Lekarz ma obowiązek przekazać pacjentowi rzetelne, jasne i zrozumiałe informacje, które pozwolą mu świadomie podjąć decyzję o leczeniu – podkreśla RPP.
– Świadomy pacjent to bezpieczny pacjent. Obowiązek informacyjny lekarza nie jest formalnością, ale elementem budowania zaufania i wspólnego podejmowania decyzji o leczeniu. Naszym celem jest, by każdy pacjent w Polsce wiedział, że ma prawo pytać i oczekiwać jasnych odpowiedzi – podkreśla Bartłomiej Chmielowiec, Rzecznik Praw Pacjenta.
Kto może otrzymać informacje o stanie zdrowia?
Jak wyjaśnia rzecznik, lekarz ma obowiązek udzielić pacjentowi pełnej, rzetelnej i zrozumiałej informacji. Natomiast zakres obowiązku informacyjnego lekarza zależy od wieku, stanu i woli pacjenta:
- Pacjent pełnoletni i przytomny – otrzymuje pełną informację o swoim stanie zdrowia oraz planowanym leczeniu.
- Pacjent małoletni powyżej 16 roku życia – prawo do informacji przysługuje zarówno jemu, jak i przedstawicielowi ustawowemu.
- Pacjent małoletni poniżej 16 roku życia – informacje otrzymuje przedstawiciel ustawowy, a pacjentowi przekazuje się je w zakresie i formie odpowiedniej do jego możliwości zrozumienia.
- Pacjent nieprzytomny lub niezdolny do zrozumienia informacji – informacje przekazywane są osobie bliskiej lub upoważnionej.
Pacjent może również wskazać osobę lub osoby, którym lekarz będzie przekazywać informacje o jego stanie zdrowia.
Co powinien powiedzieć lekarz?
Każdy pacjent ma prawo wiedzieć:
- jaki jest jego stan zdrowia i rozpoznanie,
- jakie metody diagnostyczne i lecznicze są proponowane oraz jakie mogą być ich skutki,
- jakie są możliwe następstwa zastosowania lub zaniechania leczenia,
- jakie są rokowania i wyniki dotychczasowego leczenia.
W jaki sposób to się powinno odbywać? RPP wyjaśnia, że obowiązek informacyjny realizowany jest w formie rozmowy z pacjentem. Nie ma wymogu zachowania szczególnej formy, jednak dla celów dowodowych ważne jest jej odpowiednie udokumentowanie. Informacje powinny być przekazywane w sposób przystępny i dostosowany do pacjenta – z użyciem prostego języka, jasnych komunikatów, a w razie potrzeby także materiałów wspierających (np. ulotek, rysunków, animacji).
Są jednak wyjątki od obowiązku informacyjnego. Zachodzą w następujących przypadkach:
- Na żądanie pacjenta lekarz może ograniczyć lub wyłączyć udzielanie informacji.
- Lekarz może ograniczyć informacje o rokowaniu, jeśli ich ujawnienie mogłoby zaszkodzić pacjentowi – wyłącznie w uzasadnionych przypadkach, z poszanowaniem dobra pacjenta.
Jak często prawo do informacji jest naruszane?
Rzecznik Praw Pacjenta informuje, że w ubiegłym roku odnotował 10 415 zgłoszeń dotyczących prawa do informacji, co stanowi ponad 10,5 proc. wszystkich zgłoszeń.
Pacjenci najczęściej skarżyli się na:
- brak przekazywania informacji o przysługujących im prawach (około 50 proc. zgłoszeń),
- problemy z procedurą składania skarg.
W ciągu pierwszych 3 kwartałów 2025 r. do Rzecznika spłynęło 6911 sygnałów i zgłoszeń dotyczących prawa do informacji. Ponad 80 proc. z nich dotarło do Rzecznika za pomocą Infolinii, 18 proc. to zgłoszenia pisemne.
W 36 proc. spraw zgłaszanych pisemnie sygnalizowano problemy dotyczące prawa do informacji o stanie zdrowia lub leczeniu, a w 44 proc. zgłaszano niewłaściwą informację o prawach pacjenta.
Czytaj też:
Nie można dodzwonić się do przychodni? Jest przełomowa decyzja sąduCzytaj też:
Ponad 200 tys. zł odszkodowania za późne rozpoznanie guza krtani