Dzięki połączeniu wiedzy medycznej i nowoczesnych technologii możliwe stało się wdrożenie innowacyjnych metod leczenia, które zmieniają oblicze współczesnej chirurgii.
– Virtual Surgical Planning, czyli cyfrowe planowanie operacji, w połączeniu z technologią druku 3D pozwala nam na niezwykle precyzyjne przygotowanie każdego etapu zabiegu – od diagnostyki i planowania, przez przygotowanie indywidualnych narzędzi chirurgicznych, aż po wykonanie rekonstrukcji z dokładnością wcześniej nieosiągalną w tradycyjnych technikach – wyjaśnia dr n. med. Jakub Zwoliński, chirurg, kierownik oddziału zabiegowego Kliniki.
NIO należy do czołówki ośrodków w Polsce, które systematycznie wykorzystują technologię VSP w codziennej praktyce klinicznej.
– Skala i konsekwencja, z jaką wdrażamy cyfrowe planowanie operacji rekonstrukcyjnych, wyróżnia nas na tle innych jednostek w kraju i potwierdza naszą pozycję jako lidera w tej dziedzinie – dodaje dr Zwoliński.
Efekty pracy zespołu prezentowano na krajowych i międzynarodowych konferencjach oraz opisywano w publikacjach specjalistycznych.
Jak przebiega procedura z wykorzystaniem VSP?
Każdy szczegół, od kształtu ubytku po dopasowanie przeszczepu, jest wcześniej precyzyjnie opracowywany w środowisku cyfrowym. Przygotowanie do operacji rozpoczyna się od wykonania precyzyjnych badań obrazowych, czyli tomografii komputerowej czaszki i miednicy, z której pobiera się kość do rekonstrukcji.
To te obrazy stanowią podstawę do stworzenia trójwymiarowych modeli anatomicznych zarówno obszaru operowanego, jak i tego, z którego materiał zostanie pobrany. Następnie, z wykorzystaniem zaawansowanego oprogramowania CAD, specjaliści projektują linie cięć resekcyjnych, zgodnych z marginesami onkologicznymi oraz planują rekonstrukcję z użyciem fragmentu kości miednicy pacjenta. Ważnym elementem całego procesu jest także przygotowanie i wydrukowanie indywidualnych szablonów chirurgicznych oraz odpowiednio wcześniej uformowanych w technologii 3D płytek rekonstrukcyjnych.
Co VSP oznacza dla pacjentów?
Zastosowanie VSP pozwala na niezwykle dokładne odwzorowanie anatomii pacjenta i precyzyjne zaplanowanie zabiegu jeszcze przed wejściem na salę operacyjną.
– Przeniesienie cyfrowego planu zabiegu bezpośrednio na salę operacyjną sprawia, że operacje te są bardziej przewidywalne, a ich wyniki, znacznie przewyższają efekty osiągane tradycyjnymi metodami. – tłumaczy dr Zwoliński.
Cyfrowe planowanie operacji przekłada się więc na realne korzyści dla chorych – skraca nie tylko czas zabiegu, ale i pobytu w szpitalu, a także zmniejsza ryzyko powikłań oraz konieczności ponownych interwencji chirurgicznych.
– Dzięki precyzyjnej rekonstrukcji pacjenci szybciej wracają do codziennego życia – odzyskują zdolność mówienia, spożywania pokarmów i swobodnego funkcjonowania. Odzyskana symetria twarzy poprawia nie tylko wygląd, ale też samopoczucie i pewność siebie. Cyfrowe planowanie to także lepsze wykorzystanie zasobów medycznych – sali operacyjnej, narzędzi i czasu zespołu. – kontynuuje dr Zwoliński.
Wprowadzenie technologii VSP do codziennej praktyki klinicznej oznacza więc nie tylko realną poprawę wyników leczenia, ale także rozwój kompetencji zespołu oraz otwarcie nowych możliwości dla innych dziedzin chirurgii onkologicznej.
– Nasz zespół chirurgów udowadnia że cyfrowa transformacja w medycynie to już nie przyszłość – to teraźniejszość, która przynosi wymierne korzyści pacjentom z najtrudniejszymi do leczenia nowotworami – podsumowuje Prof. Andrzej Kawecki, kierownik Kliniki Nowotworów Głowy i Szyi i zastępca Dyrektora NIO ds. Klinicznych.
Czytaj też:
Polacy się nie ruszają, mają nadwagę i przegrywają z nowotworami. Jak wypadamy na tle innych?Czytaj też:
Wyniki leczenia jedne z najgorszych w Europie. Prof. Golusiński: Chorują coraz młodsi